Khô Âm Đạo

Khô âm đạo là tình trạng khá phổ biến thường gặp ở chị em phụ nữ. Bệnh không chỉ gây ra những ảnh hưởng tới tâm lý, sức khỏe mà còn ảnh hưởng tới đời sống chăn gối, hạnh phúc vợ chồng. Về tình trạng này, nhiều chị em cũng nhắn tin hỏi tôi về triệu chứng, nguyên nhân cũng như cách điều trị bệnh hiệu quả. Tôi sẽ giải đáp những vấn đề liên quan tới khô âm đạo trong bài viết dưới đây. Chị em có thể tham khảo. 

Chị em cần biết dịch âm đạo bao phủ thành âm đạo và mang tới môi trường kiềm trong âm đạo khi quan hệ giúp cho tinh trùng di chuyển và dễ dàng tồn tại trong môi trường âm đạo hơn. Thêm vào đó, dịch âm đạo cũng giúp bôi trơn thành âm đạo và giảm ma sát khi quan hệ. 

Khô âm đạo là tình trạng không tiết nhiều dịch nhờn ở âm đạo, mất độ ẩm thông thường, gây khó khăn khi quan hệ tình dục.

Khô âm đạo là một trong những dấu hiệu của chứng teo âm đạo(viêm âm đạo teo) - mỏng và viêm của bức thành âm đạo do sự suy giảm estrogen.

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng khô âm đạo, có những nguyên nhân từ bên ngoài và có những nguyên nhân từ bên trong. 

Nguyên nhân bên ngoài

• Tâm lý căng thẳng, stress: Chị em luôn trong trạng thái mệt mỏi, căng thẳng, stress về các công việc ở cơ quan, gia đình. Khi tình trạng này kéo dài gây trầm cảm và không còn hứng thú với “chuyện ấy”, làm giảm ham muốn. 
• Thụt rửa âm đạo quá kĩ: Nhiều người nghĩ rằng thụt rửa âm đạo thật kỹ sẽ giữ sạch nhưng điều này làm mất đi cân bằng môi trường âm đạo, làm tình trạng âm đạo bị khô và ngứa. 
• Viêm âm đạo: Khi điều trị bệnh này, bác sĩ thường chỉ định nhiều loại thuốc kháng sinh như thuốc đặt tại chỗ, thuốc kháng sinh uống toàn thân. Việc điều trị này hiệu quả nhưng lại là nguyên nhân gây khô âm đạo, làm thay đổi môi trường âm đạo, tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn có hại phát triển. 
• Thói quen hút thuốc lá: Những người thường có thói quen hút thuốc lá hoặc sử dụng các chất kích thích có nguy cơ mắc khô âm đạo cao.  
• Tác dụng phụ của một số phương pháp tránh thai: Trong thuốc tránh thai hàng ngày có chứa progesterone - đây là chất có khả năng gây tác dụng phụ làm khô âm đạo. 
• Tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm và cảm lạnh: Trong thuốc chống trầm cảm và thuốc cảm lạnh có chứa thuốc kháng histamine, có tác dụng phụ là làm khô âm đạo do thuốc này giảm tiết dịch.
• Xạ trị hoặc hóa trị ung thư: Những người đang phải dùng hóa trị và xạ trị để điều trị ung thư cũng có nguy cơ cao mắc khô âm đạo. 

Nguyên nhân bên trong

• Suy giảm nội tiết tố nữ estrogen: Estrogen đóng vai trò quan trọng trong tiết chất nhờn, độ đàn hồi và độ pH âm đạo bình thường. Khi estrogen suy giảm dẫn đến không đủ chất nhờn và gây ra khô âm đạo. 
• Cơ thể thiếu hụt vitamin B2: Vitamin B2 có vai trò quan trọng trong cung cấp các chất dinh dưỡng cho da và niêm mạc. Thiếu B2 cũng có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng trên cơ quan sinh dục như khô âm đạo, niêm mạc âm đạo dễ bị sung huyết. 
• Sinh con và cho con bú: Như tôi đã giải thích ở phần trên, phụ nữ sau sinh và cho con bú sẽ gặp phải triệu chứng khô âm đạo. 
• Các bệnh lý mãn tính: Những người mắc phải các bệnh lý mãn tính như viêm gan mãn tính, tiểu đường hoặc rối loạn chức năng tuyến giáp ở phụ nữ cũng khiến giảm dịch tiết âm đạo. 

