Dị Ứng Da Mặt

Dị ứng da mặt là bệnh lý phổ biến, xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau như thay đổi cơ địa, nguồn nước, tác động xấu từ môi trường, sử dụng mỹ phẩm độc hại, không đúng cách hoặc dị ứng do thuốc,… Mặc dù bệnh không gây nguy hiểm tới sức khỏe và tính mạng nhưng lại ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ, khiến nhiều người mặc cảm, tự ti trong cuộc sống. Hiểu được tâm lý đó tôi đã biên soạn bài viết này để bà con có thể hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng cũng như các giải pháp điều trị dị ứng da mặt hiệu quả nhất. Mời bà con đón đọc. 

Bà con cần biết dị ứng da mặt là gì?

Bà con cần biết dị ứng da mặt là hiện tượng làn da xuất hiện những nốt mẩn đỏ, phát ban, mụn viêm, mề đay,… khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng bên ngoài hoặc bên trong cơ thể. Tổn thương da do dị ứng có phạm vi ảnh hưởng, hình thái đa dạng và mức độ không đồng nhất phụ thuộc vào nguyên nhân gây dị ứng, yếu tố cơ địa và một số yếu tố khác.

Khác với những vùng da khác trên cơ thể, da mặt mỏng và có độ nhạy cảm cao. Do đó, khi bị một yếu tố tiêu cực tác động tới da mặt rất dễ viêm nhiễm, mãn cảm, tổn thương sâu và lan rộng hơn. Hầu hết các trường hợp dị ứng đều xảy ra ở vùng trán, má, mũi và cằm. Với những ai có cơ địa dị ứng nhạy cảm cao, tổn thương da do dị ứng có thể lan rộng ra khắp vùng đầu, cổ, tai gây khó khăn trong điều trị.

Nguyên nhân gây dị ứng da mặt

Có nhiều nguyên nhân gây dị ứng da mặt. Phản ứng dị ứng da mặt có thể bị một yếu tố nào đó tác động và bệnh thường xuất phát do một số nguyên nhân dưới đây:

Mỹ phẩm, các sản phẩm chăm sóc da gây dị ứng da mặt

Đây được coi là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng dị ứng ở da mặt, nhất là ở phụ nữ. Tình trạng dị ứng có thể là do:

• Bà con sử dụng các loại mỹ phẩm không đúng cách
• Sử dụng các loại mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, có các chất dễ gây dị ứng, hàng giả, hàng nhái, chất cấm.
• Các sản phẩm chăm sóc da mặt không phù hợp với cấu trúc da mặt khiến da khô, nhờn dính, sần sùi, bít tắc lỗ chân lông, gây dị ứng, mụn viêm.

Dị ứng da mặt do tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, độc hại

Khi bà con sinh sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều chất độc hại dễ làm suy giảm sức đề kháng và khả năng tái tạo của da mặt, đồng thời khiến vùng da dễ nhạy cảm hơn. Các yếu tố gây ô nhiễm như bụi mịn, kim loại nặng, hơi hóa chất,… không chỉ ảnh hưởng tới đường hô hấp mà còn khiến quá trình lão hóa da nhanh hơn, da sần sùi, khô ráp và dễ dị ứng hơn.

Nguy hiểm hơn nếu bà con dùng nguồn nước ô nhiễm để vệ sinh, rửa mặt hàng ngày, vùng da mặt có khả năng bị tấn công bởi các loại vi khuẩn nguy hiểm, hóa chất độc hại gây dị ứng nghiêm trọng.

