Trang chủ » Bệnh học » Viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính

Tham vấn chuyên môn bởi:

GĐ chuyên môn hệ thống Đỗ Minh Đường

XEM THÊM TƯ VẤN

Viêm khớp mãn tính là tình trạng bệnh lý gây đau đớn và khó khăn trong việc di chuyển, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của bà con. Tuấn tôi nhận thấy rằng, dù đây là bệnh lý thường gặp, nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về các phương pháp điều trị hiệu quả. Chính vì vậy, trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ những thông tin về viêm khớp mãn tính, từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến cách điều trị tại nhà, giúp bà con có thể cải thiện tình trạng bệnh một cách an toàn và hiệu quả.

Định nghĩa viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính là một bệnh lý xương khớp gây ra sự đau đớn, cứng khớp và hạn chế khả năng vận động. Bệnh xảy ra khi các khớp xương trong cơ thể bị viêm kéo dài, gây tổn thương và suy giảm chức năng khớp. Trong Đông y, viêm khớp mãn tính được gọi là “thấp nhiệt”, do sự tích tụ của thấp (dịch đọng) và nhiệt (nóng) trong cơ thể, gây cản trở lưu thông khí huyết. Với kinh nghiệm của Tuấn tôi, bệnh này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Một bệnh nhân mà Tuấn tôi đã thăm khám, anh Minh (48 tuổi), sau nhiều năm lao động nặng nhọc, đã bị viêm khớp mãn tính ở đầu gối. Cơn đau kéo dài khiến anh khó khăn trong việc đi lại, đứng lên ngồi xuống. Đặc biệt, việc khớp gối bị sưng, nóng và đau nhức khiến anh không thể tiếp tục công việc thường ngày. Sau khi điều trị bằng phương pháp Đông y, kết hợp thuốc sắc và châm cứu, tình trạng của anh đã được cải thiện rõ rệt.

Triệu chứng viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính có thể phát triển từ từ qua thời gian, với các triệu chứng khởi phát và triệu chứng đặc trưng khác nhau. Dưới đây là những dấu hiệu mà bà con cần chú ý:

Triệu chứng khởi phát

Đau nhức và sưng tấy tại các khớp: Ban đầu, người bệnh chỉ cảm thấy đau nhẹ ở các khớp khi vận động mạnh hoặc sau khi nghỉ ngơi lâu. Sau đó, cơn đau trở nên dai dẳng và kéo dài hơn. Đặc biệt, cơn đau có thể xuất hiện nhiều hơn vào buổi sáng khi thức dậy.
Cứng khớp vào buổi sáng: Bà con có thể cảm thấy khớp bị cứng, khó cử động ngay khi mới thức dậy, và cần một thời gian dài để các khớp trở nên linh hoạt.
Giảm khả năng vận động: Các khớp bị viêm có thể gây khó khăn trong việc di chuyển, từ những động tác đơn giản như đi lại đến những hoạt động thể thao hàng ngày.

Triệu chứng đặc trưng

Viêm đỏ và nóng ở vùng khớp: Khi bệnh tiến triển, khớp bị viêm có thể trở nên đỏ và nóng, kèm theo cảm giác đau nhức tăng dần. Đặc biệt, nếu không được điều trị, tình trạng viêm có thể gây biến dạng khớp.
Đau khi thay đổi thời tiết: Viêm khớp mãn tính có thể trở nên nghiêm trọng hơn vào những ngày trời lạnh hoặc khi thay đổi thời tiết. Bà con sẽ cảm thấy đau đớn rõ rệt hơn khi nhiệt độ môi trường thay đổi.
Khớp bị mất chức năng: Sau một thời gian, nếu không được điều trị hiệu quả, các khớp có thể mất đi khả năng vận động bình thường. Khớp sẽ bị cứng lại, gây khó khăn cho các hoạt động hàng ngày như đi lại, cầm nắm.