Khô âm đạo là bệnh lý có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi khác nhau do lượng estrogen thấp hoặc do nhiễm trùng. Tuy nhiên, phụ nữ sau sinh, phụ nữ đang trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh là những đối tượng dễ mắc bệnh nhất. 

• Phụ nữ sau sinh 

Tôi sẽ giải thích chi tiết cho các mẹ bỉm sữa hiểu. Khi mang thai, nội tiết tố của phụ nữ sẽ có thay đổi lớn để đảm bảo cho sự phát triển của thai nhi. Sau khi sinh, nồng độ estrogen và progesterone đột ngột trở về chỉ số bình thường và gây ra một số triệu chứng như đầy bụng, đau bụng dưới và đặc biệt là khô hạn sau sinh. 

Hơn nữa, việc cho con bú là hoạt động kích thích tuyến yên của mẹ sản xuất hormone prolactin và thúc đẩy tuyến sữa sản sinh nhiều sữa. Hormone prolactin ức chế buồng trứng và làm suy giảm estrogen, do đó, âm đạo của chị em dễ bị khô, làm giảm ham muốn và đau rát khi quan hệ.  

Bên cạnh đó, sau khi sinh, vết mổ hoặc vết khâu chưa nhanh chóng liền trở lại, sức khỏe của chị em cũng chưa hoàn toàn hồi phục. Đồng thời, việc chăm sóc con nhỏ cũng khiến chị em mệt mỏi làm tăng nguy cơ khô hạn sau sinh. 

• Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh

Khi phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh (45 đến 55 tuổi), buồng trứng giảm hoạt động dẫn tới nồng độ estrogen giảm theo. Điều này dẫn tới độ ẩm ở âm đạo cũng giảm dần, thành âm đạo cũng mỏng đi và kém đàn hồi hơn. Đây chính là nguyên nhân phổ biến dẫn tới tình trạng khô âm đạo ở phụ nữ trong thời kỳ này. 

• Phụ nữ sau phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng

Như chị em cũng biết, buồng trứng có vai trò sản xuất nội tiết tố nữ estrogen. Khi phẫu thuật cắt bỏ 1 bên hoặc 2 bên buồng trứng khiến nội tiết tố suy giảm hoặc không còn sản xuất được nữa. Điều này dẫn tới phụ nữ phải đối mặt với triệu chứng ở giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh trong đó có dấu hiệu khô rát khi quan hệ tình dục.

Khi bị khô âm đạo, chị em phụ nữ sẽ luôn cảm thấy khó chịu ở vùng âm đạo và vùng chậu. Một số triệu chứng phổ biến có thể gặp phải như: 

• Ngứa vùng kín: Tình trạng này khiến chị em khó chịu, ngứa ngáy, bứt rứt, không chỉ ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày mà còn khiến chị em mất đi sự tự tin trong đời sống tình dục. 
• Viêm nhiễm thường xuyên: Môi trường âm đạo thay đổi tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại xâm nhập và phát triển. Khi bị khô âm đạo, chị em phụ nữ có thể bị viêm nhiễm thường xuyên. 
• Đau rát âm đạo: Đây là một trong những dấu hiệu của chứng khô âm đạo. Chị em thường cảm thấy đau rát khi quan hệ. 
• Bỏng rát âm đạo: Triệu chứng này làm chị em khó chịu và có thể bỏng rát âm đạo là dấu hiệu của một số bệnh lý. 
• Chảy máu khi quan hệ: Khô âm đạo không chỉ khiến chị em cảm thấy đau rát khi quan hệ mà còn có thể làm chảy máu vùng kín. Khi thấy hiện tượng này, chị em cần chú ý. 
• Chất nhờn âm đạo không tiết ra hoặc rất ít khi quan hệ: Khi bình thường, không có chất nhờn âm đạo có thể coi là bình thường nhưng khi quan hệ tình dục thấy chất nhờn âm đạo không tiết ra hoặc tiết ra rất ít thì chị em đã mắc chứng khô âm đạo.