Dị ứng thời tiết

Thời tiết nóng hoặc lạnh, nhiệt độ thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh, luồn gió thay đổi cũng có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng mẩn đỏ, dị ứng da ở vùng mặt. Dị ứng thời tiết gây nên hiện tượng phát ban sởi, phát ban toàn thân, nhất à vùng chân tay, ngực và cổ. Đôi khi hiện tượng này có thể kèm theo những triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi và đau đầu,…

Dị ứng thực phẩm

Một số loại thực phẩm kích thích cơ thể tăng sản xuất histamin và gây ra tình trạng dị ứng. Một số chất trung gian hóa học gây ra các phản ứng. Dị ứng thực phẩm có thể gây mẩn ngứa, mề đay trên da mặt, toàn thân, bên cạnh đó là các dấu hiệu đau bụng, nôn mửa,… Một số loại thực phẩm thường gây dị ứng như hải sản (cua, tôm, cá ngừ,…), rau muống, thịt bò, đậu phộng,…

Các nguyên nhân gây dị ứng da mặt khác

Ngoài những nguyên nhân tôi đề cập ở trên thì cũng có một số nguyên nhân khác gây ra tình trạng này đó là:

• Di truyền: Theo số liệu thông kê tôi đọc được, có tới 40% người bị dị ứng da mặt có người thân cùng gia đình mắc căn bệnh này.
• Stress, căng thẳng cũng có thể gây ra dị ứng.
• Rối loạn nội tiết.

Các dấu hiệu bị dị ứng da mặt thường gặp

Triệu chứng dị ứng da mặt biểu hiện rất đa dạng theo nhiều cấp độ từ nhẹ cho tới nặng. Do đó tôi khuyên bà con cần chú ý khi thấy các dấu hiệu bệnh cần thăm khám và điều trị sớm, khả năng phục hồi của làn da sẽ cao hơn. Một số dấu hiệu thường gặp của bệnh đó là:

• Da mặt mẩn đỏ, có cảm giác châm chích, ngứa ngáy, sưng đau nhẹ và nóng rát
• Xuất hiện nhiều nốt mụn đỏ, kích thích to nhỏ khác nhau, thường mọc tập trung ở vùng trán, má, cằm.
• Có những trường hợp xuất hiện những vùng ban đỏ, sẩn ngứa, nổi cộm ở những vùng da xung quanh.
• Có thể bỏng nước và nổi ban đỏ ngay vùng da dị ứng.
• Da mặt khô ráp, sần sùi và bong tróc.

Đặc biệt với những người dị ứng nặng, người bệnh có thể gặp tình trạng sốc phản vệ, buồn nôn, nôn mửa, da sưng đỏ,… Nếu tình trạng này không được điều trị kịp thời có thể gây ra một số biến chứng, thậm chí gây tử vong do sốc.

Dị ứng da mặt mẩn đỏ ngứa có nguy hiểm không? Bao lâu ngày thì khỏi?

Với những trường hợp da mặt có triệu chứng dị ứng ở mức độ từ nhẹ đến vừa, bệnh có thể thuyên giảm nhanh chóng sau khoảng vài giờ hoặc vài ngày nếu bà con ngừng tiếp xúc với những tác nhân gây dị ứng. Còn nếu trường hợp dị ứng da mặt không được xử lý và điều trị đúng cách có thể kéo dài vài tuần hoặc hơn.

Với những người dị ứng ở mức độ nhẹ, làn da mỏng, dễ nhạy cảm thì tổn thương da rất dễ ảnh hưởng trên phạm vi rộng. Tình trạng nổi mẩn, mụn nhọt, mụn mủ, viêm nhiễm kéo dài và không có dấu hiệu ngừng lại có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng, sẹo thâm, sẹo lõm, da sần sùi, ảnh hưởng tới thẩm mỹ cũng như chất lượng cuộc sống. Với trường hợp này, bà con bị dị ứng không thể tự khỏi và bắt buộc phải tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ dùng thuốc bôi và thuốc uống.

Tốc độ phục hồi da mặt sau dị ứng sẽ phụ thuộc vào cơ địa, mức độ dị ứng, tác nhân gây dị ứng, chế độ chăm sóc và điều trị của từng trường hợp. Thực tế, dị ứng da mặt nổi mẩn đỏ ngứa sẽ thuyên giảm sau 1 – 5 ngày. Nếu bệnh không được xử lý và điều trị đúng cách, tình trạng dị ứng có thể kéo dài đến vài tuần hoặc hơn.

