Vi Khuẩn HP

Tuấn tôi gặp rất nhiều bà con lo lắng khi phát hiện dạ dày bị nhiễm vi khuẩn hp, nhưng lại không rõ mức độ nguy hiểm của nó ra sao và xử lý thế nào cho đúng. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ rõ ràng về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cũng như các phương pháp điều trị theo cả y học hiện đại và y học cổ truyền. Hy vọng bà con sẽ hiểu đúng và có hướng điều trị an toàn, hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe đường tiêu hóa.

Vi khuẩn hp là gì? 

Vi khuẩn hp – hay còn gọi là Helicobacter pylori – là loại xoắn khuẩn thường cư trú trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày của con người. Tuấn tôi thường ví nó như “kẻ ẩn mình tinh ranh” vì nó sống âm thầm trong cơ thể nhiều năm trời mà không gây triệu chứng rõ ràng, khiến bà con dễ lơ là, chủ quan.

Theo y học hiện đại, vi khuẩn hp có hình dạng xoắn ốc, có thể di chuyển nhờ các roi lông và có khả năng tồn tại trong môi trường acid dạ dày – một đặc điểm mà hiếm vi khuẩn nào có được. Chính vì thế, nó trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý liên quan đến viêm loét dạ dày, tá tràng, thậm chí là ung thư dạ dày nếu không kiểm soát tốt.

Trong y học cổ truyền, dù không gọi đích danh là “vi khuẩn hp” nhưng Tuấn tôi thấy các biểu hiện do loại vi khuẩn này gây ra khá tương đồng với chứng “vị quản thống”, “tỳ vị hư yếu” hoặc “can khí phạm vị” – tức tình trạng khí huyết mất điều hòa trong tạng phủ, làm ảnh hưởng chức năng tiêu hóa. Bà con có thể hiểu nôm na là dạ dày bị tổn thương lâu ngày sẽ khiến tiêu hóa kém, ăn uống không ngon, cơ thể mệt mỏi triền miên.

Triệu chứng nhiễm vi khuẩn HP

Vi khuẩn hp thường không gây triệu chứng ngay từ đầu. Nhưng theo thời gian, khi lượng vi khuẩn phát triển mạnh và tấn công niêm mạc dạ dày, lúc này cơ thể bắt đầu “lên tiếng” bằng các dấu hiệu cụ thể. Tuấn tôi sẽ chia rõ hai nhóm triệu chứng để bà con dễ nhận biết và lưu ý theo dõi sức khỏe bản thân.

Triệu chứng khởi phát 

• Ăn uống không ngon miệng: Bà con thường cảm thấy đầy bụng, no nhanh dù ăn ít.
• Ợ hơi, ợ chua: Diễn ra thường xuyên hơn sau mỗi bữa ăn, nhất là vào buổi tối.
• Cảm giác nóng rát vùng thượng vị: Một số người mô tả như có lửa đốt ở giữa ngực hoặc bụng trên.
• Buồn nôn nhẹ: Cảm giác khó chịu, muốn ói sau khi ăn no hoặc khi đói.

Triệu chứng đặc trưng 

• Đau âm ỉ hoặc từng cơn ở vùng thượng vị: Cơn đau có thể tăng lên khi đói hoặc về đêm.
• Sút cân không rõ nguyên nhân: Tuấn tôi từng điều trị cho nhiều người chỉ vì vi khuẩn hp mà sút tới 3-5kg trong vòng vài tháng.
• Thiếu máu, hoa mắt chóng mặt: Do tổn thương niêm mạc dạ dày gây chảy máu vi thể kéo dài.
• Phân đen hoặc có máu: Biểu hiện này nghiêm trọng, bà con cần đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa.

Tuấn tôi luôn khuyên bà con, nhất là những ai hay đau bụng, ợ chua hay chán ăn kéo dài – đừng xem nhẹ các triệu chứng dù là nhỏ nhất. Có lần, tôi tiếp một cô bác sĩ về hưu, bị ợ nóng và đau bụng lâm râm suốt 2 năm, cứ nghĩ do stress. Khi nội soi mới phát hiện loét dạ dày do hp, nếu phát hiện sớm thì đã không để bệnh tiến triển nặng đến vậy.

Vì sao bà con dễ nhiễm vi khuẩn hp? 

