Đại Tràng Co Thắt

Tuấn tôi nhận thấy rất nhiều bà con thường thắc mắc về đại tràng co thắt, đặc biệt là khi gặp các triệu chứng đau bụng, rối loạn tiêu hóa mà không rõ nguyên nhân. Căn bệnh này tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống hàng ngày. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và hướng điều trị hiệu quả để bà con có thể chủ động chăm sóc sức khỏe, tránh để bệnh kéo dài dẫn tới biến chứng khó lường.

Đại tràng co thắt là gì?

Bà con có bao giờ thấy bụng cứ đầy hơi, trướng chướng, đau âm ỉ rồi lúc lại đau quặn từng cơn mà không rõ vì sao? Đó rất có thể là dấu hiệu của chứng đại tràng co thắt mà Tuấn tôi hay gặp khi thăm khám cho bệnh nhân.

Trong y học hiện đại, đại tràng co thắt hay còn gọi là hội chứng ruột kích thích (IBS), là một rối loạn mạn tính ở đường tiêu hóa mà không tìm thấy tổn thương thực thể nào khi nội soi. Bệnh ảnh hưởng đến chức năng vận động của ruột, khiến người bệnh bị rối loạn đi tiêu, đau bụng dai dẳng nhưng xét nghiệm lại không phát hiện ra nguyên nhân cụ thể.

Còn theo y học cổ truyền, đây là tình trạng khí cơ không điều hòa, tỳ vị hư yếu dẫn tới tiêu hóa kém, gây đầy bụng, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón thất thường. Người bệnh thường có tạng người yếu, dễ bị căng thẳng, lo âu kéo dài.

Tuấn tôi từng gặp một bác khoảng ngoài 50 tuổi, quê ở Phú Thọ, vốn làm nông nhưng hay lo lắng chuyện gia đình nên bụng cứ âm ỉ suốt ngày, lúc đi ngoài thì táo, lúc lại tiêu chảy. Sau khi điều trị điều hòa tỳ vị, thư can kiện tỳ thì bác khỏi hẳn, ăn ngon, ngủ tốt, không còn đau bụng triền miên nữa.

Nhận biết sớm triệu chứng đại tràng co thắt

Tuấn tôi để ý thấy nhiều bà con khi có dấu hiệu ban đầu lại nghĩ là đau bụng do ăn uống, đến khi bệnh nặng mới tá hỏa đi khám. Việc nhận diện sớm triệu chứng là vô cùng quan trọng để kịp thời điều chỉnh.

Triệu chứng khởi phát thường gặp

• Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn: Cảm giác đau lan dọc theo khung đại tràng, nhất là khi đói hoặc sau khi ăn. Có người mô tả giống như có gì đó “cào cào” trong bụng.
• Thay đổi thói quen đi tiêu: Bà con có thể đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lúc lỏng lúc rắn, hoặc bị táo bón kéo dài.
• Đầy hơi, chướng bụng: Cảm giác bụng căng, khó chịu, ợ hơi liên tục.
• Cảm giác đi tiêu chưa hết: Vừa đi ngoài xong lại cảm thấy như còn sót lại, muốn đi nữa.

Triệu chứng đặc trưng theo từng thể bệnh

• Thể tiêu chảy chiếm ưu thế: Người bệnh đi ngoài trên 3 lần/ngày, phân lỏng không nhầy máu, thường đi sau khi ăn hoặc căng thẳng.
• Thể táo bón chiếm ưu thế: Phân khô cứng, ít, phải rặn nhiều, có cảm giác chưa đi hết sau khi xong.
• Thể hỗn hợp: Xen kẽ giữa tiêu chảy và táo bón, làm bà con rất khổ sở vì không biết nên ăn uống thế nào cho hợp lý.
• Mệt mỏi, lo lắng kéo dài: Một số bà con còn có biểu hiện mất ngủ, tinh thần sa sút, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Trong một lần thăm khám tại phòng chẩn trị, Tuấn tôi gặp một cô giáo đã nghỉ hưu, cứ nghĩ mình bị viêm đại tràng mãn tính do ăn uống không đều. Sau khi bắt mạch, soi xét kỹ, tôi xác định cô bị thể tỳ hư khí trệ, vừa chữa bằng bài thuốc Đông y điều hòa tỳ vị vừa kết hợp chế độ ăn uống điều độ. Sau hơn một tháng, cô ấy đã khỏe lại, bụng êm, tinh thần thoải mái, sinh hoạt hằng ngày cũng dễ chịu hơn rất nhiều.