Khi gặp phải những triệu chứng trên, Tuấn tôi khuyên bà con nên đến thăm khám bác sĩ để chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một trường hợp điển hình là chị Hoa (55 tuổi), khi đầu gối phải của chị bị đau nhức dữ dội sau một thời gian dài không chú ý đến sức khỏe, đã khiến chị khó khăn khi leo cầu thang. Sau khi điều trị với phương pháp châm cứu và bài thuốc Đông y, tình trạng của chị đã cải thiện đáng kể, giúp chị có thể đi lại bình thường trở lại.

Nguyên nhân viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính là bệnh lý có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, cả từ yếu tố bên ngoài lẫn bên trong cơ thể. Dưới đây, Tuấn tôi sẽ phân tích nguyên nhân viêm khớp mãn tính từ cả hai góc độ: y học hiện đại và Đông y, giúp bà con hiểu rõ hơn về căn bệnh này.

Y học hiện đại cho biết:

Di truyền: Các yếu tố gen có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bà con có thể thấy rằng những người trong gia đình có tiền sử bị viêm khớp mãn tính có khả năng cao mắc phải bệnh này.
Tổn thương khớp: Các chấn thương trước đó có thể dẫn đến viêm khớp mãn tính sau một thời gian. Ví dụ, sau một tai nạn hay chấn thương khớp, nếu không điều trị kịp thời có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.
Tuổi tác: Viêm khớp mãn tính là bệnh lý phổ biến ở người lớn tuổi, khi quá trình tái tạo sụn khớp bị suy giảm theo thời gian.
Lối sống: Các thói quen sinh hoạt như béo phì, ít vận động, chế độ ăn uống không hợp lý cũng là nguyên nhân dẫn đến viêm khớp mãn tính. Béo phì tạo thêm áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối, dẫn đến viêm.

Y học cổ truyền cho rằng:

Khí huyết không lưu thông: Khi khí huyết trong cơ thể không lưu thông, khí huyết ứ trệ sẽ dẫn đến tình trạng viêm. Bà con sẽ dễ nhận thấy đau nhức khớp vào những thời điểm thời tiết thay đổi.
Thấp nhiệt tích tụ: Trong Đông y, viêm khớp mãn tính được gọi là bệnh do “thấp nhiệt”. Đây là tình trạng khi các chất ẩm và nhiệt không được đào thải ra khỏi cơ thể, gây tích tụ trong khớp. Chất thấp này khiến các khớp bị sưng tấy, đau nhức.
Sự suy yếu của thận: Thận trong Đông y là cơ quan liên quan đến xương khớp. Nếu thận yếu, cơ thể sẽ không sản sinh đủ tinh khí để nuôi dưỡng các khớp, dẫn đến tình trạng khô cứng và đau nhức khớp.
Mất cân bằng âm dương: Việc mất cân bằng giữa âm và dương trong cơ thể là một nguyên nhân quan trọng. Nếu dương khí không đủ mạnh để duy trì sự cân bằng, cơ thể sẽ trở nên yếu đuối, tạo điều kiện cho viêm khớp phát triển.

Trong quá trình thăm khám cho bệnh nhân, Tuấn tôi đã gặp không ít trường hợp bệnh nhân đau đớn vì viêm khớp mãn tính do những nguyên nhân trên. Chị Lan (60 tuổi) là một ví dụ điển hình. Chị gặp phải tình trạng viêm khớp gối nghiêm trọng sau khi bị chấn thương trong một tai nạn nhỏ khi còn trẻ. Dù đã điều trị bằng nhiều phương pháp Tây y, nhưng chỉ sau khi kết hợp thuốc Đông y và châm cứu, chị mới bắt đầu cảm thấy dễ chịu hơn, các triệu chứng viêm giảm hẳn.

Đối tượng có nguy cơ mắc viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng có một số nhóm người dễ mắc bệnh hơn. Tuấn tôi muốn chia sẻ với bà con về những đối tượng dễ bị viêm khớp mãn tính, giúp bà con có thể nhận biết và phòng ngừa từ sớm.