Tuấn tôi nhận thấy, để điều trị vi khuẩn hp hiệu quả thì trước tiên bà con cần hiểu rõ nguồn gốc sinh ra nó. Dưới đây là tổng hợp những nguyên nhân chủ yếu theo cả y học hiện đại và kinh nghiệm thực tế của tôi trong y học cổ truyền.

• Tiếp xúc qua đường miệng – miệng hoặc ăn uống không đảm bảo vệ sinh: Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất theo y học hiện đại. Vi khuẩn hp có thể lây từ người sang người thông qua việc dùng chung bát đũa, hôn, hoặc ăn các món tái sống, rau sống chưa rửa sạch.
• Nguồn nước nhiễm khuẩn hoặc thực phẩm bẩn: Nhiều bà con ở vùng nông thôn hoặc vùng nước chưa xử lý kỹ rất dễ bị lây nhiễm do dùng nước sinh hoạt không đảm bảo. 
• Hệ miễn dịch suy yếu, cơ thể mệt mỏi kéo dài: Theo y học hiện đại, khi cơ thể suy yếu, khả năng đề kháng giảm, vi khuẩn hp dễ dàng xâm nhập và cư trú lâu dài trong dạ dày mà không bị loại bỏ.
• Theo y học cổ truyền – tỳ vị hư yếu, can khí uất kết, thấp nhiệt tích tụ: Đây là điều mà Tuấn tôi đặc biệt lưu tâm trong điều trị. Đông y cho rằng tỳ vị là gốc của tiêu hóa. Khi bà con ăn uống thất thường, tâm lý bất ổn, giận dữ, stress nhiều… sẽ dẫn đến khí huyết không điều hòa, gây can khí phạm vị, ảnh hưởng chức năng dạ dày, tạo điều kiện cho tà khí – ở đây là vi khuẩn hp – xâm nhập.
• Thói quen sinh hoạt sai lệch làm tổn thương khí huyết: Thức khuya, bỏ bữa, lạm dụng bia rượu, hút thuốc lá cũng là nguyên nhân khiến tỳ vị bị tổn thương, làm yếu chính khí, khiến tà khí dễ xâm nhập. 
• Di truyền và môi trường sống chung: Trong nhiều trường hợp, cả gia đình cùng nhiễm hp do sinh hoạt trong không gian kín, dùng chung dụng cụ ăn uống, ít khi sát khuẩn kỹ. Bà con cần hết sức lưu ý vấn đề này khi trong nhà có người dương tính với hp.

Những ai dễ trở thành “mục tiêu” của vi khuẩn hp?

Không phải ai cũng dễ bị vi khuẩn hp tấn công như nhau. Tuấn tôi tổng hợp từ kinh nghiệm điều trị thực tế thì có những nhóm đối tượng dễ bị hp “ghé thăm” hơn cả.

• Người sống cùng gia đình có người nhiễm hp: Nguy cơ lây lan rất cao do sinh hoạt và ăn uống chung.
• Trẻ em và người cao tuổi: Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc đã suy yếu nên dễ bị vi khuẩn tấn công.
• Người thường xuyên căng thẳng, áp lực tâm lý: Trạng thái tinh thần bất ổn làm ảnh hưởng tới hoạt động tiêu hóa, giảm sức đề kháng đường ruột.
• Người có thói quen ăn uống kém vệ sinh: Ăn hàng quán lề đường, dùng thực phẩm chưa nấu chín kỹ, không rửa tay trước khi ăn.
• Người hay dùng thuốc giảm đau, kháng sinh dài ngày: Các thuốc này làm tổn thương niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn hp tồn tại và phát triển.
• Người bị viêm dạ dày mạn tính, trào ngược, viêm loét lâu ngày: Đây là nhóm nguy cơ cao vì niêm mạc dạ dày đã bị tổn thương sẵn, dễ bị hp xâm nhập và làm bệnh nặng thêm.

Tuấn tôi luôn khuyên bà con, nếu thuộc nhóm nguy cơ trên thì nên chủ động đi kiểm tra vi khuẩn hp, càng phát hiện sớm thì việc điều trị càng dễ và hiệu quả.

Vi khuẩn hp nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm nào?

Tuấn tôi hay nói vui với bà con rằng, vi khuẩn hp không đáng sợ nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách. Nhưng một khi để nó “hoành hành” lâu ngày thì hậu quả lại chẳng hề đơn giản. Dưới đây là những biến chứng phổ biến và nghiêm trọng mà Tuấn tôi đã từng gặp trong quá trình điều trị cho bà con.

