Trào Ngược Dạ Dày Ra Máu: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Tuấn tôi gặp không ít bà con đến khám trong tình trạng trào ngược dạ dày ra máu, khi ấy không chỉ là cảm giác nóng rát thượng vị nữa mà đã có dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen. Đây là một biến chứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời. Qua bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ rõ ràng những biểu hiện, nguyên nhân và cách xử lý đúng đắn để bà con có thể chủ động bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của mình.

Trào ngược dạ dày ra máu là gì?

Trào ngược dạ dày ra máu là tình trạng acid dịch vị cùng với máu thoát ngược lên thực quản hoặc ra ngoài qua đường nôn, miệng, hậu môn. Đây không còn là dạng trào ngược thông thường mà đã biến chứng nặng, gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa. Trong quá trình thăm khám, Tuấn tôi từng tiếp nhận nhiều ca bệnh nhân đến viện muộn với biểu hiện như nôn ra máu đỏ tươi, đi ngoài phân đen có mùi tanh khẳm, đau quặn vùng thượng vị, người mệt mỏi, tụt huyết áp.

Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng phổ biến hơn ở người trung niên và cao tuổi, đặc biệt là người có tiền sử viêm loét dạ dày, trào ngược mạn tính hoặc sử dụng thuốc giảm đau dài ngày.

Truy tìm nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ra máu

Nguyên nhân khiến tình trạng trào ngược tiến triển đến mức xuất huyết rất đa dạng, không chỉ do yếu tố bên ngoài mà còn có liên quan đến căn nguyên bên trong cơ thể. Tuấn tôi sẽ chia sẻ rõ hơn qua hai góc nhìn: Y học hiện đại và Y học cổ truyền.

Nguyên nhân theo Y học hiện đại

Dưới góc nhìn Tây y, có nhiều nguyên nhân cụ thể khiến dạ dày bị tổn thương, từ đó dẫn đến tình trạng trào ngược có lẫn máu:

• Do viêm loét dạ dày tá tràng: Viêm loét lâu ngày khiến mạch máu bị ăn mòn, dẫn đến chảy máu và đẩy ngược lên cùng acid.
• Nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori): Là tác nhân gây tổn thương niêm mạc dạ dày, làm loét sâu và gây chảy máu.
• Uống nhiều rượu bia, cà phê: Kích thích tiết acid nhiều hơn, bào mòn thành dạ dày, dễ gây chảy máu.
• Tác dụng phụ của thuốc: Các thuốc chống viêm NSAID, corticoid khi dùng kéo dài có thể làm mỏng và viêm niêm mạc dạ dày.
• Trào ngược kéo dài không điều trị: Khi để acid trào ngược lâu ngày, thực quản và dạ dày đều bị tổn thương, tăng nguy cơ xuất huyết.
• Stress kéo dài: Căng thẳng làm rối loạn nhu động dạ dày, tăng tiết acid và giảm khả năng bảo vệ niêm mạc.

Nguyên nhân theo Y học cổ truyền

Theo quan điểm Đông y, trào ngược dạ dày có kèm ra máu là do sự rối loạn chức năng tạng phủ, đặc biệt là Tỳ, Vị, Can.

• Tỳ hư vận hóa kém: Tỳ chủ vận hóa, khi tỳ yếu sẽ không chuyển hóa được thức ăn, sinh thấp trệ, khiến thức ăn ứ đọng sinh khí nghịch đi lên, lâu ngày sinh nhiệt đốt cháy mạch, gây xuất huyết.
• Can khí uất kết, tỳ vị mất điều hòa: Người hay lo nghĩ, nóng giận làm Can khí uất, ảnh hưởng tới Tỳ Vị. Khi Tỳ Vị không điều hòa thì dịch vị tiết bất thường, gây trào ngược, ăn mòn mạch máu gây xuất huyết.
• Vị nhiệt tích uẩn: Ăn uống cay nóng, uống nhiều rượu làm vị khí tích nhiệt. Nhiệt này hun đốt thành mạch, tổn thương mạch lạc khiến máu thoát ra kèm acid.
• Khí huyết không thông: Tuấn tôi từng gặp bà con cao tuổi, cơ thể suy yếu, khí huyết hư tổn, thành mạch mỏng yếu nên dễ bị vỡ khi có trào ngược mạnh.

Từ kinh nghiệm cá nhân, Tuấn tôi thấy điều trị bằng Đông y không chỉ dừng ở cầm máu mà còn cần điều trị căn nguyên: bổ tỳ kiện vị, thanh nhiệt, giải uất, điều hòa khí huyết. Đây mới là hướng đi bền vững giúp bà con tránh tái phát.

Triệu chứng trào ngược dạ dày ra máu bà con nhất định phải nhận diện sớm

Trong 20 năm khám, chữa bệnh trào ngược dạ dày ra máu, Tuấn tôi từng gặp hàng ngàn trường hợp với các triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, phần lớn bà con thường nhầm lẫn với các biểu hiện tiêu hóa thông thường nên chủ quan, đến khi phát hiện thì bệnh đã ở giai đoạn nặng.

• Nôn ra máu tươi hoặc máu bầm kèm theo dịch dạ dày
• Đi ngoài phân đen, mùi khẳm, dạng sệt hoặc lỏng
• Đau âm ỉ hoặc quặn thắt vùng thượng vị, lan ra sau lưng
• Ợ hơi, ợ chua, buồn nôn kéo dài, đặc biệt sau ăn no hoặc khi nằm xuống
• Cảm giác nóng rát từ dạ dày lan lên cổ họng, miệng đắng, khó chịu
• Toát mồ hôi lạnh, người mệt lả, tay chân run, chóng mặt
• Da xanh, niêm mạc nhợt nhạt do mất máu kéo dài
• Nhịp tim nhanh, tụt huyết áp ở các trường hợp nặng

Tuấn tôi luôn nhắc bà con rằng, chỉ cần xuất hiện từ 2 đến 3 dấu hiệu kể trên kèm theo tiền sử viêm loét, trào ngược, thì đừng chần chừ mà nên đi khám ngay để kịp thời xử lý.

Trào ngược dạ dày ra máu nếu không chữa sớm sẽ gây biến chứng nghiêm trọng

Bà con chớ chủ quan, dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng để lâu, chủ quan không khám chữa sẽ đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng. Mới hôm qua, tôi tiếp nhận một cụ ông 68 tuổi ở Nam Định, nhập viện trong tình trạng mất máu nặng do xuất huyết tiêu hóa mà nguyên nhân chính là do trào ngược dạ dày kéo dài không điều trị dứt điểm. Tình trạng này không hiếm gặp và đáng tiếc là nhiều người vẫn còn xem nhẹ.

• Thiếu máu mạn tính: Dẫn tới mệt mỏi triền miên, tim đập nhanh, suy giảm trí nhớ, da xanh xao.
• Thủng dạ dày hoặc thực quản: Dịch acid ăn mòn sâu gây thủng, có thể dẫn đến viêm phúc mạc, nhiễm trùng máu.
• Hẹp thực quản: Do sẹo xơ hóa sau viêm kéo dài, gây khó nuốt, nuốt nghẹn.
• Viêm loét dạ dày nặng: Không kiểm soát tốt sẽ làm loét lan rộng, chảy máu rỉ rả nhiều ngày.
• Nguy cơ ung thư thực quản hoặc dạ dày: Acid dịch vị kích thích lâu ngày có thể làm biến đổi tế bào niêm mạc, dẫn đến ung thư.
• Tăng nguy cơ suy kiệt và suy đa cơ quan ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền đi kèm.

Từ kinh nghiệm thực tế, Tuấn tôi nhấn mạnh rằng trào ngược dạ dày ra máu là một trong những cảnh báo cần phải xử lý quyết liệt chứ không chỉ uống thuốc qua loa là xong. Bà con cần theo dõi sát sao và có hướng điều trị bài bản để tránh hệ lụy lâu dài.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày ra máu 

Tuấn tôi thường nhấn mạnh rằng, để điều trị hiệu quả, bà con cần hiểu rõ các phương pháp điều trị sao cho phù hợp với tình trạng bệnh, thể trạng và cả điều kiện kinh tế của mình.

Điều trị bằng thuốc tây: Hỗ trợ nhanh nhưng cần dùng đúng

Đối với cách điều trị này, Tuấn tôi khuyến cáo bà con chú ý đến việc tuân thủ liều lượng và theo dõi sát sao tác dụng phụ.

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole, Esomeprazole, Pantoprazole giúp giảm tiết acid dạ dày, bảo vệ niêm mạc tổn thương.
• Thuốc kháng histamin H2: Ranitidine, Famotidine dùng trong trường hợp nhẹ hoặc hỗ trợ.
• Thuốc trung hòa acid: Nhóm antacid như Maalox, Gaviscon dùng khi đau, nóng rát cấp tính.
• Thuốc cầm máu đường tiêu hóa: Như Somatostatin, Octreotide được chỉ định trong các ca xuất huyết nặng.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfat, Bismuth để bao phủ ổ loét, ngăn tổn thương lan rộng.

Lưu ý khi dùng thuốc: Không được tự ý mua uống kéo dài, nên dùng theo hướng dẫn bác sĩ. Tránh dùng chung với rượu bia, thuốc NSAID, cần kiểm tra chức năng gan, thận định kỳ nếu điều trị lâu dài.

Ưu điểm: Hiệu quả nhanh trong giảm đau, cầm máu, chống viêm.
Nhược điểm: Dễ tái phát nếu ngưng thuốc; có thể gây tác dụng phụ như tiêu chảy, đau đầu, hạ magie máu; không điều trị tận gốc căn nguyên.

Mẹo dân gian chữa trào ngược dạ dày ra máu

Nhiều bà con chia sẻ với tôi rằng đã áp dụng các mẹo dân gian từ xưa truyền lại. Tuy đơn giản, ít tốn kém nhưng cần lưu ý vì không phù hợp với mọi thể bệnh.

• Uống nước nha đam: Giúp làm dịu niêm mạc, hỗ trợ tiêu hóa, nhưng nếu dùng nhiều có thể gây tiêu chảy.
• Nghệ và mật ong: Dùng mỗi sáng để làm lành tổn thương niêm mạc dạ dày, nhưng hiệu quả chậm và không thay thế được điều trị chuyên sâu.
• Gừng tươi: Tránh trào ngược nhờ tính ấm, chống viêm, song nếu dùng sai liều có thể làm nóng thêm và gây kích ứng.
• Trà cam thảo: Có tác dụng làm dịu dạ dày, nhưng bà con bị huyết áp cao cần tránh.

Ưu điểm: Rẻ tiền, nguyên liệu dễ tìm, an toàn nếu dùng đúng cách.
Nhược điểm: Không phù hợp với ca bệnh nặng, không thể thay thế thuốc điều trị; hiệu quả chậm, mang tính hỗ trợ nhiều hơn là chữa trị.

Điều trị bằng Đông y

Theo Đông y, để điều trị trào ngược dạ dày ra máu hiệu quả, cần phối hợp giữa thanh nhiệt, chỉ huyết, kiện tỳ vị và điều hòa khí huyết. Cơ chế chính là ổn định tạng phủ (đặc biệt là Tỳ và Vị), điều khí, bổ huyết, làm lành tổn thương và ngăn tái phát từ bên trong. Không chỉ đơn thuần là cầm máu hay giảm trào ngược.

Điều trị bằng Đông y không chỉ là chữa bệnh, mà là khôi phục lại sự cân bằng âm dương, khí huyết, tạng phủ trong cơ thể. Đây là điều mà Tuấn tôi luôn tâm niệm và áp dụng trong từng phác đồ điều trị cho bà con. Đặc biệt, thuốc nam nếu dùng đúng còn giúp nâng cao sức đề kháng, giúp bà con khỏe từ gốc chứ không lo phụ thuộc như thuốc tây.

Lời khuyên từ Tuấn tôi

Tuấn tôi khuyên bà con khi phát hiện các triệu chứng trào ngược dạ dày ra máu nên thăm khám càng sớm càng tốt, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc bỏ qua các dấu hiệu ban đầu vì hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Trong quá trình điều trị, bà con cần đặc biệt lưu ý:

• Tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ hoặc thầy thuốc, không tự ngưng thuốc giữa chừng dù thấy đỡ.
• Tái khám đúng hẹn để theo dõi tiến triển và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần.
• Tuyệt đối không uống rượu bia, ăn đồ cay nóng hoặc thức ăn chiên rán trong thời gian điều trị.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng vì stress là yếu tố làm bệnh nặng thêm.

Về phòng ngừa bệnh, Tuấn tôi lưu ý bà con:

• Ăn uống điều độ, đúng bữa, không bỏ bữa sáng.
• Tránh ăn quá no hoặc nằm ngay sau ăn.
• Hạn chế dùng thuốc giảm đau kéo dài nếu không cần thiết.
• Tăng cường vận động nhẹ nhàng mỗi ngày để kích thích tiêu hóa.
• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử viêm loét dạ dày hoặc trào ngược.

Trào ngược dạ dày ra máu là dấu hiệu cảnh báo bệnh đã chuyển biến nặng, không thể coi thường. Điều trị đúng cách, kịp thời và phù hợp với thể trạng mới là hướng đi bền vững. Nếu bà con còn băn khoăn về triệu chứng hoặc cách điều trị, có thể liên hệ trực tiếp với Tuấn tôi qua số điện thoại 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn để được tư vấn cụ thể và kịp thời.

Câu hỏi liên quan

Chia sẻ