Việc lắng nghe cơ thể và đến gặp thầy thuốc kịp thời sẽ giúp bà con sớm phát hiện và điều trị hiệu quả căn bệnh dai dẳng này.

Nguyên nhân gây ra đại tràng co thắt

Tuấn tôi gặp rất nhiều bà con thắc mắc: “Tôi ăn uống bình thường, không dùng rượu bia nhiều mà vẫn bị rối loạn tiêu hóa suốt ngày, là sao hả lương y?”. Để trả lời câu hỏi đó, Tuấn tôi xin phân tích rõ nguyên nhân gây bệnh theo cả hai góc nhìn: y học hiện đại và y học cổ truyền.

Theo y học hiện đại, đại tràng co thắt chủ yếu xuất phát từ các yếu tố sau:

• Rối loạn chức năng ruột: Đại tràng hoạt động bất thường khiến nhu động ruột bị kích thích hoặc chậm lại, gây đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Tâm lý căng thẳng kéo dài: Áp lực công việc, lo âu, mất ngủ có thể khiến hệ thần kinh ruột bị rối loạn, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của đường tiêu hóa.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn uống thất thường, dùng nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ hoặc các chất kích thích như cà phê, rượu bia khiến đại tràng bị kích ứng liên tục.
• Thói quen sinh hoạt kém khoa học: Ngồi lâu, lười vận động, bỏ bữa sáng hay ăn quá no vào buổi tối khiến tiêu hóa bị trì trệ, lâu ngày sinh bệnh.
• Tiền sử nhiễm trùng tiêu hóa: Một số trường hợp bà con từng bị viêm dạ dày ruột cấp, nhiễm khuẩn tiêu hóa sẽ dễ bị tổn thương niêm mạc ruột, từ đó dẫn tới co thắt đại tràng mãn tính.

Theo y học cổ truyền, sau khi nghiên cứu chuyên sâu và thăm khám hàng nghìn ca, Tuấn tôi nhận thấy bệnh hình thành do:

• Tỳ vị hư yếu: Tỳ là cơ quan chủ vận hóa thức ăn, tỳ yếu khiến thức ăn không được tiêu hóa triệt để, sinh ra đầy trướng, phân nát, đi tiêu nhiều lần hoặc táo bón. Nhiều bà con thể trạng yếu, hay mệt mỏi là biểu hiện của tỳ khí suy.
• Can khí uất kết: Những bà con sống nội tâm, hay lo nghĩ, căng thẳng kéo dài dễ khiến can khí bị ức chế. Khi can khí không thông thì khí cơ trong cơ thể cũng rối loạn, từ đó ảnh hưởng tới chức năng tỳ vị, dẫn đến tiêu hóa bất thường.
• Khí huyết không điều hòa: Một số bà con tuổi cao, huyết kém nuôi dưỡng không đủ cho các tạng phủ, dẫn đến chức năng của đại tràng cũng suy giảm, làm xuất hiện triệu chứng co thắt, đau bụng rối loạn tiêu hóa.
• Tạng phủ mất cân bằng âm dương: Trong Đông y, âm dương bất túc – tức quá nhiều nhiệt hoặc hàn bên trong cũng có thể làm tổn thương tỳ vị, dẫn tới tiêu hóa kém, gây đau quặn bụng, tiêu chảy hoặc táo bón xen kẽ.