Cách chữa dị ứng da mặt hiệu quả bà con có thể tham khảo

Để xác định được cách chữa dị ứng da mặt phù hợp, bà con cần đi khám để bác sĩ xác định được nguyên nhân gây bệnh và tư vấn phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng bệnh của mỗi người. Sau đây, Tuấn tôi gợi ý cho bà con các cách điều trị dị ứng da mặt như sau:

Xác định và loại trừ tác nhân gây dị ứng

Tôi thấy trong nhiều trường hợp, tình trạng dị ứng sẽ thuyên giảm nhanh chóng nếu người bệnh ngừng tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng. Vì thế, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu mẩn đỏ trên da mặt, bạn cần nhanh chóng xác định nguyên nhân gây dị ứng để loại bỏ nó ngay. Nếu dị ứng do mỹ phẩm, bạn nhanh chóng rửa sạch da mặt và ngừng sử dụng loại mỹ phẩm đó. Nếu dị ứng do thực phẩm thì tránh xa loại thực phẩm gây dị ứng. Còn nếu nguyên nhân gây dị ứng là do thời tiết thay đổi đột ngột, bạn nên giữ ấm hoặc làm mát cơ thể (tùy từng trường hợp), đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài và sử dụng máy tạo độ ẩm nếu cần.

Còn nếu bà con không thể xác định được các nguyên nhân gây dị ứng, bạn cần loại trừ các yếu tố nguy cơ, có thể là điều kiện thuận lợi gây ra dị ứng. Cụ thể như sau:

• Tránh ăn các loại thực phẩm và đồ uống có khả năng gây dị ứng cao như hải sản , sữa, đậu phộng, cà phê, rượu bia,…
• Không sử dụng các loại mỹ phẩm, các loại sản phẩm chăm sóc da chứa các thành phẩn dễ gây dị ứng như hương liệu, chì cồn, retinol, dầu khoáng, BHA,… Đây có thể không phải là tác nhân trực tiếp gây dị ứng nhưng chúng có thể làm suy giảm sức đề kháng của da, gây kích thích nổi mẩn trong thời điểm da mặt nhạy cảm.
• Cần hạn chế trang điểm, sử dụng mỹ phẩm, hóa chất trong thời điểm da mặt bị dị ứng.
• Hạn chế tiếp xúc, sinh sống tại khu vực ô nhiễm cao, sử dụng máy lọc không khí khi cần thiết.

Cách chữa dị ứng da mặt tại nhà

Bà con có thể vệ sinh và chăm sóc da mặt tại nhà để phục hồi các tổn thương bề mặt, phục hồi vùng da mà không cần phải dùng tới các biện pháp y tế khác.

Một số biện pháp chăm sóc và phục hồi vùng da mặt, bà con có thể áp dụng khi bị dị ứng đó là:

• Bà con vệ sinh da mặt mỗi ngày 2 lần bằng nước muối sinh lý 0,9% hoặc sử dụng các loại sữa rửa mặt dịu nhẹ chuyên dụng do bác sĩ da liễu tư vấn. Tuyệt đối không được dùng các loại sữa rửa mặt có tính tẩy rửa và độ pH cao, chứa các thành phần hóa học vì có thể khiến tình trạng bệnh nặng nề hơn.
• Xông hơi bằng nước muối ấm hoặc chanh, sả gừng,… Cách làm này giúp da mặt giãn nở lỗ chân lông và đào thải các độc tố, các tác nhân gây dị ứng.
• Đắp mặt nạ thiên nhiên như mặt nạ sữa chua yến mạch, mặt nạ mật ong, khổ qua, lòng trắng trứng,… Các loại nguyên liệu này có tính kháng viêm, tái tạo và nhanh chóng làm lành các tổn thương trên da mặt hiệu quả.

