Trang chủ » Bệnh học » Viêm Hang Vị Trào Ngược Thực Quản: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Viêm Hang Vị Trào Ngược Thực Quản: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Tham vấn chuyên môn bởi:

GĐ chuyên môn hệ thống Đỗ Minh Đường

XEM THÊM TƯ VẤN

Tuấn tôi nhận thấy rất nhiều bà con đang gặp khó khăn với tình trạng viêm hang vị trào ngược thực quản mà chưa hiểu rõ về bệnh lý này. Tình trạng này nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời có thể dẫn đến viêm loét, xuất huyết hay biến chứng nguy hiểm hơn như Barrett thực quản. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ cụ thể nguyên nhân, triệu chứng dễ nhận biết, cách điều trị cũng như lối sống nên áp dụng để bà con có hướng xử lý hiệu quả, bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Viêm hang vị trào ngược thực quản là bệnh gì, vì sao lại nguy hiểm?

Đây là một tình trạng mà lớp niêm mạc ở hang vị dạ dày bị tổn thương, viêm tấy, kèm theo đó là hiện tượng axit dịch vị trào ngược lên thực quản. Theo y học hiện đại, nó được xếp vào nhóm bệnh lý tiêu hóa mạn tính, thường tái phát. Còn theo Đông y, bệnh thuộc phạm trù “vị quản thống” và “phản vị”, liên quan tới tỳ vị hư yếu, khí nghịch, can khí uất kết.

Dấu hiệu nhận biết viêm hang vị trào ngược thực quản dễ bỏ qua

Triệu chứng của bệnh viêm hang vị trào ngược thực quản không phải lúc nào cũng rầm rộ, nên nhiều bà con thường chủ quan hoặc nhầm lẫn sang các bệnh lý khác như viêm dạ dày, đau tim, hay cả rối loạn thần kinh. Tuấn tôi sẽ chia triệu chứng ra làm hai nhóm để bà con dễ hình dung hơn.

Các triệu chứng khởi phát ban đầu dễ bị bỏ qua

Đầy bụng, chướng hơi sau ăn: Bà con thường có cảm giác ăn vào là bụng trương lên, khó tiêu, buồn nôn nhẹ.
Ợ hơi, ợ chua: Rất phổ biến, đặc biệt là sau bữa ăn hoặc khi nằm nghỉ, axit trào lên gây nóng rát cổ họng.
Đau âm ỉ vùng thượng vị: Cảm giác đau lưng chừng bụng, không dữ dội nhưng kéo dài âm ỉ, dễ bị lầm với đau dạ dày thông thường.
Nóng rát ngực: Một số bà con mô tả như cảm giác “cháy cổ”, nhất là khi ăn đồ chiên rán, uống cà phê hoặc nằm ngay sau ăn.

Các triệu chứng đặc trưng khi bệnh nặng hơn

Buồn nôn hoặc nôn khan: Thường xảy ra vào sáng sớm hoặc lúc đói, do axit trào ngược kích thích mạnh vùng họng.
Khó nuốt, vướng nghẹn: Cảm giác như có gì đó cản ở cổ họng khi nuốt, đôi khi đau lan lên cả vùng tai.
Khàn giọng, ho dai dẳng: Do axit kích thích vùng thanh quản, bà con hay bị viêm họng mạn, khản tiếng kéo dài mà không rõ lý do.
Sụt cân không rõ nguyên nhân: Lâu dần, ăn không ngon, hấp thu kém dẫn đến sút cân, mệt mỏi kéo dài.

Tôi thường chia sẻ với bà con rằng: khi các triệu chứng kể trên xuất hiện đồng thời, dù nhẹ cũng cần đi kiểm tra sớm để tránh bệnh chuyển nặng, gây viêm loét, hẹp thực quản hay thậm chí ung thư hóa ở giai đoạn muộn. Điều trị sớm luôn hiệu quả hơn nhiều so với để đến lúc bệnh phức tạp.

Vì sao bà con lại dễ mắc viêm hang vị trào ngược thực quản?