Người cao tuổi: Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là khi tuổi tác càng cao, cơ thể càng yếu và quá trình tái tạo các tế bào sụn khớp chậm lại, làm tăng nguy cơ viêm khớp.
Những người có tiền sử gia đình bị viêm khớp: Nếu trong gia đình đã có người bị viêm khớp mãn tính, khả năng mắc bệnh của con cháu cũng cao hơn do yếu tố di truyền.
Người thừa cân, béo phì: Khi thừa cân, các khớp phải chịu tải trọng lớn hơn, đặc biệt là khớp gối, dẫn đến tổn thương và viêm.
Những người lao động nặng nhọc hoặc vận động nhiều: Các công việc đòi hỏi làm việc với cường độ cao, lao động nặng nhọc có thể gây căng thẳng cho các khớp, dẫn đến viêm khớp.
Người có thói quen ít vận động: Lối sống ít vận động làm giảm khả năng lưu thông khí huyết, đồng thời khiến các cơ và khớp trở nên yếu đi, dễ dẫn đến viêm khớp.
Phụ nữ sau mãn kinh: Phụ nữ sau mãn kinh thường có nguy cơ mắc viêm khớp cao hơn do sự suy giảm của hormone estrogen, làm tăng khả năng loãng xương và viêm khớp.

Một trường hợp Tuấn tôi từng điều trị là anh Khoa (45 tuổi), một người có thói quen làm việc suốt ngày trong văn phòng, ít vận động thể dục thể thao. Anh đã phải đối mặt với các cơn đau khớp ngón tay và cổ tay, đặc biệt là khi dùng chuột máy tính lâu. Sau khi áp dụng một chế độ tập luyện nhẹ nhàng kết hợp các liệu pháp Đông y, tình trạng bệnh của anh đã cải thiện rất nhiều.

Biến chứng viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính không chỉ gây ra đau đớn mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Tuấn tôi muốn chia sẻ với bà con những biến chứng nguy hiểm mà viêm khớp mãn tính có thể gây ra, từ đó giúp mọi người hiểu rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của bệnh và tầm quan trọng của việc điều trị sớm.

Hạn chế khả năng vận động: Khi viêm khớp mãn tính tiến triển, các khớp có thể bị tổn thương vĩnh viễn, dẫn đến tình trạng mất chức năng vận động. Bà con sẽ cảm thấy khó khăn trong việc đi lại, thậm chí không thể tự chăm sóc bản thân khi bệnh trở nên nặng.
Biến dạng khớp: Các khớp bị viêm lâu dài có thể dẫn đến biến dạng, làm cho khớp không còn giữ được hình dạng bình thường. Điều này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
Suy giảm chất lượng cuộc sống: Cơn đau liên tục khiến người bệnh không thể thực hiện các hoạt động thường ngày, như làm việc, sinh hoạt hay thậm chí nghỉ ngơi, dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống.
Loãng xương: Viêm khớp mãn tính lâu dài có thể gây loãng xương, làm cho các xương trở nên giòn và dễ gãy. Điều này khiến bà con dễ gặp phải các chấn thương ngoài ý muốn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Viêm các bộ phận khác: Viêm khớp mãn tính có thể lan rộng và gây viêm ở các bộ phận khác trong cơ thể, chẳng hạn như các mô mềm, da, thậm chí là nội tạng. Việc điều trị muộn có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe phức tạp hơn.

Chẩn đoán viêm khớp mãn tính: Những cách thức nào giúp xác định đúng bệnh?

Chẩn đoán viêm khớp mãn tính rất quan trọng để có thể đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả. Tuấn tôi sẽ giải thích cách thức chẩn đoán bệnh theo cả y học hiện đại và y học cổ truyền, từ đó giúp bà con hiểu rõ hơn về quy trình thăm khám bệnh này.