• Bà con có thể kết hợp một số loại kem dưỡng ẩm chuyên dụng mà bác sĩ da liễu tư vấn chứa các thành phần giúp tăng độ đàn hồi cho da, dưỡng da và cân bằng độ ẩm như: Acid Hyaluronic, Glycerin, Panthenol, Vitamin E, Niacinamide… Tuy nhiên, bạn cũng cần chắc chắn rằng không dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong các loại kem dưỡng ẩm để tránh tình trạng bệnh thêm nặng hơn.
• Bà con chú ý sử dụng kem bôi chống nắng và đội mũ, che chắn cẩn thận khi đi ngoài trời. Tia UV kích thích sản sinh melanin khiến da tăng tiết dầu và gây bít tắc lỗ chân lông, tăng viêm nhiễm, hình thành nám sạm và tàn nhang.
• Uống đầy đủ lượng nước mỗi ngày: Nước giúp da thanh lọc, giải độc và giúp da phục hồi nhanh chóng. bên cạnh đó, bà con có thể bổ sung chế độ dinh dưỡng nhiều trái cây, rau củ giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

Thuốc trị dị ứng da mặt hiệu quả

Với những trường hợp da mặt bị dị ứng nặng, nghiêm trọng và không đáp ứng các biện pháp chăm sóc và phục hồi da tại nhà, bà con nên tới khám tại các bệnh viện, chuyên khoa da liễu để được tư vấn và dùng thuốc thích hợp.

Tôi thấy, các bác sĩ thường chỉ định một số loại thuốc trị dị ứng da mặt sau:

Thuốc bôi dị ứng mẩn ngứa da mặt: 

• Kem bôi chứa corticoid: Loại kem bôi này được chỉ định trong những trường hợp sưng viêm nhẹ đến vừa. Thành phần corticoid có trong các loại kem bôi này có tác dụng giảm viêm, giảm ngứa, giảm dị ứng nhanh chóng. Tuy nhiên, thuốc dễ hấp thụ ở những vùng da mỏng như da mặt nên thường gây nhiều tác dụng phụ như làm mỏng da, gây tổn thương da,… Do đó, chỉ nên sử dụng corticoid bôi tại chỗ trong thời gian ngắn theo chỉ định của bác sĩ.
• Thuốc mỡ, kem bôi kháng sinh: Với những trường hợp da mặt dị ứng kèm theo đó là mụn trứng cá, mụn viêm, bác sĩ có thể chỉ định thêm các loại thuốc mỡ bôi ngoài da chứa kháng sinh để tiêu diệt, ngăn chặn vi khuẩn, điều trị viêm. Tuy nhiên, loại kem bôi và thuốc mỡ có chứa kháng sinh cũng được khuyến cáo không được sử dụng rộng rãi vì có thể gây viêm da dị ứng tiếp xúc hoặc phát triển vi khuẩn kháng kháng sinh.
• Thuốc ức chế tại calcineurin tại chỗ: Những loại thuốc bôi chứa calcineurin như kem pimecrolimus (Elidel TM) và thuốc mỡ tacrolimus (Protopic TM) có thể được sử dụng trong những trường hợp từ nhẹ đến vừa. Chúng vừa có tác dụng điều hòa miễn dịch, chống viêm, không gây mỏng da hoặc gây ra các tổn thương trên da mặt.

Thuốc uống chữa dị ứng cho da mặt:

• Thuốc kháng Histamin H1 (Cetirizine…): Thuốc được sử dụng để ngăn chặn và ức chế cơ thể tiết ra các chất trung gian gây dị ứng histamin.
• Kháng sinh: Prednisolon và Prednison thường được chỉ định các đợt điều trị ngắn hạn bệnh ở mức độ vừa đến nặng để kiểm soát tình trạng dị ứng nhanh chóng.
• Một số thuốc ức chế miễn dịch, thuốc sinh học: Được áp dụng trong trường hợp dị ứng do cơ địa nhưng cần phải tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ vì thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm.

