Viêm Đại Tràng

Tuấn tôi thấy nhiều bà con gặp rắc rối với tình trạng viêm đại tràng mà chưa thật sự hiểu rõ bản chất bệnh. Đau âm ỉ vùng bụng dưới, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa… tưởng chừng đơn giản nhưng lại là cảnh báo của một chứng bệnh mạn tính, dai dẳng. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ cặn kẽ kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm nhiều năm điều trị để giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và hướng xử trí hiệu quả. Mong rằng nhờ vậy, bà con sẽ có lựa chọn đúng đắn trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.

Viêm đại tràng là gì? 

Tuấn tôi gặp rất nhiều bà con đến khám trong trạng thái hoang mang vì chỉ nghĩ đơn thuần là rối loạn tiêu hóa, nhưng thực chất lại là viêm đại tràng. Bệnh này tuy phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu đúng.

Viêm đại tràng là tình trạng lớp niêm mạc của đại tràng (ruột già) bị tổn thương, viêm loét kéo dài. Y học hiện đại phân chia thành hai nhóm chính: viêm đại tràng cấp tính và viêm đại tràng mạn tính. Tùy theo mức độ tổn thương và thời gian mắc bệnh, biểu hiện có thể khác nhau, nhưng điểm chung là ảnh hưởng lớn đến chức năng hấp thu và đào thải của hệ tiêu hóa.

Trong Y học cổ truyền, viêm đại tràng được xếp vào chứng “phúc thống”, “tiết tả”, “trường vị bất hòa”. Theo Đông y, căn nguyên gây viêm nằm ở sự rối loạn công năng tỳ vị, khí huyết không điều hòa, âm dương mất cân bằng, lâu ngày khiến đại tràng bị tổn thương.

Nhận diện triệu chứng viêm đại tràng

Đa phần bà con phát hiện bệnh khi triệu chứng đã kéo dài, thậm chí mạn tính. Vì thế, hiểu rõ biểu hiện là cách tốt nhất để phát hiện sớm, điều trị kịp thời.

Triệu chứng khởi phát của viêm đại tràng

• Đau bụng âm ỉ: Thường xuất hiện vùng bụng dưới, lan sang hai bên hố chậu, đau tăng khi ăn đồ lạnh, nhiều dầu mỡ hoặc khi tinh thần căng thẳng.
• Đi ngoài nhiều lần trong ngày: Bà con có thể đi ngoài từ 3–6 lần/ngày, phân lúc lỏng, lúc rắn, không thành khuôn.
• Bụng sôi, đầy hơi: Sau ăn khoảng 30 phút đến 1 tiếng là bụng sôi ùng ục, đầy chướng rất khó chịu.
• Mệt mỏi, chán ăn: Cảm giác ăn không ngon, no nhanh, cơ thể uể oải như thiếu sức sống.

Triệu chứng đặc trưng khi bệnh kéo dài

• Đi ngoài phân sống: Bà con quan sát sẽ thấy thức ăn chưa tiêu hóa hết, lẫn trong phân, kèm mùi hôi tanh.
• Đau quặn bụng kèm mót rặn: Mỗi lần đau bụng là phải đi ngoài ngay, cảm giác chưa đi hết, vẫn mót, rất phiền toái.
• Rối loạn đại tiện mạn tính: Xen kẽ giữa táo bón và tiêu chảy, thậm chí có ngày thay đổi liên tục.
• Gầy sút cân, cơ thể suy nhược: Viêm kéo dài làm giảm hấp thu dưỡng chất, khiến bà con gầy rộc đi thấy rõ.

Vì sao bà con lại bị viêm đại tràng?

Viêm đại tràng là bệnh lý tiêu hóa thường gặp, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguồn cơn gây ra tình trạng này. Tuấn tôi chia sẻ cụ thể các nguyên nhân theo cả Y học hiện đại và góc nhìn Y học cổ truyền để bà con dễ hình dung và phòng tránh kịp thời.