Chẩn đoán theo y học hiện đại: Để xác định bệnh viêm khớp mãn tính, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm và kiểm tra cần thiết, bao gồm:

Chụp X-quang: X-quang giúp bác sĩ quan sát được sự hư hại của khớp, tình trạng sụn khớp và cấu trúc xương có bị biến dạng hay không.
Xét nghiệm máu: Dùng để phát hiện các dấu hiệu viêm trong cơ thể và xác định các yếu tố nguy cơ của bệnh viêm khớp.
Siêu âm khớp: Giúp kiểm tra tình trạng viêm, sưng và phát hiện sự hiện diện của dịch viêm trong khớp.

Chẩn đoán theo y học cổ truyền: Trong y học cổ truyền, chẩn đoán viêm khớp mãn tính chủ yếu dựa vào việc bắt mạch và quan sát triệu chứng lâm sàng. Tuấn tôi và các lương y tại phòng khám YHCT Đỗ Minh Tuấn sẽ thực hiện quy trình chẩn đoán như sau:

Bắt mạch: Chỉ cần bắt mạch cẩn thận, Tuấn tôi có thể đánh giá sơ bộ tình trạng khí huyết trong cơ thể, xem có hiện tượng ứ trệ hay không, từ đó nhận diện được nguyên nhân gây bệnh.
Quan sát và hỏi bệnh: Việc hỏi về triệu chứng của bệnh nhân cũng giúp xác định chính xác bệnh lý. Thường thì, bệnh nhân viêm khớp mãn tính sẽ có các triệu chứng như đau nhức khớp kéo dài, cứng khớp vào buổi sáng, sưng tấy ở các khớp.
Khám lưỡi và mắt: Theo Đông y, khám lưỡi và mắt giúp nhận biết sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Tình trạng lưỡi nhợt nhạt, mờ hoặc có rêu vàng thường cho thấy cơ thể đang bị thiếu hụt khí huyết.

Mỗi khi bệnh nhân đến nhà thuốc Đỗ Minh Đường, Tuấn tôi luôn yêu cầu các bác sĩ thăm khám kỹ lưỡng, không chỉ dựa vào một yếu tố duy nhất mà phải kết hợp nhiều phương pháp để đưa ra chẩn đoán chính xác. Mới đây, bác Hùng (60 tuổi) đến thăm khám với triệu chứng đau nhức khớp gối. Sau khi bắt mạch và kiểm tra, chúng tôi đã xác định bệnh nhân bị viêm khớp mãn tính do sự tích tụ của thấp nhiệt và khí huyết không lưu thông. Sau khi điều trị đúng phương pháp, tình trạng của bác đã cải thiện rõ rệt.

Phương pháp điều trị viêm khớp mãn tính

Việc lựa chọn phương pháp điều trị viêm khớp mãn tính phù hợp là yếu tố quyết định trong quá trình phục hồi của bệnh nhân. Tuấn tôi thường xuyên gặp nhiều bà con, khi bệnh đã kéo dài, họ vẫn loay hoay với những phương pháp không hiệu quả. Để điều trị viêm khớp mãn tính, ngoài thuốc tây và mẹo dân gian, phương pháp Đông y có thể giúp bà con chữa trị tận gốc bệnh.

Điều trị bằng thuốc Tây

Điều trị bằng thuốc Tây là phương pháp phổ biến nhất trong việc giảm đau và kiểm soát viêm, tuy nhiên, nó chỉ mang lại hiệu quả tạm thời và không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của bệnh.

Các loại thuốc tây thường dùng:

Thuốc giảm đau: Paracetamol, ibuprofen giúp giảm cơn đau khớp tức thời.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Ibuprofen, naproxen giúp giảm viêm và đau nhức khớp.
Thuốc corticoid: Được sử dụng trong những trường hợp viêm khớp nghiêm trọng để giảm viêm nhanh chóng.

Ưu điểm:

Giảm đau nhanh chóng, hiệu quả tức thì.
Thuốc dễ sử dụng và có sẵn tại hầu hết các hiệu thuốc.