Thuốc nam chữa dị ứng da mặt

Theo các tài liệu YHCT tôi nghiên cứu, dị ứng da mặt là bệnh lý thuộc nhóm dị ứng mãn tính, nguyên nhân gây ra tình trạng là cơ địa mẫn cảm, chính khí rối loạn. Cơ thể con người phản ứng với các yếu tố dị nguyên trong môi trường và gây ra những phản ứng viêm trên da mặt, gây ra tình trạng mụn nước, nổi mẩn, khó chịu, ngứa ngáy.

Các bài thuốc Đông y đi sâu vào triệu tiêu gốc rễ, đánh bay căn nguyên gây bệnh, phục hồi tổn thương trên da và tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Thuốc nam chữa dị ứng da mặt đơn giản, dễ thực hiện nhưng người bệnh cần phải kiên trì áp dụng trong thời gian dài mới thấy được tác dụng. Bà con có thể áp dụng những bài thuốc dưới đây:

• Bài thuốc rửa bên ngoài: Bà con chuẩn vị 30g mộc, 20g lá trầu không, 100g lá khế và 100g lá kinh giới. Rửa sạch lá trầu không và tô mộc, sau đó cho vào nồi đun cùng 1 lít nước sôi và cho thêm một ít muối để nguội và dùng để rửa da mặt. Riêng với lá khế và lá kinh giới rửa sạch và đun sôi với nước để người bệnh tắm. Kiên trì áp dụng cách này sau vài ngày sẽ thấy da dịu hẳn hơn.
• Bài thuốc dùng để uống: Chuẩn bị 20g thạch cao, 12g kinh giới, 16g sinh địa, 6g thuyền thoái, 8g chi mẫu. Sau đó đem sắc cùng 500ml nước, đun lửa nhỏ tới khi cạn còn 200ml thì tắt bếp. Chia thuốc thành 3 phần bằng nhau và uống hết trong một ngày.
• Bài thuốc để bôi: Bà con chuẩn bị 5g thạch cao, giấm ăn. Lấy thạch cao ngâm với dấm sau đó bôi hỗ hợp này lên vùng da bị dị ứng. Sau một thời gian, các triệu chứng bệnh sẽ rất nhanh khỏi.

Bị dị ứng da mặt nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng cũng đóng một phần quan trọng trong hỗ trợ hồi phục vùng da bị tổn thương do dị ứng.

Người bị dị ứng da mặt nên ăn những loại thực phẩm sau đây: 

• Rau xanh, hoa quả tươi: Trong các loại rau xanh và hoa quả tươi có chứa nhiều chất xơ, vitamin, có tác dụng làm mát, thanh lọc cơ thể đồng thời giúp da chống lại các tác nhân gây dị ứng tốt hơn, hồi phục tổn thương bề mặt da nhanh hơn.
• Thực phẩm có tính kháng khuẩn, sát trùng: Một số thực phẩm có tác dụng chống viêm, tiêu độc, sát khuẩn như tỏi, mật ong, hành, lá chè nên được tăng cường trong các bữa ăn để giảm các triệu chứng dị ứng của da.
• Thực phẩm giàu vitamin B, E, C, D và Protein: Bên cạnh bổ sung dinh dưỡng và tăng cường sức đề kháng thì các loại vitamin này có có tác dụng làm giảm kích ứng trên da, tái tạo và phục hồi vùng da bị tổn thương nhanh chóng. Các loại thực phẩm giàu vitamin như hạnh nhân, dầu oliu, cá, trứng, sữa,… Các loại thực phẩm giàu protein như thịt heo, cá, trứng có tác dụng làm bền các liên kết dưới da, hạn chế các tổn thương da do dị ứng gây nên.
• Uống nhiều nước: Nước không chỉ giữ ẩm cho da mà con giúp da thanh lọc và đào thải độc tố hiệu quả. Người bệnh có thể bổ sung nước tinh khiết hoặc uống các loại trà như trà gừng, trà xanh, nước chanh,… Nhưng với một số trường hợp dị ứng bị sưng nề, bà con nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về lượng nước uống mỗi ngày để tránh tình trạng phù nề nặng hơn.

