Trào Ngược Dạ Dày Gây Viêm Xoang

Tuấn tôi nhận thấy nhiều bà con chưa lường hết mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày và viêm xoang. Thực tế, trào ngược dạ dày gây viêm xoang không hiếm, bởi dịch vị axit trào lên họng có thể lan vào mũi xoang, gây viêm nhiễm kéo dài. Bài viết này sẽ giúp bà con hiểu rõ cơ chế hình thành bệnh, nhận biết sớm các triệu chứng và hướng điều trị phù hợp từ góc nhìn y học cổ truyền. Hy vọng những chia sẻ từ kinh nghiệm thực tiễn của Tuấn tôi sẽ giúp ích thiết thực cho bà con trong việc bảo vệ sức khỏe.

Trào ngược dạ dày gây viêm xoang là gì? 

Trào ngược dạ dày gây viêm xoang là hiện tượng dịch vị axit từ dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản, từ đó lan vào khu vực hầu họng và mũi xoang, gây kích ứng và viêm nhiễm kéo dài tại đây. Tình trạng này thường diễn ra âm thầm, khó nhận biết nếu không có sự hiểu biết kỹ càng.

Tuấn tôi từng gặp không ít bà con đến khám trong tình trạng viêm xoang kéo dài, điều trị mãi không khỏi, mà không hề nghĩ nguyên nhân gốc rễ đến từ dạ dày. Đáng nói, bệnh dễ gặp ở người hay bị căng thẳng, rối loạn tiêu hóa, dân văn phòng ngồi nhiều, ăn uống thất thường, và đặc biệt là người có thói quen ăn khuya.

Bà con có biết vì sao trào ngược dạ dày lại gây viêm xoang?

Không phải ai cũng biết mối liên hệ giữa hai bệnh tưởng như không liên quan này. Tuấn tôi sẽ chia sẻ rõ ràng để bà con dễ hình dung và phòng tránh hiệu quả.

Nguyên nhân theo Y học hiện đại

Theo y học hiện đại, tình trạng trào ngược axit có thể dẫn đến viêm xoang thông qua các cơ chế sau:

• Dịch axit dạ dày trào ngược lên hầu họng: Khi axit tiếp xúc với niêm mạc mũi xoang, nó gây tổn thương, viêm nhiễm và phù nề niêm mạc dẫn đến viêm xoang.
• Mất chức năng đóng mở bình thường của cơ vòng thực quản dưới: Khi cơ này yếu đi, axit dễ dàng trào lên trên, tăng nguy cơ lan vào đường thở và mũi.
• Phản ứng viêm lan tỏa từ vùng họng đến xoang: Viêm họng mạn tính do axit dạ dày có thể gây lan viêm ngược lên các hốc xoang lân cận.
• Sự suy giảm miễn dịch tại chỗ: Dịch vị axit làm suy yếu hàng rào bảo vệ niêm mạc, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển trong xoang.

Tuấn tôi từng gặp nhiều trường hợp bệnh nhân bị ho khan kéo dài, khạc đờm, nghẹt mũi, chảy nước mũi xanh vàng… tưởng là viêm xoang đơn thuần, nhưng thực chất lại bắt nguồn từ trào ngược. Khi điều trị dạ dày ổn định thì các triệu chứng xoang cũng giảm hẳn.

Nguyên nhân theo Y học cổ truyền

Dưới góc nhìn Đông y, trào ngược dạ dày gây viêm xoang là hệ quả của sự rối loạn tạng phủ, đặc biệt là Tỳ, Vị và Phế. Tuấn tôi xin phân tích rõ hơn để bà con hiểu:

• Tỳ vị hư yếu, khí huyết không đủ: Khi tỳ vị suy yếu, chức năng vận hóa kém, thức ăn không tiêu hóa tốt sẽ sinh ra đàm thấp, trọc khí. Đàm này lâu ngày bốc lên gây bế tắc phế quản, hầu họng, và mũi xoang.
• Can khí uất kết, ảnh hưởng đến vị khí: Người hay căng thẳng, lo âu làm khí huyết trì trệ, Can không sơ tiết được, ảnh hưởng đến Vị, dẫn tới trào ngược. Trào ngược kéo dài sinh đàm, đàm tụ ở Phế gây viêm xoang.
• Phế khí hư, vệ khí yếu: Phế chủ khí, liên hệ mật thiết với mũi. Phế khí yếu sẽ khiến tà khí dễ xâm nhập qua mũi gây viêm nhiễm. Khi dạ dày yếu, Phế khí bị ảnh hưởng, sức đề kháng ở mũi xoang giảm mạnh.
• Hàn thấp ứ đọng, tân dịch không thông: Trong Đông y, xoang là nơi tân dịch lưu thông. Khi hàn thấp tích tụ (do ăn uống lạnh, sinh hoạt sai cách), tân dịch không thông, tạo thành đàm trọc gây viêm xoang kéo dài.