Khô âm đạo tuy không nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng tới đời sống tình dục của chị em. Nếu tình trạng khô âm đạo không được cải thiện sẽ gây ra một số điều dưới đây: 

• Ảnh hưởng đến tinh thần, khiến nhiều phụ nữ suy giảm ham muốn: Khô âm đạo khiến mỗi lần quan hệ đau rát, ảnh hưởng tới tâm lý, lâu dần khiến chị em sợ quan hệ, mất dần ham muốn tình dục. 
• Làm tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa: Âm đạo khô làm cho việc quan hệ tình dục dễ gây tổn thương, đau rát, sưng tấy, chảy máu âm đạo. Tiết dịch kém gây mất cân bằng độ pH khiến các tác nhân gây bệnh dễ dàng tấn công, gây viêm phụ khoa. 
• Giảm khả năng thụ thai: Khô âm đạo không gây ra vô sinh nhưng là nguyên nhân cản trở quá trình thụ thai thành công. Từ đó làm giảm khả năng thụ thai ở chị em. 
• Ảnh hưởng tới hạnh phúc gia đình: Khô hạn ảnh hưởng tới cảm xúc của bạn đời, khiến phái mạnh không được thỏa mãn nhu cầu tình dục. Tình trạng này kéo dài gây ra những bất đồng và rạn nứt tình cảm. 

Chắc hẳn câu hỏi “bị khô hạn phải làm sao?” được nhiều chị em quan tâm. Có nhiều cách để giúp tăng cường tiết chất nhờn âm đạo cũng như giảm tình trạng khô âm đạo. Một số cách chị em có thể áp dụng như sau:

Cách chữa tại nhà

Với những cách trị khô âm đạo tại nhà, chị em không cần phải lo tốn kém thời gian, tiền bạc, dễ thực hiện tại nhà. Sau đây là một số cách chị em có thể áp dụng tại nhà như: 

• Cách chữa khô âm đạo bằng cà rốt: Chị em chuẩn bị 2 quả cà rốt xay nhuyễn, chắt riêng phần nước và phần bã ra riêng. Lấy phần bã đắp vào vùng kín (chú ý không được để bã cà rốt vào ống âm đạo) và massage nhẹ nhàng trong vòng 5 - 1- phút, sau đó rửa sạch vùng kín bằng nước. Còn phần nước cà rốt, chị em lấy bông thấm nước rồi bôi vào phần môi bé và phía trong âm đạo. Bôi liên tục trong 10 phút rồi lấy khăn thấm nước ấm, lau nhẹ lại. Kiên trì thực hiện phương pháp này trong 3 - 4 tuần sẽ thấy tình trạng khô rát cải thiện rõ rệt.  
• Cách chữa khô âm đạo bằng lá trầu không: Chị em rửa sạch một ít lá trầu không rồi cho vào nồi đun sôi. Cho nước lá trầu không ra chậu nhỏ hoặc xô và ngồi để xông hơi vùng kín. Xông từ 15 - 20 phút cho tới khi nước nguội hẳn. Lưu ý cần kiểm tra nhiệt độ của nước trước khi xông để tránh tình trạng bỏng.

• Bổ sung các loại thực phẩm cần thiết cho cơ thể: Bổ sung nhiều thực phẩm rau xanh, trái cây tươi có chứa nhiều vitamin A, C, E như đậu, cải xanh, cà rốt, ổi,... 
• Uống đủ lượng nước mỗi ngày: Việc bổ sung đủ lượng nước mỗi ngày giúp tình trạng khô âm đạo thuyên giảm hơn. 
• Tập luyện thể dục, thể thao: Việc tập luyện mỗi ngày sẽ giúp cơ thể dẻo dai, tinh thần thoải mái, bớt căng thẳng, mệt mỏi, giảm thiểu tình trạng khô hạn vùng kín. 

Dùng thuốc Tây

Các loại thuốc trị khô hạn thường hoạt động bằng cách thay thế hoặc hoạt động giống như estrogen trong cơ thể. Một số loại thuốc được bác sĩ kê đơn như: 

• Thuốc chứa estrogen: Bác sĩ có thể kê kem, vòng hoặc viên nén estrogen liều thấp. Loại thuốc này hoạt động bằng cách thay thế estrogen trong cơ thể của nữ giới. Kem và viên nén được bôi trực tiếp vào vùng kín. Còn vòng chứa estrogen được đặt ở âm đạo trong tối đa 3 tháng, sau đó được thay thế. Một số loại thuốc như Ospemifene, Dehydroepiandrosterone (DHEA).
• Chất bôi trơn và chất dưỡng ẩm: Chất bôi trơn và dưỡng ẩm âm đạo giúp cho vùng kín ẩm ướt, giảm đau khi quan hệ tình dục. Chị em thoa kem dưỡng ẩm vào bên trong âm đạo để cấp ẩm và giữ cho niêm mạc âm đạo khỏe mạnh. Với chất bôi trơn âm đạo, chị em bôi ngay trước khi quan hệ tình dục. 
• Dùng thuốc đặt âm đạo: Liệu pháp này được đánh giá là an toàn hơn so với đường uống. Đặt thuốc qua đường âm đạo chỉ đưa một lượng vừa đủ làm nhờn âm đạo, cung cấp pH vừa đủ cũng như điều chỉnh vi khuẩn trong môi trường âm đạo. 

Mặc dù các phương pháp điều trị khô hạn bằng tây y giúp cải thiện tình trạng nhanh chóng nhưng không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ gây ra chứng khô hạn. Ngoài ra, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ, do đó tôi khuyên chị em cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý mua thuốc và sử dụng tại nhà. 

Thuốc Đông y

Theo tài liệu YHCT tôi nghiên cứu, các thể can uất tỳ hư (do tâm trạng, chế độ ăn uống của người bệnh), tinh khí của thận âm hư (hàm lượng estrogen suy giảm), thận dương bất túc (cơ thể mệt mỏi làm giảm ham muốn) gây ra tình trạng khô âm đạo ở phụ nữ. 

Tôi thấy phương pháp Đông y trị khô âm đạo được các bà các mẹ áp dụng từ thời xưa và tới nay tôi vẫn thấy phương pháp này mang lại hiệu quả cao. Để điều trị chứng bệnh này, Đông y sử dụng các thảo dược tự nhiên điều trị, đánh bay tận gốc căn nguyên gây bệnh.  

Tôi gợi ý một số bài thuốc mà chị em có thể áp dụng đó là: 