Nhược điểm:

Chỉ giảm triệu chứng tạm thời mà không điều trị được nguyên nhân gây bệnh.
Việc sử dụng lâu dài có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng như loãng xương, dạ dày, tim mạch, hoặc tổn thương thận.

Bà con biết không, Tuấn tôi từng gặp một bệnh nhân tên bác Minh (55 tuổi), bác đã dùng nhiều loại thuốc giảm đau và thuốc chống viêm để điều trị viêm khớp mãn tính nhưng không khỏi. Bác Minh chia sẻ là dù uống thuốc tây đều đặn, cơn đau khớp vẫn không giảm mà còn bị thêm một số vấn đề về dạ dày.

Điều trị bằng mẹo dân gian

Mẹo dân gian được bà con tin dùng vì tính đơn giản và dễ thực hiện tại nhà. Tuy nhiên, hiệu quả của những phương pháp này có thể khác nhau tùy thuộc vào từng trường hợp.

Một số mẹo dân gian phổ biến:

Dùng lá lốt: Giã nát lá lốt và đắp lên vùng khớp đau sẽ giúp giảm đau và kháng viêm.
Gừng tươi: Uống nước gừng ấm hoặc xoa dầu gừng lên khớp để làm ấm và giảm cơn đau.
Rượu tỏi: Ngâm tỏi với rượu trắng, sau đó thoa lên các khớp bị viêm giúp cải thiện lưu thông khí huyết.

Ưu điểm:

Các nguyên liệu tự nhiên dễ kiếm, chi phí thấp.
Không có tác dụng phụ như thuốc Tây.

Nhược điểm:

Hiệu quả chậm, có thể không đủ mạnh đối với trường hợp viêm khớp mãn tính nghiêm trọng.
Một số phương pháp có thể không phù hợp với mọi người, ví dụ, người có da nhạy cảm hoặc bị dị ứng.

Kể cho bà con nghe, mới tuần trước đây, Tuấn tôi đã gặp một bệnh nhân tên chị Hồng (50 tuổi). Chị đã áp dụng nhiều mẹo dân gian như ngâm rượu tỏi và đắp lá lốt, nhưng tình trạng viêm khớp của chị vẫn không giảm. Chị Hồng chia sẻ là sau khi áp dụng cách này, dù đỡ đau nhưng khớp vẫn bị sưng và cứng lại mỗi khi thay đổi thời tiết. Cuối cùng, sau khi điều trị bằng phương pháp Đông y kết hợp thuốc nam, tình trạng của chị đã có cải thiện rõ rệt.

Điều trị viêm khớp mãn tính bằng Đông y

Với 20 năm nghiên cứu chuyên sâu về y học cổ truyền, Tuấn tôi khẳng định với bà con rằng, thuốc nam là phương pháp điều trị hiệu quả và dứt điểm viêm khớp mãn tính. Các bài thuốc Đông y không chỉ điều trị triệu chứng mà còn giúp khôi phục sự cân bằng trong cơ thể, cải thiện khí huyết, giúp các khớp hồi phục tốt hơn.

Cơ chế điều trị của Đông y:

Đông y chữa viêm khớp mãn tính dựa vào việc khôi phục sự cân bằng âm dương, loại bỏ thấp nhiệt, và thúc đẩy khí huyết lưu thông.
Các bài thuốc nam giúp giải độc, thanh nhiệt, tăng cường chức năng thận (cơ quan chủ yếu liên quan đến xương khớp trong Đông y).
Việc kết hợp châm cứu và xoa bóp cũng giúp giảm cơn đau khớp và cải thiện sự linh hoạt của khớp.

Bài thuốc nam gia truyền Đỗ Minh: Bài thuốc này được bào chế từ các thảo dược quý, giúp điều trị từ gốc của bệnh. Trong đó, các thảo dược như đỗ trọng, cẩu tích, hương phụ… giúp bổ thận, mạnh gân cốt, giảm đau và tái tạo sụn khớp.