Tuấn tôi còn nhớ một chị giáo viên hưu trí ở Nam Định đến khám, luôn trong tình trạng “sáng đi lỏng, chiều táo”. Qua bắt mạch, tôi xác định tỳ hư khí trệ, kết hợp với uất ức trong tâm lý khiến bệnh kéo dài. Sau khi điều trị bằng bài thuốc kiện tỳ, hòa vị, thư can giải uất, chị ấy hồi phục rõ rệt, tinh thần vui vẻ, bụng êm, đại tiện đều đặn.

Những ai dễ mắc đại tràng co thắt?

Không phải ai cũng dễ mắc bệnh này, nhưng có một số nhóm bà con Tuấn tôi thấy thường xuyên gặp tại phòng khám. Mời bà con xem có đúng với hoàn cảnh mình không nhé.

• Người thường xuyên lo âu, căng thẳng: Tâm lý ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa, dễ gây rối loạn nhu động ruột.
• Người làm việc văn phòng, ngồi lâu: Ít vận động khiến tiêu hóa chậm, dễ gây táo bón, đau bụng, đầy hơi.
• Người lớn tuổi: Khả năng hấp thu và tiêu hóa thức ăn giảm, khí huyết hư tổn, tỳ vị yếu dần theo tuổi tác.
• Người ăn uống thất thường: Bỏ bữa, ăn vội vàng, dùng nhiều đồ cay nóng hoặc dầu mỡ khiến đại tràng dễ bị kích ứng.
• Người có cơ địa yếu, tạng hàn: Bà con có thể trạng yếu thường dễ bị lạnh bụng, tiêu chảy khi thời tiết thay đổi, rất dễ mắc đại tràng co thắt.
• Người từng mắc các bệnh tiêu hóa mãn tính: Như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, nhiễm khuẩn đường ruột… khiến niêm mạc đại tràng bị tổn thương lâu ngày.

Bà con thuộc các nhóm này nên chủ động thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống và tham khảo ý kiến thầy thuốc sớm nếu có dấu hiệu bất thường ở đường ruột. Đừng để bệnh âm thầm rồi bùng phát khiến cuộc sống bị đảo lộn.

Biến chứng đại tràng co thắt nếu không điều trị sớm

Nhiều bà con thấy triệu chứng đau bụng, rối loạn tiêu hóa rồi tự ý mua thuốc hoặc để mặc không điều trị. Tuấn tôi xin chia sẻ, nếu không xử lý sớm, đại tràng co thắt có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng mà không phải ai cũng ngờ tới.

• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Cảm giác đau bụng, đầy hơi, đi ngoài thất thường làm bà con luôn trong trạng thái khó chịu, mất tự tin, ảnh hưởng công việc và sinh hoạt hàng ngày.
• Rối loạn hấp thu dinh dưỡng: Bệnh kéo dài khiến quá trình tiêu hóa bị rối loạn, ruột không hấp thu được dưỡng chất, từ đó cơ thể mệt mỏi, suy nhược.
• Rối loạn tâm lý: Tuấn tôi từng điều trị cho nhiều bà con bị stress, lo âu triền miên chỉ vì ngày nào cũng sống với nỗi lo “có kịp đi vệ sinh không”, từ đó sinh trầm cảm, mất ngủ.
• Biến chứng đường tiêu hóa: Nếu bệnh không kiểm soát tốt, bà con dễ bị tổn thương niêm mạc đại tràng, có nguy cơ chuyển sang viêm đại tràng mạn tính.
• Phát hiện muộn các bệnh lý nguy hiểm: Vì triệu chứng gần giống nhau nên đại tràng co thắt dễ bị nhầm lẫn với polyp, u đại tràng hoặc thậm chí là ung thư ruột nếu không được chẩn đoán chính xác.

