Mề Đay Do Giun Sán: Dấu Hiệu Nhận Biết Và Cách Chữa Trị

Mề đay do giun sán là một trường hợp phổ biến của mề đay mẩn ngứa. Đối với bà con bị nhiễm ký sinh trùng bùng phát các biểu hiện ở da sẽ được kiểm soát sau khi nguyên nhân được khắc phục. Tuấn tôi sẽ chia sẻ các thông tin về bệnh lý cũng như cách chữa trị hiệu quả trong bài viết sau.

Nổi mề đay do giun sán là gì?

Mặc dù cơ chế bệnh sinh phức tạp nhưng nhiều bà con bị nổi mề đay khi tiếp xúc với nọc độc côn trùng, phấn hoa, lông động vật, hóa chất, thực phẩm gây dị ứng, thời tiết thay đổi đột ngột, tăng thân nhiệt,… Ngoài ra, một trong những tác nhân thường gây ra các biểu hiện mề đay mẩn ngứa là nhiễm giun sán.

Mề đay do giun sán không thường gặp nhưng đây là căn bệnh đáng lo ngại. Bởi đồng thời phát sinh các biểu hiện trên da, đường ruột cũng như các triệu chứng toàn thân. Nếu không được chẩn đoán và khắc phục kịp thời, bệnh sẽ gây suy giảm sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bà con nghiêm trọng, đặc biệt là đối tượng trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai.

Vậy các loại giun sán này từ đâu mà tấn công vào cơ thể? Ký sinh trùng sẽ từ những thực phẩm, thức ăn, đồ uống không được chế biến chín kỹ. Chúng sẽ theo đường ăn uống vào đường ruột và trú ngụ trong đó. Bên cạnh đó, giun sán cũng có thể từ chó mèo, các vật nuôi trong nhà. Lúc này tác nhân gây bệnh sẽ tấn công trực tiếp qua da và gây bệnh.

Có thể nhận thấy, những người có sở thích ăn đồ tái, sống, ăn uống lề đường kém vệ sinh an toàn và nuôi, tiếp xúc thường xuyên với thú cưng mà không được tiêm chủng sẽ có nguy cơ bị mề đay do giun sán cao hơn so với những người bình thường.

Về cơ chế, những ký sinh trùng này từ đường ruột sẽ tấn công đến các cơ quan trong cơ thể. Lúc này hệ miễn dịch sẽ phản ứng lại tác nhân gây bệnh thông qua cơ chế sản sinh kháng nguyên IgE. Tuy nhiên, kháng nguyên lại phóng thích histamin – chất trung gian phản ứng dị ứng vào da và niêm mạc.

Từ đó làm bùng phát các triệu chứng ngứa ngáy, phát ban, nổi sẩn đỏ, nóng rát, bứt rứt, châm chích khó chịu. Đối với những trường hợp giun sán trú ngụ tại ống tiêu hóa không di chuyển sang những cơ quan khác thì cũng có thể gián tiếp gây bệnh. Bởi chúng khiến cơ thể suy nhược, suy giảm hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho những tác nhân gây bệnh tấn công.

Nếu nhiễm giun móc, giun kim,… thì chất độc mà chúng tiết ra cũng sẽ ảnh hưởng đến các vùng da trên cơ thể. Từ đó kích hoạt phản ứng dị ứng và khởi phát triệu chứng ngứa ngáy, châm chích, đau rát, nổi mẩn đỏ, khó chịu. Bệnh chỉ được kiểm soát khi giun gián được loại ra khỏi cơ thể.

Các dấu hiệu nhận biết

Khác hơn so với những trường hợp bị nổi mề đay thông thường, tình trạng nổi mề đay do giun sán sẽ xuất hiện nhiều biểu hiện hơn. Theo đó, bà con có thể nhận biết bệnh lý thông qua da, đường tiêu hóa cũng như một số dấu hiệu toàn thân.

Tuy nhiên, để xác định cụ thể mề đay có phải do giun sán gây ra hay không thì cần phải can thiệp chẩn đoán y tế. Vì chỉ nếu căn cứ từ các triệu chứng lâm sàng thì có thể sẽ nhầm lẫn với các chứng bệnh khác.

Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp của mề đay do giun sán:

• Những vùng da tổn thương mề đay do giun sán thường ảnh hưởng ở vùng bụng, cổ, lưng
• Xuất hiện cảm giác ngứa ngáy âm ỉ, day dẳng, nổi sẩn đỏ trên da
• Khi cào gãi thì những sẩn đỏ sẽ liên kết lại thành mảng lớn và gây ngứa ngáy dữ dội hơn
• Biểu hiện ngứa hậu môn, nhất là về đem cũng sẽ xuất hiện ở người nhiễm giun sán
• Làn da thường xanh xao, tái nhợt hơn so với người bình thường
• Một số loại ký sinh trùng nằm dưới da và có thể quan sát được bằng mắt thường
• Các triệu chứng đường tiêu hóa như chướng bụng, đầy hơi, ăn không tiêu, chán ăn, đói nhưng không thèm ăn, đau ở vùng rốn, táo bón không rõ nguyên nhân
• Dấu hiệu toàn thân có thể gặp phải như chóng mặt, hoa mắt, sụt cân nhanh, suy nhược, cơ thể mệt mỏi, ở trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển.

Mề đay do giun sán có nguy hiểm không?

Về bản chất, mề đay là bệnh ngoài da phổ biến và khá lành tính. Nhiều bà con bị mề đay mẩn ngứa tự thuyên giảm mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trường hợp mề đay do giun sán không chỉ gây ngứa ngáy, nổi sẩn, khó chịu mà còn gây ra nhiều biểu hiện ở đường ruột cũng như toàn toàn.

Vì vậy, Tuấn tôi có thể khẳng định ảnh hưởng đầu tiên do bệnh lý gây ra chính là ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống. Người bị nổi mề đay luôn có cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, khiến chất lượng giấc ngủ suy giảm. Không dừng lại đó, nếu tổn thương xuất hiện ở vùng da hở còn gây mất thẩm mỹ.

Ngoài ra, tình trạng ký sinh trùng tồn tại trên da, trong đường ruột sẽ làm cản trở quá trình hấp thu dưỡng chất. Lâu ngày cơ thể suy nhược, sức khỏe kém, tạo điều kiện cho những tác nhân gây bệnh khác tấn công và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Khi giun sán sinh sản, ấu trùng của chúng sẽ đi qua máu, tồn tại dưới mô da và làm xuất hiện các khối u di chuyển. Hơn nữa, chúng còn tác động xấu đến phủ tạng và gây ra nhiều biến chứng như:

• Thị lực giảm
• Rối loạn tri giác
• Hôn mê
• Liệt nửa người
• Viêm mũi
• Viêm tai
• Ho
• Khó thở, đau ngực

Chẩn đoán mề đay do giun sán

Từ những bà con bị mề đay do giun sán tôi thấy gần các biểu hiện ngoài da của trường hợp này khá tương đồng với mề đay mãn tính. Triệu chứng âm ỉ, day dẳng và không quá nặng nề như mề đay cấp.

Tuy nhiên để xác định chính xác bệnh cũng như nguyên nhân khởi phát, cần can thiệp các kỹ thuật xét nghiệm và thăm khám lâm sàng. Cụ thể:

• Thăm khám và quan sát các biểu hiện ngoài da, toàn thân, hỏi những triệu chứng ở đường tiêu hóa
• Nếu nghi ngờ nổi mề đay do giun sán, người bệnh sẽ được chỉ định xét nghiệm huyết thanh để tìm kháng thể
• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm miễn dịch ELISA

Ngoài những kỹ thuật chẩn đoán trên, bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số kỹ thuật xét nghiệm khác trong trường hợp cần thiết. Bởi công tác này vô cùng quan trọng, sẽ quyết định đến kết quả điều trị bệnh.

Điều trị nổi mề đay do giun sán

Mề đay do giun sán xảy ra bởi nguyên nhân chính là ký sinh trùng kích hoạt hệ miễn dịch và phóng thích chất gây dị ứng vào da gây bùng phát triệu chứng bệnh lý. Vì vậy, mục tiêu của việc điều trị này là khắc phục tình trạng nhiễm giun sán dứt điểm. Đồng thời kết hợp kiểm soát các triệu chứng ngoài da và biểu hiện toàn thân.

Thông thường, sau khi nguyên nhân được kiểm soát, các triệu chứng lâm sàng cũng sẽ thuyên giảm vài tuần sau đó. Kế hoạch điều trị cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn và đòi hỏi bệnh nhân phải phối hợp, tuân thủ nguyên tắc mới có thể tiêu diệt hoàn toàn ấu trùng giun sán lạc chỗ.