Bị dị ứng da mặt nên kiêng ăn gì? 

Một số loại thức ăn có thể gây ra tình trạng dị ứng da mặt. Bà con cần tránh xa một số loại thực phẩm sau đây:

• Thực phẩm lên men: Các loại dưa muối, dưa cà muối, kim chi,… vì thành phần axit trong loại thực phẩm lên men này rất cao có thể gây ra một số tác động không tốt cho người đang bị dị ứng.
• Thực phẩm chứa nhiều muối: Hàm lượng muối cao trong các loại thực phẩm đóng hộp, ăn liền, thức ăn mặn,… có thể gây kích thích thần kinh ngoại biên, khiến da mặt ngứa ngáy.
• Thực phẩm nhiều đường: Ăn quá nhiều đồ ngọt sẽ làm tăng hàm lượng đường trong máu, gây mẫn cảm và kích ứng nặng hơn.
• Đồ ăn cay nóng và chất kích thích: Các loại chất kích thích như cà phê, rượu bia, thuốc lá, tiêu, ớt,… khiến cơ thể nóng lên gây ra phản ứng dị ứng và làm các tổn thương khó lành hơn.

• Hải sản và những động vật có vỏ: Những loại thực phẩm này chứa hàm lượng đạm cao có thể gây phản ứng dị ứng.
• Các thực phẩm dễ gây dị ứng khác: Lòng trắng trứng gà, thịt bò, rau muống, đậu phộng, lạc, gạo nếp,… làm tình trạng dị ứng nặng hơn, vết thương tăng sinh và để lại sẹo lồi, gây mất thẩm mỹ.

Bà con cần lưu ý một số điều khi bị dị ứng da mặt

Bên cạnh việc áp dụng các biện pháp điều trị dị ứng trên da mặt tôi đề cập ở trên đây, bà con cũng cần lưu ý một số vấn đề chăm sóc dưới đây để quá trình phục hồi bệnh diễn ra nhanh chóng hơn:

• Rửa mặt với nước muối pha loãng giúp làm giảm tình trạng viêm ngứa da mặt.
• Tránh tiếp xúc với những tác nhân gây dị ứng như nước hoa, phấn hoa, mỹ phẩm, côn trùng, nấm mốc, bụi bẩn,…
• Tuyệt đối không được sờ tay lên vết ngứa, không được gãi hoặc đụng chạm, chà xát lên vùng da mặt đang bị tổn thương.
• Vệ sinh da mặt sạch sẽ hàng ngày để loại bỏ bụi  bẩn và lớp trang điểm 2 lần/ngày và không được dùng các chất tẩy trang quá mạnh.
• Trước khi trang điểm hoặc chăm sóc da mặt cần vệ sinh tay và rửa mặt sạch sẽ.
• Thường xuyên giặt là chăn gối, rèm cửa để giảm nguy cơ kích ứng da mặt.
• Hạn chế thức khuya và ăn uống không lành mạnh.
• Tập thể dục thường xuyên, ăn uống điều độ để nâng cao thể trạng và cải thiện hệ miễn dịch.

Trên đây là những thông tin chi tiết tôi muốn cung cấp tới bà con về dị ứng da mặt. Da mặt là vùng da nhạy cảm, dễ dị ứng bởi các tác nhân bên ngoài. Dị ứng da mặt có thể tái tạo và phục hồi nhanh chóng nếu bệnh được xử lý và điều trị kịp thời, đúng cách.