Không ít bà con đến khám tại nhà thuốc Tuấn tôi, ban đầu chỉ than phiền chuyện ợ hơi, đầy bụng nhẹ sau ăn, nhưng khi tìm hiểu kỹ thì mới thấy những nguyên nhân gây ra viêm hang vị trào ngược thực quản lại nằm ngay trong sinh hoạt hằng ngày. Tuấn tôi chia nguyên nhân thành hai nhóm theo y học hiện đại và y học cổ truyền để bà con hiểu rõ hơn.

Theo y học hiện đại, một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Chế độ ăn uống không khoa học: Bà con hay ăn quá nhanh, ăn nhiều đồ chiên rán, cay nóng, dùng rượu bia, cà phê thường xuyên sẽ khiến dạ dày tăng tiết axit, làm tổn thương lớp niêm mạc.
Thói quen sinh hoạt thiếu điều độ: Bỏ bữa, ăn khuya, nằm ngay sau khi ăn, hoặc bị căng thẳng kéo dài cũng dễ làm rối loạn nhu động dạ dày và gây trào ngược.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc chống viêm, giảm đau, corticoid có thể bào mòn niêm mạc dạ dày, làm tăng nguy cơ viêm hang vị kèm theo trào ngược.
Nhiễm vi khuẩn HP: Đây là loại vi khuẩn phổ biến gây tổn thương niêm mạc hang vị, dễ dẫn đến viêm, loét và gây rối loạn tiêu hóa.

Theo y học cổ truyền, Tuấn tôi lý giải nguyên nhân như sau:

Tỳ vị hư yếu: Sau khi nghiên cứu chuyên sâu về bệnh theo Y học cổ truyền, tôi khẳng định một trong những căn nguyên hàng đầu là tỳ vị hư, tức là hệ tiêu hóa bị suy yếu, không vận hóa được thức ăn, dẫn tới tích trệ, sinh khí nghịch.
Khí trệ, can uất: Bà con thường xuyên lo âu, căng thẳng kéo dài làm khí uất kết ở can, khí không thông, đẩy lên nghịch, gây trào ngược và đau vùng thượng vị.
Ăn uống thất thường, tổn thương tỳ vị: Tuấn tôi thấy nhiều người vì công việc bận rộn mà bỏ bữa, ăn không đúng giờ hoặc ăn quá nhiều khiến tỳ vị bị tổn thương, sinh ra thấp nhiệt tích tụ, lâu dần thành bệnh.
Nội thương do lao lực hoặc suy nhược: Người già yếu, phụ nữ sau sinh, người làm việc quá sức cũng dễ bị hao tổn chính khí, ảnh hưởng đến chức năng vận hóa của tỳ vị và gây ra triệu chứng trào ngược kéo dài.

Những ai dễ mắc viêm hang vị trào ngược thực quản?

Không phải ai cũng dễ mắc viêm hang vị trào ngược thực quản, nhưng có những nhóm bà con mà Tuấn tôi nhận thấy tỷ lệ mắc bệnh cao hơn hẳn. Dưới đây là những đối tượng mà bà con nên đặc biệt chú ý:

Người hay uống rượu bia, hút thuốc lá: Những chất kích thích này dễ làm hỏng lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày và làm tăng tiết axit dịch vị.
Người thường xuyên bị căng thẳng, áp lực công việc: Trạng thái tâm lý bất ổn ảnh hưởng nhiều đến chức năng tỳ vị, rất dễ gây bệnh.
Bà con có thói quen ăn khuya, ăn xong nằm ngay: Đây là nguyên nhân Tuấn tôi thấy gặp rất nhiều trong thực tế khám chữa bệnh.
Người làm việc văn phòng, ngồi nhiều ít vận động: Ít vận động sẽ làm giảm hoạt động tiêu hóa, dễ gây ứ trệ thức ăn, trào ngược.
Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh: Do thay đổi nội tiết và áp lực ổ bụng tăng cao, đây cũng là đối tượng hay gặp tình trạng trào ngược.
Người cao tuổi: Sự lão hóa làm giảm chức năng tiêu hóa, giảm nhu động thực quản, từ đó làm tăng nguy cơ trào ngược và viêm hang vị.
Người có tiền sử viêm loét dạ dày, nhiễm khuẩn HP: Những bệnh nền này tạo điều kiện thuận lợi cho viêm hang vị tiến triển và gây trào ngược.