Một lần, Tuấn tôi điều trị cho một chú bộ đội về hưu, chú cứ tưởng mình bị đau dạ dày vì hay đau quặn bụng. Sau khi tôi bắt mạch, soi xét cẩn thận, mới biết là chú bị thể tỳ hư hàn, đại tràng co thắt rõ ràng. May mà đến sớm, điều trị vài tuần đã ổn. Chậm chút nữa dễ chẩn nhầm sang bệnh nặng hơn thì khổ.

Chẩn đoán đại tràng co thắt

Các phương pháp chẩn đoán đại tràng co thắt phổ biến hiện nay bao gồm các xét nghiệm và kỹ thuật y học hiện đại kết hợp với phương pháp truyền thống từ y học cổ truyền.

Y học hiện đại thường sử dụng các phương pháp sau để chẩn đoán:

• Nội soi đại tràng
• Siêu âm ổ bụng
• Xét nghiệm phân
• Xét nghiệm máu
• Chụp CT ổ bụng
• Đo áp lực hậu môn – trực tràng

Tuy nhiên, trong vai trò là lương y Y học cổ truyền, Tuấn tôi và các đồng nghiệp tại phòng khám của mình sử dụng phương pháp chẩn đoán đặc trưng của Đông y.

Theo Y học cổ truyền, Tuấn tôi thăm khám bằng phương pháp tứ chẩn, gồm:

• Vọng: Quan sát sắc mặt, thần thái, lưỡi, da, bụng của người bệnh để nhận biết biểu hiện khí huyết và tạng phủ.
• Văn: Lắng nghe giọng nói, tiếng thở, hơi thở, mùi cơ thể để phân tích tình trạng bệnh.
• Vấn: Hỏi kỹ bà con về triệu chứng, thời gian bị bệnh, yếu tố khởi phát, thói quen ăn uống, ngủ nghỉ, đại tiện, tiểu tiện.
• Thiết: Bắt mạch tay để đánh giá khí huyết, công năng của tạng phủ, từ đó xác định được thể bệnh cụ thể như tỳ hư, can uất, hàn thấp…

Chỉ cần nhìn sắc mặt, nghe giọng nói, sờ nắn vùng bụng và bắt mạch kỹ lưỡng, Tuấn tôi đã có thể đánh giá được đại tràng có đang bị rối loạn hay không, thuộc thể bệnh nào để từ đó kê đơn phù hợp. Với mỗi bà con khi đến khám, tôi đều dành thời gian hỏi kỹ, không vội vàng vì hiểu rằng mỗi thể trạng khác nhau sẽ cần hướng xử lý riêng biệt.

Với hơn hai mươi năm kinh nghiệm, Tuấn tôi tin rằng, dù không cần đến các máy móc hiện đại, Y học cổ truyền vẫn hoàn toàn có thể giúp bà con biết rõ tình trạng bệnh, miễn là người thầy thuốc có đủ tâm, tầm và kinh nghiệm. Việc chẩn đoán đúng ngay từ đầu là yếu tố then chốt giúp bà con nhanh khỏi bệnh, không bị kéo dài gây tổn hại sức khỏe và tinh thần.

Phương pháp điều trị đại tràng co thắt

Tuấn tôi xin nói thật với bà con, việc điều trị đại tràng co thắt không đơn giản là cắt triệu chứng, mà phải tìm đúng nguyên nhân, đúng thể bệnh thì mới mong chấm dứt hẳn được. Hiện nay có nhiều phương pháp đang được áp dụng, mỗi cách có ưu điểm riêng, nhưng bà con cần tỉnh táo lựa chọn.

Điều trị đại tràng co thắt bằng thuốc Tây

Nhiều bà con khi gặp tình trạng đau bụng, đi ngoài nhiều lần là nghĩ ngay đến thuốc Tây. Cách này thực tế giúp giảm nhanh triệu chứng nhưng không phải ai dùng cũng hiệu quả lâu dài.