Theo Y học hiện đại:

• Nhiễm khuẩn, ký sinh trùng: Thường gặp ở bà con ăn uống mất vệ sinh, thực phẩm không đảm bảo, nước uống nhiễm bẩn khiến vi khuẩn như E.coli, Shigella, hoặc ký sinh trùng như amip xâm nhập gây viêm.
• Lạm dụng thuốc kháng sinh: Bà con dùng thuốc tùy tiện, không theo chỉ định dễ gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tạo điều kiện cho hại khuẩn phát triển.
• Stress, căng thẳng kéo dài: Tâm lý không ổn định làm ảnh hưởng trục não – ruột, gây rối loạn nhu động ruột và kéo theo viêm đại tràng mạn.
• Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Ăn nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, uống bia rượu thường xuyên… khiến đại tràng bị tổn thương từng ngày.
• Bệnh lý nền: Một số người có bệnh Crohn, viêm loét đại tràng tự miễn hoặc hội chứng ruột kích thích… có nguy cơ tiến triển thành viêm đại tràng.

Theo Y học cổ truyền:

• Tỳ vị hư yếu: Tuấn tôi nhận thấy nhiều bà con có cơ địa hàn, ăn uống kém, hay đầy bụng, tiêu chảy – đây chính là dấu hiệu của tỳ khí bị tổn thương, làm mất công năng vận hóa.
• Thấp nhiệt uẩn kết: Những trường hợp ăn uống nhiều dầu mỡ, cay nóng, kết hợp môi trường nóng ẩm khiến thấp nhiệt tích tụ, gây viêm loét đại tràng.
• Can khí uất kết: Bà con căng thẳng, hay lo nghĩ khiến khí huyết ngưng trệ, can mất sơ tiết, ảnh hưởng đến hoạt động của tỳ vị và đại tràng.
• Khí huyết hư tổn: Người cao tuổi, cơ thể suy nhược, khí huyết hư yếu lâu ngày không nuôi dưỡng được đại tràng, dễ dẫn đến viêm loét mạn tính.
• Nội thương lâu ngày: Những người từng mắc bệnh lâu năm, điều trị không dứt điểm, khiến chính khí suy yếu, tà khí dễ xâm nhập gây viêm sâu, lan rộng.

Ai dễ bị viêm đại tràng?

Không phân biệt tuổi tác hay giới tính, viêm đại tràng có thể gặp ở nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Tuấn tôi xin chỉ ra một số nhóm bà con thường mắc bệnh này để mọi người biết đường chủ động phòng tránh.

• Người có tiền sử rối loạn tiêu hóa: Thường xuyên đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Người lớn tuổi: Tạng phủ suy yếu, dễ mắc viêm đại tràng mạn tính do khí huyết hư tổn.
• Người làm việc căng thẳng, stress kéo dài: Trục não – ruột dễ bị ảnh hưởng khiến chức năng tiêu hóa suy giảm.
• Người lạm dụng thuốc tây, đặc biệt là kháng sinh: Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Người có chế độ ăn uống không khoa học: Ăn đồ sống, cay nóng, không đảm bảo vệ sinh thực phẩm.
• Người mắc bệnh nền tiêu hóa khác: Như hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, viêm loét dạ dày tá tràng.
• Người sống trong môi trường ô nhiễm, vệ sinh kém: Nguy cơ cao bị nhiễm khuẩn, ký sinh trùng đường ruột.

Biến chứng viêm đại tràng

Nhiều bà con chủ quan với viêm đại tràng, cứ nghĩ chỉ là rối loạn tiêu hóa đơn thuần, nhưng Tuấn tôi khẳng định nếu không điều trị dứt điểm, bệnh có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng.

• Suy nhược cơ thể: Viêm kéo dài khiến hấp thu kém, ăn không ngon, dẫn đến sụt cân, mệt mỏi, thiếu máu. 
• Rối loạn đại tiện mạn tính: Người bệnh phải sống chung với tình trạng lúc táo, lúc lỏng, gây khó chịu, ảnh hưởng sinh hoạt hằng ngày.
• Viêm loét nặng, chảy máu đại tràng: Tuấn tôi từng gặp nhiều bà con đi ngoài ra máu đỏ tươi hoặc đen, do vết loét ăn sâu gây tổn thương mạch máu.
• Giãn đại tràng cấp tính: Đây là biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn tới thủng đại tràng nếu không xử lý kịp thời.
• Tăng nguy cơ ung thư đại tràng: Viêm mạn tính không điều trị triệt để dễ biến chứng thành ung thư, nhất là ở những người có polyp hoặc viêm loét đại tràng kéo dài trên nền cơ địa yếu.
• Ảnh hưởng tâm lý: Bà con lúc nào cũng lo lắng, căng thẳng vì đại tiện bất thường, dẫn tới mất ngủ, suy nhược tinh thần.