Dưới đây là một số phương pháp mà Tuấn tôi thông tin đến bà con trong điều trị mề đay do giun sán:

Loại bỏ tác nhân gây bệnh

Sau khi thăm khám và thực hiện các kỹ thuật xét nghiệm cần thiết, căn cứ vào kết quả chẩn đoán sẽ lên kế hoạch điều trị phù hợp. Hầu hết các trường hợp nhiễm giun sán gây nổi mề đay sẽ được chỉ định các loại thuốc điều trị. Thuốc có tác dụng chống ký sinh trùng, tiêu diệt ấu trùng lạc chỗ.

Một số loại được được dùng để loại bỏ nguyên nhân gây bệnh, bao gồm:

• Mebendazole
• Albendazole
• Praziquantel
• Thiabendazole
• Mintezol

Lưu ý: Những loại thuốc trên chống chỉ định cho trẻ dưới 2 tuổi, đang trong thời kỳ mang thai, cho con bú, dị ứng thành phần trong thuốc và có tiền sử nhiễm độc tủy xương.

Ký sinh trùng có nguy cơ kháng thuốc cao nên trong quá trình điều trị cần tuân thủ liều dùng, thời gian dùng thuốc để tránh gây ra những vấn đề ngoài ý muốn, ảnh hưởng đến kết quả điều trị cũng như khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn hơn.

Thuốc điều trị triệu chứng

Song song với dùng thuốc tiêu diệt ký sinh trùng là điều trị triệu chứng mề đay mẩn ngứa. Bởi biểu hiện ngứa ngáy âm ỉ kéo dài, nóng da, phát ban dai dẳng và thường bùng phát mạnh về đêm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ cũng như sinh hoạt hàng ngày.

Bên cạnh đó, hành động cào gãi, chà xát hay chăm sóc da không đúng cách còn gây chảy máu, hình thành vết thương hở và tạo điều kiện thuận lợi cho những tác nhân gây bệnh tấn công gây nhiễm trùng da và nhiều bệnh da liễu khác.

Vì vậy, việc chỉ định các loại thuốc điều trị mề đay là rất cần thiết trong trường hợp này. Một số loại thuốc thường được sử dụng, bao gồm:

• Thuốc kháng histamin đường uống: Các loại thuốc kháng histamin đường uống chủ yếu là H1 và H2 như Fexofenadine, Cetirizin, Cimetidine, Loratadine,… Thuốc có tác dụng đối kháng chất trung gian phản ứng dị ứng (histamin). Từ đó làm dịu các biểu hiện ngoài da đáng kể.
• Thuốc bôi giảm ngứa: Một số loại thuốc bôi ngoài được dùng để trị mề đay như Phenergan, Hydrocortisone Cream 1%, Eumovate,… có tác dụng làm dịu cơn ngứa ngáy, sưng viêm, đồng thời tạo điều kiện cho vùng da bị tổn thương phục hồi. Tuy nhiên tránh lạm dụng vì có thể gây ra một số tác dụng phụ.

Thuốc Tây điều trị mề đay mẩn ngứa mặc dù mang lại hiệu quả nhanh chóng nhưng có thể gây ra tác dụng phụ và ảnh hưởng đến phủ tạng như can, thận, phế,… Do đó, bà con cũng có thể cân nhắc chữa bệnh bằng y học cổ truyền.

Phương pháp y học cổ truyền chữa mề đay mặc dù mất nhiều thời gian nhưng lại không gây hại đến các cơ quan trong cơ thể. Ngoài khắc phục triệu chứng thì dùng thuốc Đông y còn giúp bồi bổ cơ thể, tăng khí huyết, nâng cao sức khỏe.

Mẹo giảm ngứa tại nhà

Bên cạnh dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng nổi mề đay do giun sán thì bà con cũng có thể tham khảo một số một số mẹo giảm ngứa ngáy, nóng rát, sưng đỏ tại nhà. Cách này phù hợp với những trường hợp tổn thương da ở mức độ nhẹ và có độ an toàn cao.