• Thuốc giảm đau, chống co thắt: Spasmaverine, Duspatalin, Buscopan
• Thuốc điều hòa nhu động ruột: Loperamide (đối với tiêu chảy), Sorbitol (đối với táo bón)
• Thuốc chống lo âu: Amitriptyline, Diazepam (dùng cho thể bệnh do rối loạn tâm lý)
• Men vi sinh: Hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn ruột

Ưu điểm: Tác dụng nhanh, tiện lợi
Nhược điểm: Dễ gây nhờn thuốc, không điều trị tận gốc, có thể gây tác dụng phụ như buồn ngủ, mệt mỏi, phụ thuộc thuốc.

Bà con biết không, Tuấn tôi từng gặp một bệnh nhân nam trung niên, bị bệnh cả năm trời, dùng không biết bao nhiêu loại thuốc giảm co thắt nhưng cứ dừng là tái phát. Cuối cùng, vì lạm dụng thuốc mà thêm bệnh đau dạ dày, loạn khuẩn đường ruột, rất khổ sở.

Mẹo dân gian trị đại tràng co thắt

Một số bà con có xu hướng tìm đến mẹo dân gian vì nghĩ an toàn, lành tính. Cũng đúng phần nào, nhưng phải biết dùng đúng cách, đúng người mới hiệu quả.

• Uống lá ổi non: Rửa sạch, nấu với nước sôi, uống ấm để cầm tiêu chảy
• Nhai gừng tươi: Dùng khi bị lạnh bụng, tiêu chảy do hàn thấp
• Uống nước lá mơ lông: Hỗ trợ giảm đau bụng, đầy hơi
• Ăn cháo gạo lứt nấu với củ sen: Là món ăn dưỡng tỳ vị, dễ tiêu

Ưu điểm: Nguyên liệu dễ kiếm, ít tốn kém
Nhược điểm: Không rõ liều lượng, hiệu quả tùy cơ địa, không phù hợp với thể bệnh phức tạp

Kể cho bà con nghe, mới tuần trước đây Tuấn tôi gặp một chị ngoài năm mươi tuổi, cứ kiên trì uống nước lá mơ suốt mấy tháng nhưng bệnh không giảm mà còn chuyển sang táo bón nặng. Sau khi tôi bắt mạch, xác định chị thuộc thể tỳ hư khí trệ, dùng mẹo không đúng thể nên không hiệu quả.

Vậy nên Tuấn tôi khẳng định, muốn điều trị dứt điểm đại tràng co thắt thì phải đi vào gốc bệnh, điều hòa lại tạng phủ bên trong, đặc biệt là tỳ vị và can. Có như vậy mới ổn định chức năng tiêu hóa, giúp cơ thể khỏe mạnh từ bên trong.

Điều trị đại tràng co thắt bằng Đông y

Hai mươi năm nghiên cứu chuyên sâu về y học cổ truyền, Tuấn tôi khẳng định với bà con là thuốc Nam điều trị bệnh đại tràng co thắt hiệu quả và bền vững vì nó đi vào gốc rễ của bệnh. Đông y chú trọng điều hòa tạng phủ, đặc biệt là tỳ – vị – can – thận, vừa khôi phục công năng tiêu hóa vừa ổn định tâm lý, tinh thần.

Cơ chế điều trị bằng Đông y như sau:

• Kiện tỳ, bổ khí: Giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, tăng hấp thu, giảm đầy hơi, tiêu chảy
• Thư can, giải uất: Hỗ trợ người bệnh có yếu tố tâm lý, căng thẳng kéo dài
• Ôn trung, tán hàn: Với thể hàn, bụng lạnh, tiêu chảy do thời tiết
• Hoạt huyết, thông kinh: Đối với thể khí trệ huyết ứ, đau bụng dữ dội

Tuấn tôi đang điều trị cho bà con bằng bài thuốc Nam gia truyền của dòng họ Đỗ Minh – một phương thuốc được nghiên cứu, ứng dụng qua nhiều đời, chuyên đặc trị các bệnh tiêu hóa mạn tính. Bài thuốc gồm hơn ba mươi vị thảo dược quý như bạch truật, hoàng kỳ, bạch linh, cam thảo, mỗi vị một công dụng, phối hợp theo nguyên tắc biện chứng luận trị của Đông y.