Tuấn tôi nhấn mạnh, nhiều biến chứng của viêm đại tràng có thể âm thầm trong thời gian dài mà không biểu hiện rầm rộ. Vì thế, nếu có dấu hiệu nghi ngờ, bà con nên đi khám sớm để tránh hậu quả đáng tiếc.

Các cách chẩn đoán viêm đại tràng phổ biến hiện nay

Hiện nay có các phương pháp chẩn đoán chính xác bệnh này phổ biến nhất là dựa vào nền tảng Y học hiện đại và Y học cổ truyền. Tuấn tôi sẽ phân tích cụ thể để bà con hiểu rõ từng hướng tiếp cận.

• Các phương pháp chẩn đoán viêm đại tràng trong Y học hiện đại:
  • Nội soi đại tràng
  • Xét nghiệm phân
  • Chụp X-quang đại tràng có cản quang
  • Siêu âm ổ bụng
  • Xét nghiệm máu
  • Sinh thiết mô ruột nếu nghi ngờ tổn thương phức tạp
• Chẩn đoán viêm đại tràng theo Y học cổ truyền: Tuấn tôi sử dụng phương pháp tứ chẩn: vọng – văn – vấn – thiết.
  • Vọng chẩn: Quan sát sắc mặt, dáng đi, thần khí của người bệnh.
  • Văn chẩn: Lắng nghe âm thanh trong bụng, mùi của phân để đánh giá tính chất bệnh.
  • Vấn chẩn: Hỏi kỹ tình trạng đại tiện, thói quen ăn uống, cảm xúc gần đây.
  • Thiết chẩn: Bắt mạch để nắm rõ tình trạng khí huyết, tạng phủ, xác định bệnh đang thiên về hàn hay nhiệt, thực hay hư.

Các phương pháp điều trị viêm đại tràng.

Điều trị đúng phương pháp sẽ quyết định đến khả năng phục hồi và kiểm soát biến chứng của bệnh viêm đại tràng. Tuấn tôi xin chia sẻ chi tiết từng hướng điều trị để bà con hiểu và lựa chọn cho phù hợp.

Điều trị viêm đại tràng bằng thuốc Tây

Đây là phương pháp phổ biến được nhiều bà con lựa chọn trong giai đoạn đầu khi bệnh còn nhẹ hoặc khi triệu chứng bùng phát.

• Thuốc kháng sinh: Như Metronidazol, Ciprofloxacin – dùng khi nghi ngờ có nhiễm khuẩn.
• Thuốc chống viêm: Sulfasalazine, Mesalazine – thường chỉ định cho viêm loét đại tràng.
• Thuốc cầm tiêu chảy: Loperamide, Racecadotril – giúp giảm số lần đi ngoài.
• Thuốc chống co thắt: Spasmaverine, Duspatalin – giảm đau bụng do co thắt đại tràng.
• Men vi sinh: Hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn ruột, cải thiện tiêu hóa.

Ưu điểm: Hiệu quả nhanh, giảm triệu chứng tức thời.
Nhược điểm: Dễ tái phát, lạm dụng gây hại gan thận, rối loạn vi khuẩn đường ruột.

Điều trị viêm đại tràng bằng mẹo dân gian

Một số bà con tin tưởng phương pháp dân gian vì nguyên liệu dễ tìm, ít tốn kém.

• Dùng nghệ vàng: Hòa bột nghệ với mật ong uống vào sáng sớm.
• Uống lá mơ lông tươi: Giã lấy nước uống mỗi ngày.
• Sắc nước lá ổi: Dùng lá ổi non đun lấy nước uống để cầm tiêu chảy.
• Sử dụng vừng đen: Rang chín, nghiền nhỏ ăn kèm cơm giúp nhuận tràng.

Ưu điểm: Nguyên liệu tự nhiên, lành tính.
Nhược điểm: Hiệu quả không cao với người bệnh mạn tính, chỉ có tính hỗ trợ, không thay thế thuốc điều trị chính.