Viêm hang vị trào ngược thực quản có thể gây biến chứng gì nếu không chữa kịp?

Tuấn tôi gặp rất nhiều bà con ban đầu chỉ bị ợ hơi, đầy bụng nhẹ mà chủ quan, không điều trị sớm. Đến khi bệnh đã tiến triển thành biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng sống và sức khỏe lâu dài.

Viêm loét dạ dày – thực quản: Tình trạng viêm kéo dài tại vùng hang vị và thực quản khiến lớp niêm mạc bị tổn thương sâu, dễ hình thành vết loét, gây đau dữ dội, buồn nôn, nôn ra máu.
Hẹp thực quản: Tuấn tôi từng điều trị cho một bác tài xế bị trào ngược mạn tính nhiều năm, cuối cùng dẫn đến hẹp thực quản, nuốt nghẹn thường xuyên. Đây là biến chứng khiến việc ăn uống khó khăn, sụt cân nhanh chóng.
Chảy máu tiêu hóa: Niêm mạc bị xói mòn, loét sâu gây chảy máu âm ỉ trong đường tiêu hóa, bà con thường thấy đi ngoài phân đen hoặc nôn ra máu. Trường hợp nặng có thể đe dọa đến tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời.
Barrett thực quản: Đây là biến chứng nguy hiểm, khi tế bào biểu mô tại thực quản biến đổi dị dạng do tiếp xúc axit kéo dài. Tuấn tôi cảnh báo đây là tiền đề của ung thư thực quản nếu không theo dõi và xử lý đúng cách.
Ung thư thực quản: Một biến chứng nặng và hiếm gặp hơn, nhưng hoàn toàn có thể xảy ra nếu để tình trạng viêm trào ngược kéo dài hàng chục năm mà không điều trị.

Chẩn đoán viêm hang vị trào ngược thực quản như thế nào?

Các phương pháp chẩn đoán viêm hang vị trào ngược thực quản phổ biến hiện nay bao gồm nhiều bước, tùy theo từng phương pháp Đông – Tây y. Tuấn tôi sẽ trình bày chi tiết để bà con dễ hình dung.

Chẩn đoán bằng y học hiện đại thường bao gồm:

Nội soi dạ dày – thực quản
Chụp X-quang có uống thuốc cản quang
Đo pH thực quản 24 giờ
Đo áp lực thực quản
Xét nghiệm vi khuẩn HP

Chẩn đoán bằng y học cổ truyền

Bắt mạch đoán bệnh: Tuấn tôi, cũng như các lương y tại nhà thuốc Đỗ Minh Đường và phòng khám YHCT Lương y Đỗ Minh Tuấn, chỉ cần bắt mạch kết hợp quan sát sắc mặt, da dẻ, lưỡi của bà con là đã có thể định hướng bệnh khá chính xác.
Hỏi bệnh chi tiết (vấn chẩn): Tôi luôn dành thời gian hỏi kỹ bà con về triệu chứng, ăn uống, sinh hoạt, thói quen ngủ nghỉ và cả tâm trạng để xác định căn nguyên theo Đông y như can uất, tỳ hư, khí nghịch.
Quan sát hình thể (vọng chẩn): Quan sát ánh mắt, hơi thở, cử chỉ, lưỡi – những điều tưởng đơn giản lại cho tôi rất nhiều manh mối về tình trạng tỳ vị.
Nghe âm thanh cơ thể (văn chẩn): Nghe tiếng nói, hơi thở, giọng nói cũng cho biết rất nhiều về khí huyết, công năng tạng phủ.

Chữa viêm hang vị trào ngược thực quản sao cho đúng để khỏi bệnh thật sự?

Để điều trị viêm hang vị trào ngược thực quản đạt hiệu quả, Tuấn tôi luôn nói với bà con rằng, quan trọng nhất là phải chọn đúng phương pháp, bởi mỗi cơ địa, mỗi mức độ bệnh sẽ phù hợp với một hướng chữa trị riêng biệt.