Triệu chứng trào ngược dạ dày gây viêm xoang

Trong 20 năm khám, chữa bệnh trào ngược dạ dày gây viêm xoang, Tuấn tôi từng gặp hàng ngàn trường hợp với các triệu chứng khác nhau. Điều đáng lo là nhiều bà con đến khám khi bệnh đã kéo dài hàng tháng trời, chữa mãi không khỏi vì chẩn đoán ban đầu sai lệch hoặc chỉ điều trị triệu chứng. Việc nhận diện đúng dấu hiệu từ sớm là điều rất quan trọng để không làm bệnh thêm phức tạp.

• Nghẹt mũi, chảy dịch mũi nhiều, nhất là buổi sáng
• Hắt hơi liên tục, ngứa mũi, có cảm giác đầy ở vùng xoang trán, xoang hàm
• Ho khan kéo dài, thường nặng về đêm
• Đau họng âm ỉ, rát cổ họng, cảm giác vướng mắc ở họng
• Khàn tiếng, cảm giác nóng rát ngực, ợ hơi, ợ chua
• Đắng miệng, hôi miệng dai dẳng dù vệ sinh răng miệng tốt
• Đau đầu âm ỉ, nhất là ở vùng trán, thái dương
• Mệt mỏi kéo dài, khó ngủ, ngủ dậy không thấy khỏe khoắn
• Chảy dịch mũi sau, gây cảm giác vướng đờm ở cổ
• Đau tức vùng ngực, có thể kèm cảm giác khó thở nhẹ

Biến chứng trào ngược dạ dày gây viêm xoang

Bà con chớ chủ quan, dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng để lâu, chủ quan không khám chữa sẽ đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng. Mới hôm qua thôi, Tuấn tôi vừa khám cho một bà cụ 67 tuổi, viêm xoang mạn tính do trào ngược suốt 2 năm, xoang bít tắc nặng khiến cụ phải mổ mở thông xoang. Nếu trước đó điều trị từ gốc, ổn định dạ dày, hẳn cụ đã không phải trải qua phẫu thuật.

Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà tôi từng gặp nhiều trong quá trình điều trị:

• Viêm xoang mạn tính: niêm mạc xoang dày lên, tiết nhiều dịch, điều trị kéo dài và dễ tái phát
• Tổn thương thanh quản: giọng nói thay đổi, khàn tiếng dai dẳng, ảnh hưởng sinh hoạt giao tiếp
• Hẹp thực quản: do axit dạ dày trào ngược nhiều lần gây viêm loét, tạo sẹo
• Trào ngược gây viêm phế quản, viêm họng mạn: làm bệnh hô hấp tái đi tái lại
• Viêm tai giữa: dịch viêm lan qua vòi nhĩ, ảnh hưởng thính giác
• Ảnh hưởng tâm lý: mất ngủ, lo âu, trầm cảm nhẹ do bệnh kéo dài và khó chịu liên tục
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: ăn uống khó tiêu, ngủ không ngon, thường xuyên mệt mỏi

Tuấn tôi vẫn luôn nhắc bà con rằng, với bệnh có gốc từ tiêu hóa như thế này, nếu không chữa từ nguyên nhân thì cứ tái phát hoài, tốn kém công sức mà chẳng hết được. Việc phát hiện sớm triệu chứng, hiểu đúng mức độ nguy hiểm là yếu tố then chốt để điều trị dứt điểm.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày gây viêm xoang: Nên chọn hướng nào?

Tuấn tôi thường nhấn mạnh rằng, để điều trị hiệu quả, bà con cần hiểu rõ các phương pháp điều trị sao cho phù hợp với tình trạng bệnh, thể trạng cơ thể và điều kiện thực tế của mình.

Điều trị bằng thuốc tây: Hiệu quả nhanh nhưng phải thận trọng

Đối với cách điều trị này, Tuấn tôi khuyến cáo bà con chú ý đến thời gian sử dụng và liều lượng để tránh lệ thuộc vào thuốc hoặc gặp tác dụng phụ không mong muốn.