• Viêm loét dạ dày – tá tràng kéo dài: Đây là biến chứng thường gặp nhất. Vi khuẩn hp tấn công lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, khiến vùng này bị viêm, loét, gây đau bụng, chảy máu tiêu hóa.
• Xuất huyết tiêu hóa: Trong một số ca nặng, hp khiến lớp niêm mạc bị ăn mòn sâu, dẫn tới vỡ mạch máu. Bà con lúc này sẽ có biểu hiện nôn ra máu, đi ngoài phân đen, chóng mặt, hoa mắt.
• Thủng dạ dày: Khi vết loét phát triển không kiểm soát, dạ dày có thể bị thủng, gây viêm phúc mạc, tình trạng cấp cứu rất nguy hiểm.
• Ung thư dạ dày: Đây là biến chứng mà Tuấn tôi đặc biệt cảnh báo. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra hp là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến ung thư dạ dày. Có những bệnh nhân của tôi, khi đến thì đã ở giai đoạn tiền ung thư, rất khó xoay chuyển tình thế.
• Thiếu máu mạn tính: Hp làm tổn thương mao mạch nhỏ ở niêm mạc dạ dày, gây chảy máu vi thể kéo dài, dẫn tới thiếu máu mà người bệnh không hay biết, chỉ thấy mệt mỏi, hoa mắt.
• Viêm dạ dày teo mạn tính: Tình trạng này khiến niêm mạc dạ dày mất khả năng sản sinh acid và enzym tiêu hóa, ảnh hưởng lớn đến việc hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến suy nhược cơ thể.

Các phương pháp chẩn đoán vi khuẩn hp hiện nay phổ biến nhất là gì?

Hiện nay có các phương pháp chẩn đoán chính xác bệnh này phổ biến nhất là xét nghiệm và nội soi. Đây là các bước quan trọng giúp xác định sự hiện diện của vi khuẩn hp trong dạ dày, từ đó có hướng điều trị phù hợp.

• Nội soi dạ dày kết hợp sinh thiết: Cho phép lấy mẫu mô niêm mạc dạ dày để xét nghiệm vi khuẩn hp trực tiếp.
• Test hơi thở ure: Phương pháp không xâm lấn, dựa vào việc đo lượng CO2 sau khi người bệnh uống dung dịch chứa ure.
• Xét nghiệm máu: Phát hiện kháng thể chống lại vi khuẩn hp trong máu.
• Xét nghiệm phân: Tìm kháng nguyên của vi khuẩn hp trong mẫu phân của người bệnh.

Vi khuẩn hp điều trị thế nào? 

Tuấn tôi luôn nhấn mạnh với bà con rằng, điều trị vi khuẩn hp là việc không thể chủ quan, chọn sai cách là không những không khỏi mà còn dễ khiến bệnh chuyển biến nặng hơn, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Điều trị vi khuẩn hp bằng thuốc Tây

Hiện nay, Tây y vẫn là lựa chọn phổ biến với nhiều bà con khi phát hiện nhiễm hp. Phác đồ điều trị chủ yếu là kết hợp kháng sinh và thuốc giảm tiết acid để tiêu diệt vi khuẩn, cụ thể gồm:

• Kháng sinh: Amoxicillin, Clarithromycin, Metronidazole
• Thuốc giảm tiết acid: Omeprazol, Esomeprazole
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Bismuth, Sucralfate

Ưu điểm là tác dụng nhanh, giảm nhanh triệu chứng đau và viêm loét. Tuy nhiên, Tuấn tôi phải nói thẳng là nhược điểm cũng rất nhiều: dễ kháng thuốc, ảnh hưởng gan thận nếu dùng kéo dài, rối loạn tiêu hóa, tái phát cao nếu không diệt sạch vi khuẩn.

Mẹo dân gian chữa vi khuẩn HP

Nhiều bà con chuộng mẹo dân gian vì nghĩ an toàn, lành tính. Một số cách thường được truyền tai gồm:

• Uống nước nghệ mật ong: Mỗi sáng sớm uống một ly nhỏ nghệ vàng hòa mật ong giúp làm lành niêm mạc.
• Dùng lá mơ lông giã lấy nước uống: Giúp kháng khuẩn, hỗ trợ tiêu hóa.
• Uống trà dây: Loại trà được cho là giúp giảm viêm, kháng hp.