Vừa mới hôm qua thôi, tôi còn thăm khám và tư vấn điều trị bệnh cho một bệnh nhân tên bác Hòa (65 tuổi). Bác đã bị viêm khớp mãn tính nặng nhiều năm, và sau vài tháng điều trị bằng bài thuốc nam của dòng họ Đỗ Minh, tình trạng của bác đã cải thiện rõ rệt. Bác Hòa có thể đi lại bình thường, không còn cơn đau khớp dữ dội nữa.

Tuấn tôi luôn khẳng định, muốn điều trị viêm khớp mãn tính dứt điểm, bà con cần điều trị vào gốc, không chỉ giảm đau tạm thời. Bằng phương pháp Đông y, chúng ta có thể chữa trị hiệu quả và bền vững.

Lời khuyên của Tuấn tôi

Viêm khớp mãn tính là căn bệnh không thể xem nhẹ, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, nó sẽ ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống của bà con. Tuấn tôi luôn nhấn mạnh với bà con rằng, ngoài việc chữa trị đúng cách, việc phòng ngừa và chăm sóc khớp cũng rất quan trọng.

Khi nào cần gặp bác sĩ:

Nếu bà con gặp phải cơn đau khớp kéo dài, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi lâu, thì không nên chủ quan mà cần thăm khám bác sĩ ngay.
Khi khớp bị sưng, nóng hoặc đỏ, kèm theo đau nhức không giảm dù đã sử dụng thuốc giảm đau, bà con cần gặp bác sĩ để có chẩn đoán chính xác.
Nếu có các triệu chứng khó di chuyển, mất khả năng cử động hoặc có dấu hiệu biến dạng khớp, bà con đừng ngần ngại mà phải thăm khám sớm.

Lưu ý khi điều trị:

Thuốc có tốt đến đâu mà bà con dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem thì hiệu quả sẽ chẳng có, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi. Tôi luôn khuyên bà con là phải kiên trì, tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ và chế độ điều trị.
Việc kết hợp giữa điều trị y học hiện đại và Đông y sẽ mang lại hiệu quả lâu dài hơn. Bà con đừng chỉ dùng thuốc giảm đau mà quên đi những phương pháp trị tận gốc như thuốc nam, châm cứu, hoặc xoa bóp theo phương pháp cổ truyền.
Ngoài ra, bà con cần chú ý ăn uống và sinh hoạt hợp lý. Cần tránh ăn những thực phẩm dễ gây viêm, như đồ ăn quá mặn, nhiều đường, hoặc thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa.

Phòng ngừa viêm khớp mãn tính:

Để phòng ngừa bệnh, bà con nhớ giúp tôi là duy trì một lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn để giúp khớp linh hoạt hơn, hạn chế tình trạng thừa cân béo phì gây áp lực lên khớp.
Cần bổ sung chế độ ăn giàu omega-3, canxi và vitamin D để bảo vệ sức khỏe khớp. Ăn nhiều rau xanh, cá hồi, các loại hạt và các thực phẩm chứa vitamin C sẽ giúp giảm nguy cơ viêm khớp.
Hãy giữ ấm cho cơ thể, đặc biệt là các khớp vào mùa đông, để tránh tình trạng khớp bị cứng và đau.

Vừa mới hôm qua thôi, tôi còn thăm khám và tư vấn điều trị cho một bệnh nhân tên bác Lâm (60 tuổi), bác có tiền sử viêm khớp mãn tính nặng. Sau khi tôi tư vấn điều trị bằng bài thuốc nam gia truyền và kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, bác đã cảm thấy nhẹ nhõm và giảm đau khớp đáng kể.

Bà con ơi, viêm khớp mãn tính là căn bệnh có thể điều trị dứt điểm nếu chúng ta chăm sóc đúng cách và điều trị tận gốc. Nếu bà con đang gặp vấn đề về khớp, đừng ngần ngại liên hệ với Tuấn tôi qua: