Bệnh Rối Loạn Giấc Ngủ

Giấc ngủ không chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngơi, mà còn là chìa khóa cho sức khỏe. Thế nhưng, rối loạn giấc ngủ đang âm thầm lấy đi sự cân bằng ấy, ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi ngày. Đâu là nguyên nhân gây trình trạng này? Làm sao để khắc phục? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết.

Nội dung bài viết đã được xác nhận bởi phòng khám y học cổ truyền Lương y Đỗ Minh Tuấn. Mọi thông tin chỉ là tham khảo.

Rối loạn giấc ngủ là bệnh gì? Ai có thể gặp

Rối loạn giấc ngủ là một nhóm các tình trạng ảnh hưởng đến chất lượng, thời gian và sự ổn định của giấc ngủ. Những người mắc phải thường gặp khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ, duy trì giấc ngủ hoặc cảm thấy mệt mỏi dù đã ngủ đủ 7 – 8 tiếng mỗi đêm. 

Rối loạn giấc ngủ đang trở thành vấn đề sức khỏe đáng lo ngại tại Việt Nam, ảnh hưởng đến nhiều nhóm tuổi và nghề nghiệp:

• Người trẻ tuổi: Theo khảo sát của Wakefield Research, khoảng 37% người trẻ Việt Nam bị mất ngủ, và 73% trải qua căng thẳng do rối loạn giấc ngủ.
• Sinh viên y khoa: Nghiên cứu tại Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch cho thấy hơn 50% sinh viên có chất lượng giấc ngủ kém, với điểm PSQI trung bình là 5,9.
• Bệnh nhân nội trú: Tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, 41,06% bệnh nhân nội trú được xác định có rối loạn giấc ngủ, với điểm PSQI trung bình là 5,29.
• Người trưởng thành: Theo Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, cứ 3 người trưởng thành thì có 1 người xuất hiện các triệu chứng mất ngủ, 15-20% trong số đó kéo dài dưới 3 tháng.

*Lưu ý: PSQI – Chỉ số Chất lượng Giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi và giới tính nào, nhưng các nhóm sau có nguy cơ cao hơn cả:

• Người trưởng thành và người cao tuổi: Tuổi tác làm giảm chất lượng giấc ngủ, đặc biệt là người trên 60 tuổi.
• Người làm việc căng thẳng: Các nghề nghiệp đòi hỏi thời gian làm việc bất thường như bác sĩ, nhân viên ca đêm hoặc người làm công việc áp lực cao.
• Phụ nữ: Phụ nữ mang thai, sau sinh hoặc trong giai đoạn mãn kinh dễ bị rối loạn giấc ngủ do thay đổi nội tiết tố.
• Người mắc bệnh lý nền: Bệnh tim, tiểu đường, trầm cảm hoặc các rối loạn tâm thần khác là yếu tố làm tăng nguy cơ.
• Trẻ em: Một số trẻ em cũng gặp vấn đề rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là những trẻ mắc hội chứng tăng động giảm chú ý (ADHD).

Những khả năng cao gây rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu đúng nguyên nhân không chỉ giúp người bệnh phòng tránh hiệu quả mà còn hỗ trợ việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể:

Yếu tố sinh lý

Sự thay đổi nội tiết tố:

• Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh thường gặp mất ngủ do thay đổi hormone progesterone và estrogen. Ví dụ, phụ nữ ba tháng cuối của thai kỳ có thể khó ngủ vì bụng to, đau lưng và áp lực lên cơ thể.
• Người cao tuổi thường giảm sản xuất melatonin (hormone giấc ngủ), dẫn đến mất ngủ hoặc thức dậy nhiều lần trong đêm.

Bệnh lý nền:

• Ngưng thở khi ngủ: Bệnh nhân bị tắc nghẽn đường thở dẫn đến ngưng thở, khiến họ phải tỉnh giấc nhiều lần. Gặp nhiều ở người thừa cân hoặc béo phì.
• Đau mạn tính: Người bị viêm khớp hoặc đau lưng thường không thể duy trì giấc ngủ sâu do cơn đau làm phiền.

Yếu tố tâm lý

Stress và lo âu: Áp lực công việc, tài chính hoặc gia đình khiến não bộ hoạt động liên tục, cản trở quá trình đi vào giấc ngủ. 

Trầm cảm: Trầm cảm không chỉ gây rối loạn giấc ngủ mà còn khiến người bệnh ngủ quá nhiều nhưng vẫn mệt mỏi. Ví dụ, người vừa trải qua mất mát lớn trong gia đình có thể bị rối loạn nhịp sinh học, dẫn đến mất ngủ kinh niên.

Yếu tố môi trường

Môi trường ngủ không lý tưởng: Ánh sáng mạnh, tiếng ồn, phòng ngủ quá lạnh hoặc quá nóng không phù hợp có thể gây rối loạn giấc ngủ. Ví dụ, những người sống ở thành phố lớn, gần đường cao tốc thường bị ảnh hưởng bởi tiếng xe cộ vào ban đêm.

Sử dụng thiết bị điện tử: Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại hoặc máy tính trước khi ngủ làm giảm sản xuất melatonin, khiến khó ngủ. Chưa kể quá say mê, người dùng có thể sử dụng suốt cả đêm quên đi giấc ngủ.

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh

Sử dụng chất kích thích:Uống cà phê, trà, hoặc nước tăng lực vào buổi tối có thể kích thích hệ thần kinh trung ương, gây khó ngủ.

Thời gian ngủ thất thường: Thức khuya và ngủ nướng vào cuối tuần làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên.

Thiếu vận động: Người ít vận động không giải phóng đủ năng lượng trong ngày, chân tay buồn bực bí bức, khiến cơ thể khó rơi vào trạng thái thư giãn để ngủ.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc hen suyễn, hoặc thuốc cao huyết áp có thể gây tác dụng phụ là mất ngủ. Ví dụ, người dùng thuốc corticosteroid để điều trị viêm nhiễm thường cảm thấy tỉnh táo vào ban đêm.

Triệu chứng phân biệt rối loạn giấc ngủ và mất ngủ

Rối loạn giấc ngủ và mất ngủ là hai vấn đề có liên quan đến giấc ngủ, nhưng chúng khác nhau về mức độ và các triệu chứng cụ thể. Bạn đọc có thể tham khảo để phân biệt cho đúng triệu chứng

Với xu hướng ngày càng nhiều người mắc bệnh, Lương y Đỗ Minh Tuấn đưa ra lời khuyên: “Rối loạn giấc ngủ nếu không được điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Nếu bạn gặp phải tình trạng khó ngủ kéo dài, thức giấc nhiều lần trong đêm hoặc cảm thấy mệt mỏi suốt ngày, hãy đi khám để xác định nguyên nhân. 

Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 3 tuần hoặc làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, việc đi khám là cần thiết để có phương pháp điều trị hiệu quả. Đôi khi, các rối loạn giấc ngủ có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như trầm cảm, bệnh tim mạch hay ngưng thở khi ngủ, vì vậy việc kiểm tra sớm sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe lâu dài.”

Điều trị bệnh rối loạn giấc ngủ hiệu quả

Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau, từ sử dụng thuốc đến các liệu pháp tâm lý, thảo dược, và thay đổi thói quen sinh hoạt. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm riêng và có thể được áp dụng tùy vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng mất ngủ.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc an thần hoặc thuốc hỗ trợ giấc ngủ: Các loại thuốc như melatonin, benzodiazepine hoặc thuốc kháng histamine có thể giúp bạn dễ ngủ hơn. Tuy nhiên, thuốc chỉ nên sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ vì có thể gây phụ thuộc.

Thuốc chống trầm cảm: Trong trường hợp rối loạn giấc ngủ liên quan đến trầm cảm hoặc lo âu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống trầm cảm giúp cải thiện giấc ngủ.

Điều trị bằng phương pháp tâm lý

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT-I): Đây là phương pháp điều trị tâm lý giúp người bệnh thay đổi thói quen xấu liên quan đến giấc ngủ và học cách đối phó với căng thẳng, lo âu ảnh hưởng đến giấc ngủ. Đây là phương pháp rất hiệu quả đối với mất ngủ kéo dài.

Giảm căng thẳng và lo âu: Liệu pháp thư giãn như thiền, yoga, và các bài tập hít thở sâu có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Điều trị bằng thảo dược và phương pháp tự nhiên

Sử dụng thảo dược: Các loại thảo dược như quế, lavender, lạc tiên, long nhãn, nhân sâm có thể giúp thư giãn và cải thiện giấc ngủ. Một tách trà thảo dược trước khi đi ngủ có thể hỗ trợ bạn dễ dàng vào giấc ngủ hơn.

Châm cứu và xoa bóp: Phương pháp châm cứu và xoa bóp có thể giúp giảm căng thẳng, giảm đau và kích thích hệ thần kinh, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Cải thiện thói quen sống

Tạo thói quen ngủ đúng giờ: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian mỗi ngày giúp cơ thể bạn thiết lập đồng hồ sinh học, làm cho giấc ngủ trở nên đều đặn và dễ dàng hơn.

Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Đảm bảo phòng ngủ tối, yên tĩnh và có nhiệt độ thích hợp. Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ vì ánh sáng xanh từ màn hình có thể cản trở quá trình sản xuất melatonin.

Hạn chế sử dụng caffeine và rượu: Tránh uống các chất kích thích như cà phê, trà, hoặc rượu trong vài giờ trước khi đi ngủ vì chúng có thể làm gián đoạn giấc ngủ.

Lời khuyên dành cho người bị rối loạn giấc ngủ

Lương y Đỗ Minh Tuấn đặc biệt đưa ra chia sẻ cũng như lời khuyên để người bệnh có cái nhìn đúng hơn về bệnh:

“Rối loạn giấc ngủ không phải là một vấn đề nhỏ, bạn tuyệt đối đừng chủ quan, chần chừ trong việc điều trị. Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài, bạn sẽ không chỉ cảm thấy mệt mỏi, mà còn dễ gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như trầm cảm, lo âu, hoặc thậm chí bệnh tim mạch. Giấc ngủ kém có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn, do đó đừng để tình trạng này kéo dài mà không tìm cách can thiệp.

Ngoài việc điều trị chuyên khoa, chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng giúp cải thiện giấc ngủ. Nên tránh ăn uống quá no hoặc các thực phẩm khó tiêu vào buổi tối, vì chúng có thể gây khó chịu và làm gián đoạn giấc ngủ. 

Thay vào đó, hãy ưu tiên những món ăn nhẹ nhàng, dễ tiêu hóa như trái cây tươi, sữa ấm hoặc các loại hạt. Đồng thời, tránh caffeine, trà, rượu và đồ uống có cồn trong vòng 4-6 giờ trước khi đi ngủ.

Để phòng tránh rối loạn giấc ngủ, cần xây dựng thói quen ngủ lành mạnh. Hãy cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả vào cuối tuần. Tạo một môi trường ngủ yên tĩnh, thoải mái và hạn chế ánh sáng, tiếng ồn. 

Tránh sử dụng điện thoại hoặc máy tính trước khi ngủ, vì ánh sáng xanh từ màn hình có thể làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ tự nhiên của cơ thể.

Cuối cùng, nếu tình trạng mất ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ không cải thiện dù bạn đã thay đổi thói quen sinh hoạt, đừng ngần ngại đi khám bác sĩ.

 Đừng để giấc ngủ kém kéo dài, vì sức khỏe của bạn là quý giá và cần được chăm sóc ngay từ những dấu hiệu đầu tiên.“

Rối loạn giấc ngủ không thể xem nhẹ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và cuộc sống. Nếu bạn đang gặp vấn đề về giấc ngủ, đừng ngần ngại liên hệ Lương y Đỗ Minh Tuấn để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Với kinh nghiệm và phương pháp điều trị hiệu quả, Lương y sẽ giúp bạn tìm lại giấc ngủ ngon và cải thiện sức khỏe.

Đừng để rối loạn giấc ngủ chuyển nặng rồi mới chữa

Lắng nghe chuyên gia tư vấn miễn phí dưới đây