Cách làm thì đơn giản, nguyên liệu dễ kiếm. Nhưng Tuấn tôi phải nói thật với bà con là những cách này chỉ phù hợp hỗ trợ chứ không thể chữa khỏi. Chúng không tác động sâu vào căn nguyên gây bệnh, dùng lâu mà không theo dõi sát còn làm lỡ thời điểm điều trị tốt nhất.

Điều trị vi khuẩn hp bằng Đông y

Vi khuẩn HP là tác nhân gây ra viêm loét dạ dày – tá tràng, trào ngược và có thể dẫn đến biến chứng nếu không được kiểm soát kịp thời. Trong Đông y, tình trạng nhiễm HP được nhìn nhận là hậu quả của thấp nhiệt, nhiệt độc tích tụ ở tỳ vị, kết hợp với tỳ hư, khí trệ khiến vị khí rối loạn và niêm mạc bị tổn thương.

Hướng điều trị tập trung vào thanh nhiệt, giải độc, kiện tỳ, hòa vị và hoạt huyết – giúp tiêu viêm, giảm đau, bảo vệ niêm mạc và ức chế sự phát triển của vi khuẩn.

Một số phương pháp bà con có thể tham khảo:

• Dùng các thảo dược như hoàng liên, khổ sâm, cam thảo, khôi tía, bạch truật để kháng khuẩn, làm dịu dạ dày và cải thiện tiêu hóa.
• Châm cứu – bấm huyệt Trung quản, Túc tam lý, Can du nhằm tăng cường chức năng tỳ vị, giảm đau thượng vị và nâng cao sức đề kháng tại hệ tiêu hóa.

Lời khuyên của Tuấn tôi dành cho bà con đang lo lắng về vi khuẩn hp

Tuấn tôi hiểu, khi biết mình nhiễm vi khuẩn hp, nhiều bà con lo lắng, không biết xử lý sao cho đúng. Bài viết trên đã phân tích rõ các triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng và cách điều trị, giờ đây Tuấn tôi xin tổng kết lại vài lời gan ruột để bà con có thể áp dụng một cách thiết thực, hiệu quả trong đời sống hàng ngày.

• Nếu thấy mình bị đau vùng thượng vị kéo dài, ợ chua, ăn uống kém mà dùng thuốc không đỡ, thì bà con nên đi khám càng sớm càng tốt. Tuấn tôi gặp nhiều trường hợp do để lâu, bệnh biến chứng, chữa khó hơn nhiều.
• Thuốc có tốt đến đâu mà bà con dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem, thì hiệu quả sẽ chẳng có, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi. Nhiều người cứ tự ý ngưng thuốc khi thấy đỡ là sai lầm lớn lắm.
• Trong quá trình tư vấn, tôi luôn khuyên bà con rằng điều trị vi khuẩn hp không chỉ là uống thuốc, mà là điều chỉnh cả lối sống. Ăn uống sạch sẽ, ăn chín uống sôi, hạn chế đồ cay nóng, tránh bia rượu và thuốc lá. Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng để dạ dày được nghỉ ngơi.
• Để phòng ngừa bệnh, bà con nhớ giúp tôi là không dùng chung bát đũa, ly uống nước với người khác, nhất là trong nhà có người đang nhiễm hp. Đây là cách rất đơn giản nhưng nhiều gia đình vẫn còn chủ quan.
• Trong khi điều trị, đừng bỏ lỡ các dấu hiệu bất thường, như đau dữ dội, nôn ra máu, phân đen… là phải đi khám ngay. Đừng đợi đến khi cơ thể kiệt sức rồi mới lo chạy chữa, lúc đó đã muộn.

Tuấn tôi biết, mỗi người một thể trạng, mỗi nhà một hoàn cảnh. Nhưng chỉ cần bà con biết lắng nghe cơ thể, lựa chọn đúng phương pháp điều trị và kiên trì theo đến cùng, thì vi khuẩn hp không còn là nỗi ám ảnh.

Nếu bà con đang phân vân không biết điều trị thế nào cho đúng, Tuấn tôi sẵn lòng tư vấn chi tiết qua ba cách: gọi điện đến 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn.

Lưu ý: Hiệu quả của các phương pháp được nêu trong bài có thể khác nhau tùy vào thể trạng, cơ địa và cách dùng của từng người. Thông tin cung cấp trên website chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán hay hướng dẫn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Bà con không nên tự ý áp dụng khi chưa có chỉ định từ người có chuyên môn.