Điều trị bằng thuốc Tây

Đây là phương pháp phổ biến, nhiều bà con lựa chọn do tính tiện lợi và tác dụng nhanh. Một số loại thuốc thường dùng gồm:

Thuốc ức chế tiết axit dạ dày: Omeprazol, Pantoprazol, Esomeprazol
Thuốc trung hòa axit: Maalox, Gastropulgite
Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfate
Thuốc giảm co bóp: Metoclopramid, Domperidon

Tuy nhiên, phương pháp này cũng có nhiều hạn chế như dễ tái phát nếu ngưng thuốc, lạm dụng kéo dài dễ gây nhờn thuốc, loãng xương, ảnh hưởng gan – thận.

Điều trị bằng mẹo dân gian

Một số bà con chọn cách dùng các nguyên liệu tự nhiên để giảm trào ngược tại nhà, vì nghĩ lành tính và an toàn. Một số mẹo dân gian hay dùng như:

Dùng nghệ và mật ong: Trộn bột nghệ với mật ong vo thành viên, uống vào buổi sáng lúc đói
Lá tía tô: Giã nhuyễn lấy nước uống giúp trung hòa axit
Uống nước nha đam: Có tác dụng làm dịu niêm mạc, giảm ợ nóng

Những cách này có thể giúp giảm triệu chứng nhẹ tức thời, nhưng không đủ mạnh để kiểm soát bệnh. Nhất là với người có tổn thương hang vị nặng hoặc trào ngược kéo dài thì không nên chỉ dựa vào mẹo.

Điều trị bằng Đông y

Với viêm hang vị trào ngược thực quản, bệnh thường do tỳ vị hư, can khí uất, khí nghịch phản vị. Do đó, Đông y tập trung:

Bổ tỳ, kiện vị: Giúp tiêu hóa ổn định, giảm áp lực axit lên hang vị
Sơ can, lý khí: Giải uất, làm dịu vùng thượng vị, giảm co thắt dạ dày
Hòa vị giáng nghịch: Đẩy khí nghịch xuống dưới, giảm ợ hơi, trào ngược

Lời khuyên của Tuấn tôi

Tình trạng viêm hang vị trào ngược thực quản nếu không kiểm soát sớm sẽ gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng lớn tới ăn uống, giấc ngủ và cả tâm lý bà con. Trong quá trình tư vấn, Tuấn tôi luôn nhấn mạnh với bà con rằng điều trị đúng cách và sống điều độ là hai yếu tố quan trọng nhất giúp kiểm soát bệnh lâu dài.

Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu bà con có biểu hiện ợ chua kéo dài, nóng rát vùng thượng vị, buồn nôn, hoặc sụt cân không rõ lý do thì nên đi thăm khám càng sớm càng tốt. Đừng đợi đến khi đau dữ dội hoặc ho kéo dài rồi mới tìm cách điều trị, lúc đó bệnh thường đã nặng hơn nhiều rồi.
Phòng ngừa bệnh tái phát: Để phòng ngừa bệnh, bà con nhớ giúp tôi là nên ăn uống đúng giờ, nhai kỹ, hạn chế thức ăn cay nóng, chiên rán và nói không với rượu bia, cà phê. Cũng đừng thức khuya nhiều hay để bản thân căng thẳng quá mức, vì stress làm bệnh nặng hơn rất nhanh.
Lưu ý khi điều trị: Thuốc có tốt đến đâu mà bà con dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem thì hiệu quả sẽ chẳng có, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi. Tôi vẫn thường nhắc bà con là trong Đông y, ăn uống và tinh thần tốt cũng là một phần thuốc điều trị, chứ không chỉ dựa vào thang thuốc mỗi ngày.

Tuấn tôi hiểu rằng ai mắc bệnh cũng mong nhanh khỏi. Nhưng sức khỏe là quá trình bền bỉ, cần kiên trì và đúng cách. Nếu bà con đang lo lắng về tình trạng viêm hang vị trào ngược thực quản, hãy mạnh dạn nhắn tin cho tôi để được tư vấn rõ ràng hơn.