Vừa mới hôm qua thôi, tôi còn thăm khám và tư vấn cho một bác trai ngoài sáu mươi bị đại tràng co thắt kèm viêm mãn tính, dùng thuốc Tây gần năm mà không đỡ. Sau một tháng dùng bài thuốc bên tôi, bác báo lại thấy bụng êm, đi tiêu đều, ăn ngon ngủ khỏe, da dẻ hồng hào hơn hẳn.

Có nhiều bệnh nhân bị nặng lắm nhưng sau vài tháng được tôi điều trị theo hướng thuốc Nam thì giờ ổn rồi, sống vui khỏe mà không phải phụ thuộc vào thuốc Tây như trước.

Tuấn tôi luôn nhấn mạnh: không có cách chữa chung cho mọi người, mỗi thể bệnh cần liệu trình khác nhau. Đông y không vội vàng, nhưng nếu bà con kiên trì và được điều trị đúng cách, hiệu quả mang lại sẽ bền vững và toàn diện hơn rất nhiều.

Lời khuyên của Tuấn tôi

Tuấn tôi đã chia sẻ với bà con khá nhiều về đại tràng co thắt, từ triệu chứng, nguyên nhân đến cách điều trị. Nhưng điều quan trọng hơn hết vẫn là cách bà con chủ động chăm sóc sức khỏe và hiểu đúng về bệnh để không rơi vào cảnh “chữa mãi không khỏi”.

• Nếu bà con thấy các triệu chứng đau bụng kéo dài, rối loạn đại tiện thường xuyên, kèm đầy hơi, khó chịu… thì đừng chủ quan, hãy đi thăm khám sớm. Nhiều người vì để lâu mà bệnh từ nhẹ thành mãn, vừa tốn thời gian vừa khổ thân.
• Trong quá trình tư vấn, tôi luôn khuyên bà con rằng đừng bao giờ tự ý mua thuốc Tây hoặc áp dụng mẹo dân gian nếu chưa hiểu rõ nguyên nhân bệnh. Không đúng thể bệnh, dùng thuốc cũng bằng không, thậm chí còn rước thêm bệnh khác vào người.
• Để phòng ngừa bệnh, bà con nhớ giúp tôi là hãy ăn uống đúng giờ, chọn đồ dễ tiêu, hạn chế cay nóng, dầu mỡ. Giữ tinh thần luôn thoải mái, ngủ đủ giấc, tránh lo âu căng thẳng cũng là cách tốt để bảo vệ đại tràng.
• Khi điều trị, tôi luôn nhấn mạnh với bà con là phải kiêng khem đầy đủ, ăn uống điều độ, tuyệt đối không bỏ thuốc giữa chừng. Thuốc có tốt đến đâu mà bà con dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem thì hiệu quả sẽ chẳng có, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi.

Bà con nào còn đang loay hoay với căn bệnh đại tràng co thắt, chưa biết bắt đầu điều trị từ đâu thì đừng ngại liên hệ với Tuấn tôi. Tôi sẵn sàng lắng nghe và tư vấn kỹ càng cho từng trường hợp cụ thể. Bà con có thể gọi điện thoại qua số 0963 302 349, nhắn tin cho tôi qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn hoặc đến trực tiếp số 37A, ngõ 97 Văn Cao, phường Liễu Giai, quận Ba Đình để được tôi thăm khám tận tình. Cứ yên tâm, vì Tuấn tôi luôn đồng hành cùng bà con trên hành trình chữa bệnh bằng y học cổ truyền.