Dưới đây là một số cách giảm ngứa ngáy, phát ban do bệnh lý gây ra:

• Lá trầu không: Chuẩn bị 1 nắm lá trầu không, rửa sạch với nước muối rồi để ráo. Đun sôi 2 lít nước rồi cho thảo dược vào đun thêm 10 phút nữa rồi tắt bếp. Cho thêm 1 muống muối rồi chờ nước nguội bớt thì tiến hành tắm, vệ sinh vùng da nổi mẩn ngứa. Để tăng tác dụng, tận dùng phần bã chà nhẹ lên vùng da bị ngứa.
• Gừng tươi: Gừng tươi cạo vỏ, rửa sạch rồi đập dập. Sau đó cho vào nồi cùng với 2 lít nước và đun sôi trong 10 phút rồi tắt bếp. Dùng nước này để xông da giúp làm dịu cơn ngứa ngáy. Sau đó tận dụng phần nước để tắm. Áp dụng đều đặn đến khi các triệu chứng thuyên giảm hẳn.
• Sài đất: Chuẩn bị 1 nắm lá sài đất, ngâm qua với nước muối rồi rửa sạch. Cho thảo dược vào cuối cùng với một ít muối rồi giã nát. Dùng hỗn hợp này đắp lên vùng da bị nổi sẩn đỏ sau khi đã được vệ sinh sạch.
• Rau sam: Rau sam sau khi đã được rửa sạch thì cho vào nồi đun với 1.5 lít nước. Dùng nước này để ngâm mình sẽ giúp làm dịu các biểu hiện khó chịu do mề đay gây ra. Thực hiện đều đặn để cảm nhận hiệu quả.
• Chườm mát: Để làm dịu cảm giác nóng rát da, ngứa ngáy khó chịu do bệnh lý gây ra. Người bệnh chỉ cần dùng túi chườm mát áp lên vùng da cần điều trị là được. Nhiệt lạnh giúp giảm tuần hoàn máu đến khu vực đau, làm tê liệt dây thần kinh dẫn truyền cảm giác tạm thời nên cơn ngứa ngáy theo đó giảm đáng kể.

Chăm sóc và phòng ngừa nổi mề đay do giun sán

Như tôi đã đề cập trước đó, giun sán tồn tại trong thực phẩm, nguồn nước, động vật, đất đai,… Vì vậy, nguy cơ bệnh tái phát tăng cao hoặc tình trạng kháng thuốc có thể xảy ra nếu bà con không thực hiện tốt các biện pháp chăm sóc cũng như chủ động phòng ngừa.

Để đạt được kết quả điều trị tốt nhất cũng như dự phòng tái mề đay do giun sán, bà con cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Tránh xa những tác nhân gây nhiễm giun sán như thực phẩm tái sống, không được nấu chín kỹ, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm,…
• Nếu có nuôi động vật cần tiêm phòng đầy đủ và tắm rửa cho chúng mỗi ngày. Người tiếp xúc với động vật cần tắm rửa, vệ sinh sạch sẽ để tránh nhiễm phải ký sinh trùng.
• Thận trọng trong việc lựa chọn các thực phẩm. Chỉ dùng những nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng, tươi sạch và nấu chín hoàn toàn. Tập thói quen ăn chín uống sôi để bảo vệ sức khỏe trước những mầm bệnh.
• Hạn chế ăn ngoài, đặc biệt là những điểm ăn lề đường, khói bụi, thực phẩm không rõ nguồn gốc.
• Rửa tay với xà phòng sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, khi tiếp xúc với đất cát hay đi từ bên ngoài về.
• Bảo quản thức ăn đúng cách, tuyệt đối không dùng những món ăn bị ôi thiu, ẩm mốc
• Chủ động tẩy giun sán định kỳ 2 lần/ năm để ngăn ngừa tình trạng nổi mề đay do nhiễm giun sán.
• Trong quá trình điều trị nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi và tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất để phục hồi sức khỏe, tăng cường sức đề kháng.
• Bên cạnh đó, cần hạn chế tiếp xúc với dị nguyên như hóa chất, mủ nhựa thực vật, côn trùng, xà phòng, phấn hoa,… Bởi mề đay mẩn ngứa có thể bùng phát mà không cần đến nhiễm ký sinh trùng.

Mề đay mẩn ngứa do giun sán kéo dài dai dẳng ảnh hưởng không nhỏ đến thể trạng cũng như sinh hoạt hàng ngày của bà con. Vì vậy, khi nhận thấy các biểu hiện bất thường và nghi ngờ do ký sinh trùng gây ra cần đến gặp người có chuyên môn để được khám và xử lý đúng cách.