• Thuốc kháng acid (Antacid): giúp trung hòa axit dạ dày, giảm nhanh triệu chứng nóng rát, ợ chua
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): giảm sản xuất axit dạ dày như Omeprazol, Esomeprazol
• Thuốc kháng histamin H2: hỗ trợ ức chế bài tiết acid, ví dụ như Ranitidin
• Thuốc chống trào ngược: Domperidon, Metoclopramid giúp tăng trương lực cơ vòng thực quản
• Thuốc xịt, nhỏ mũi chống viêm: chứa corticoid, kháng sinh để kiểm soát viêm tại xoang mũi

Ưu điểm: Giảm triệu chứng nhanh, tiện dùng
Nhược điểm: Dễ tái phát khi ngưng thuốc, một số nhóm thuốc gây buồn nôn, đau đầu, táo bón, ảnh hưởng gan thận nếu dùng lâu dài

Mẹo dân gian trị tại nhà: Lành tính nhưng hiệu quả còn phụ thuộc cơ địa

Bà con nào ưa chuộng phương pháp tự nhiên thì có thể áp dụng những mẹo đơn giản dưới đây để hỗ trợ giảm triệu chứng nhẹ.

• Gừng tươi pha mật ong: uống sau ăn để giảm trào ngược, chống viêm tự nhiên
• Xông mũi bằng lá bạc hà, lá sả: giảm nghẹt mũi, làm thông xoang
• Nước muối sinh lý ấm để rửa mũi: giúp loại bỏ dịch nhầy, sát khuẩn nhẹ
• Ngậm nghệ với mật ong: làm dịu cổ họng, chống viêm, hỗ trợ dạ dày

Ưu điểm: An toàn, nguyên liệu dễ kiếm, ít tác dụng phụ
Nhược điểm: Hiệu quả chậm, không thay thế hoàn toàn được các phương pháp điều trị chuyên sâu, không phù hợp cho giai đoạn nặng hoặc viêm mãn tính

Đông y: Điều trị tận gốc, bền vững, an toàn theo từng thể bệnh

Với kinh nghiệm hơn 20 năm điều trị bệnh bằng Y học cổ truyền, Tuấn tôi nhận thấy Đông y có thế mạnh rõ rệt trong các ca trào ngược dạ dày gây viêm xoang, đặc biệt là những trường hợp dai dẳng, tái đi tái lại nhiều lần. Bài thuốc Đông y thường không chỉ tập trung xử lý triệu chứng mà đi sâu điều chỉnh tạng phủ, hồi phục thể trạng toàn diện.

Trong Đông y, bệnh lý này thường do tỳ vị hư yếu, đàm trọc nội sinh kết hợp phế khí bất túc và can khí uất. Bài thuốc sẽ phối ngũ theo nguyên tắc kiện tỳ hóa thấp, điều khí, bổ phế, tiêu đàm – nhằm cân bằng âm dương, tăng cường miễn dịch nội sinh, khôi phục chức năng tạng phủ, từ đó cải thiện tình trạng bệnh tận gốc.

Lời khuyên từ Tuấn tôi

Tuấn tôi khuyên bà con khi phát hiện các triệu chứng trào ngược dạ dày gây viêm xoang nên thăm khám càng sớm càng tốt, tránh để bệnh diễn tiến lâu ngày rồi mới điều trị thì hiệu quả sẽ không còn như mong đợi. Đặc biệt, nhiều bà con có tâm lý chủ quan, tự ý mua thuốc dùng hoặc chỉ chăm chăm trị mũi, trị họng mà quên mất gốc bệnh nằm ở dạ dày.

Khi đã đi khám và xác định đúng nguyên nhân, bà con cần:

• Tuân thủ nghiêm túc chỉ định của bác sĩ hoặc thầy thuốc: dùng thuốc đủ liệu trình, đúng cách
• Không tự ý ngừng thuốc khi triệu chứng giảm: bệnh dễ tái lại và nặng hơn
• Tái khám định kỳ: để kiểm tra hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ khi cần

Về mặt phòng ngừa, Tuấn tôi chia sẻ bà con nên duy trì các thói quen dưới đây:

• Ăn uống đúng giờ, tránh ăn khuya hoặc bỏ bữa
• Hạn chế thực phẩm chua cay, đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ
• Tránh uống rượu bia, cà phê, hút thuốc lá
• Không nằm ngay sau khi ăn, nên kê gối cao khi ngủ
• Vận động nhẹ nhàng mỗi ngày để hỗ trợ tiêu hóa
• Giữ vệ sinh mũi họng sạch sẽ, tránh tiếp xúc môi trường ô nhiễm
• Hạn chế căng thẳng, lo âu kéo dài vì dễ ảnh hưởng tỳ vị, sinh trào ngược

Trào ngược dạ dày gây viêm xoang là tình trạng khá phổ biến nhưng nhiều người chưa hiểu đúng và điều trị đúng cách. Tuấn tôi hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bà con nhận diện bệnh sớm, điều trị kịp thời, và phòng ngừa hiệu quả. Nếu bà con còn băn khoăn hoặc muốn được tư vấn cụ thể hơn, có thể liên hệ với Tuấn tôi qua số điện thoại 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn

Câu hỏi liên quan

Chia sẻ