Điều trị viêm đại tràng bằng Đông y 

Viêm đại tràng là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến, gây đau bụng, rối loạn đại tiện, chướng hơi, đầy bụng, ăn uống kém. Trong Đông y, bệnh xuất hiện do tỳ vị hư yếu, khí trệ, thấp nhiệt tích tụ hoặc do ăn uống thất thường, cảm nhiễm ngoại tà khiến chức năng đại tràng rối loạn.

Hướng điều trị của Đông y tập trung vào kiện tỳ, lý khí, chỉ tả, thanh nhiệt – giúp điều hòa tiêu hóa, giảm viêm và phục hồi niêm mạc ruột.

Một số phương pháp bà con có thể áp dụng:

• Dùng các thảo dược như hoàng liên, bạch truật, mộc hương, cam thảo, trần bì giúp giảm tiêu chảy, đầy bụng, ổn định đại tiện.
• Châm cứu – bấm huyệt các vùng Thiên khu, Đại trường du, Túc tam lý để hỗ trợ giảm đau bụng, điều hòa nhu động ruột và tăng hiệu quả tiêu hóa.

Lời khuyên của Tuấn tôi dành cho bà con bị viêm đại tràng

Viêm đại tràng là bệnh dai dẳng, có thể tái đi tái lại nếu bà con không điều trị đến nơi đến chốn. Tuấn tôi chia sẻ một vài lời khuyên thực tế, giúp bà con vừa chủ động phòng ngừa, vừa xử lý hiệu quả khi mắc bệnh.

• Khi nào cần đi khám bác sĩ: Nếu bà con thấy bụng đau âm ỉ kéo dài, ăn uống kém, đi ngoài lúc táo lúc lỏng, phân sống, hoặc đặc biệt là có máu trong phân thì nên đi khám ngay. Đừng vì ngại hay chủ quan mà để bệnh nặng thêm. Trong quá trình tư vấn, tôi luôn nhấn mạnh rằng phát hiện sớm bao giờ cũng dễ chữa hơn.
• Lưu ý khi điều trị: Thuốc có tốt đến đâu mà bà con dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem thì hiệu quả sẽ chẳng có, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi. Bà con nhớ giúp tôi, trong lúc điều trị viêm đại tràng phải kiêng đồ cay nóng, bia rượu, hạn chế cà phê, ăn chín uống sôi và chia nhỏ bữa ăn để dạ dày bớt gánh nặng.
• Cách phòng ngừa viêm đại tràng: Để phòng ngừa bệnh, bà con nhớ giúp tôi là phải giữ thói quen ăn uống điều độ, ngủ nghỉ đủ giấc, giữ tâm lý thoải mái. Đặc biệt, ai hay căng thẳng công việc thì nên tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày, vừa tốt cho tiêu hóa, vừa tăng đề kháng.
• Tăng cường sức khỏe đường ruột: Tuấn tôi cũng hay khuyên bà con nên bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, men vi sinh tự nhiên như sữa chua, chuối, rau xanh. Những thứ này tưởng đơn giản nhưng lại hỗ trợ rất tốt cho việc điều hòa nhu động ruột, hạn chế viêm tái phát.
• Không tự ý dùng thuốc: Đừng thấy ai dùng thuốc gì hiệu quả là mua dùng theo. Mỗi người một cơ địa, một thể bệnh, chỉ có bác sĩ bắt mạch kê đơn thì mới đúng bệnh đúng thuốc. Tôi đã gặp không ít trường hợp tự dùng kháng sinh dẫn đến viêm nặng hơn, thậm chí ảnh hưởng gan thận rất nguy hiểm.

Tuấn tôi luôn sẵn lòng đồng hành cùng bà con trong hành trình điều trị bệnh viêm đại tràng. Nếu cần được tư vấn kỹ hơn, bà con có thể liên hệ trực tiếp với tôi qua số điện thoại 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn.

Lưu ý: Hiệu quả của các phương pháp được nêu trong bài có thể khác nhau tùy vào thể trạng, cơ địa và cách dùng của từng người. Thông tin cung cấp trên website chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán hay hướng dẫn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Bà con không nên tự ý áp dụng khi chưa có chỉ định từ người có chuyên môn.