• Bài thuốc Thể thận âm bất túc: Bài thuốc có tác dụng trị chứng khô hạn, đau rát vùng kín, tâm trạng hay cáu gắt, chóng mặt, đau lưng, miệng khô rát, đại tiện táo. Các thành phần bao gồm: Đẳng sâm 15g, hoàng kỳ 10g, kỷ tử 15g, a giao 10g, nữ trinh tử 15g, bạch truật 10g, cao quy bản 12g, lộc giác giao 12g, nhục thung dung 10g, sơn thù 10g, thục địa 15g, tang thầm 30g. Mỗi ngày sắc một thang thuốc. 
• Bài thuốc Thể thận dương hư nhược: Bài thuốc điều trị các triệu chứng như đau rát khi quan hệ, giảm ham muốn, chóng mặt, lưng đau, gối mỏi. Chuẩn bị: Đẳng sâm 15g, hoàng kỳ 10g, nhục thung dung 12g, tiên linh tỳ 10g, hoài sơn 15g, bạch truật 15g, lộc giác giao 10g, cao quy bản 10g, ba kích 10g, sa tiền tử 15g, khiếm thực 12g, phúc bồn tử 12g, phụ tử chế 6g, kỷ tử 15g. Mỗi ngày sắc một thang thuốc. 
• Bài thuốc Thể khí huyết bất túc: Được dùng để trị tình trạng giảm hoặc mất ham muốn và khoái cảm tình dục, đau rát khi quan hệ, toàn thân mệt mỏi, khó thở, hồi hộp, chán ăn, miệng nhạt. Các thành phần: Đẳng sâm 20g, hoàng kỳ 12g, bạch truật 10g, a giao 10g, lộc giác phấn 1g, cam thảo 6g, thục địa 15g, tiên linh tỳ 10g, ba kích 10g, bạch linh 10g, đương quy 10g, xuyên khung 6g, sinh địa 15g, thỏ ty tử 10g, nhục thung dung 10g. Mỗi ngày sắc một thang thuốc. 
• Bài thuốc Nội Tiết Đỗ Minh: HIện tại, Nhà thuốc Đỗ Minh Đường đang sử dụng bài thuốc trong điều trị tình trạng khô âm đạo. Nội Tiết Đỗ Minh là sự kết hợp của 2 phương thuốc Đại bổ hồi xuân hoàn và Đại bổ thận. Bai thuốc bao gồm các thành phần như: sâm tố nữ, hoài sơn, ngũ vị tử, kỷ tử, nhục thung dung, xà sàng tử, dâm dương hoắc, hoài sơn,... mang tới tác dụng điều hòa nội tiết tố, giảm các hiện tượng suy giảm ham muốn, đẩy lùi tà khí, cân bằng lại âm dương, tăng cường sức đề kháng, nâng cao sức khỏe cho chị em.

Thuốc đông y có tác dụng chậm nên tôi khuyên bà con nên kiên trì dùng thuốc, không được bỏ dở giữa chừng, thuốc sẽ không mang lại hiệu quả. 

Để chứng khô âm đạo nhanh chóng được cải thiện, chị em cần lưu ý một vài điều tôi nhắc nhở dưới đây: 

• Uống đủ lượng nước mỗi ngày. 
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học với nhiều rau xanh, hoa quả tươi giàu vitamin A, C, E (đỗ, đậu, bí ngô, cải xanh, cà rốt, kiwi, đậu nành, ổi, bưởi,...) và hạn chế ăn mặn.
• Tập luyện thể dục thể thao điều đồ, chị em có thể tập yoga, khiêu vũ, các tư thế. 
• Giữ tinh thần luôn vui vẻ, thoải mái, tránh căng thẳng, stress. 
• Kiểm tra và tái khám sức khỏe định kỳ để được theo dõi diễn biến các triệu chứng và tình trạng sức khỏe. 
• Tránh dùng các sản phẩm gây kích ứng cho âm đạo. 
• Vệ sinh âm đạo sạch sẽ, đúng cách. Không nên thụt rửa quá sâu vào âm đạo.

Mặc dù khô âm đạo không gây nguy hiểm nhưng những triệu chứng thời kỳ này gây ra nhiều khó chịu và phiền toái cho chị em phụ nữ. Do đó khi xuất hiện những triệu chứng bệnh, chị em hãy đi khám ngay để điều trị kịp thời. Nếu có vấn đề gì thắc mắc chị em phụ nữ có thể đặt câu hỏi cho tôi qua trang blog này hoặc nhắn tin đến trang Facebook cá nhân Lương y Đỗ Minh Tuấn hay liên hệ trực tiếp đến SĐT: 0982 656 070 tôi sẽ giải đáp chi tiết, cụ thể.