Tuấn tôi nhận thấy gần đây nhiều bà con thắc mắc: uống thuốc ngủ có hại không? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại ẩn chứa nhiều mối lo nếu không hiểu đúng bản chất. Là người đồng hành cùng hàng nghìn bệnh nhân trong suốt quá trình chăm sóc giấc ngủ, tôi hiểu rõ nỗi khổ của mất ngủ kinh niên, cũng như sự lệ thuộc đáng lo ngại vào thuốc an thần. Trong bài này, tôi sẽ cùng bà con tìm hiểu kỹ lưỡng tác động thực sự của thuốc ngủ.

Giải đáp uống thuốc ngủ có hại không? 

Câu trả lời là: CÓ, nếu bà con lạm dụng hoặc dùng sai cách. Và KHÔNG, nếu sử dụng đúng liều lượng, đúng chỉ định trong một thời gian ngắn có giám sát y tế. Dưới góc nhìn của Tuấn tôi, một người nghiên cứu và điều trị bằng y học cổ truyền hơn 20 năm, việc dùng thuốc ngủ – dù là thuốc Tây hay các loại dược liệu an thần – đều cần có nhận thức rõ ràng về bản chất và ảnh hưởng lâu dài đến cơ thể.

Theo Đông y, thuốc ngủ không đơn giản chỉ là “uống vào là ngủ”. Mất ngủ thường bắt nguồn từ sự mất cân bằng âm dương, khí huyết suy yếu, tâm tỳ bất ổn, can hỏa vượng, thận âm hư… Những nguyên nhân này nếu không được điều chỉnh tận gốc mà chỉ dùng thuốc ức chế thần kinh để gây ngủ thì chẳng khác nào “cưỡng ép” cơ thể ngủ, trong khi bên trong chưa được điều hòa.

Tây y thì nhìn nhận thuốc ngủ là nhóm thuốc an thần gây ngủ hoặc ức chế thần kinh trung ương. Trong đó, benzodiazepin hay các thuốc thế hệ mới có thể gây nghiện, lệ thuộc, gây lú lẫn, chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí ảnh hưởng đến trí nhớ và chức năng hô hấp nếu dùng dài ngày.

Trong suốt thời gian thăm khám và tư vấn cho nhiều bà con, tôi nhận thấy rất rõ 3 điểm dễ khiến việc dùng thuốc ngủ trở nên nguy hiểm:

• Dùng thuốc không có chỉ định: nhiều người tự mua thuốc về uống, không qua tư vấn chuyên môn, dẫn đến sai liều, dùng nhầm thuốc mạnh.
• Dùng kéo dài và không kiểm soát: cơ thể dần quen thuốc, phải tăng liều để đạt hiệu quả ngủ, từ đó dễ gây nghiện thuốc.
• Không điều trị nguyên nhân gốc rễ: như khí huyết suy, tạng phủ rối loạn, tâm trạng bất ổn… chỉ dùng thuốc ngủ là điều trị phần ngọn, không giải quyết tận gốc.

Tuấn tôi nhấn mạnh, việc bà con thắc mắc uống thuốc ngủ có hại không là rất đúng lúc và đáng lưu tâm, bởi đây không chỉ là câu chuyện về một viên thuốc mà là cả hệ thống sức khỏe đang kêu cứu. Khi lạm dụng thuốc ngủ, tức là chúng ta đang đẩy cơ thể vào trạng thái “bị ép” nghỉ ngơi thay vì giúp nó tự điều hòa để nghỉ đúng nghĩa. Điều này, về lâu dài, sẽ làm hỏng cả hệ thần kinh lẫn sức khỏe tổng thể.

Phải làm gì khi bị mất ngủ lâu ngày mà phải dùng thuốc?

Tôi biết có nhiều bà con trăn trở về uống thuốc ngủ có hại không, nhất là khi tình trạng mất ngủ kéo dài khiến cơ thể suy kiệt, tâm trí rối loạn. Nhưng nếu chỉ trông chờ vào thuốc mà không tìm giải pháp gốc rễ, hậu quả sẽ khó lường. Vậy khi đã lỡ phải lệ thuộc thuốc ngủ, bà con nên làm gì? Tuấn tôi sẽ phân tích từng hướng tiếp cận phổ biến hiện nay để bà con lựa chọn cho đúng.

Mẹo dân gian giúp cải thiện giấc ngủ an toàn

Dành cho bà con thích cách làm nhẹ nhàng, gần gũi từ thiên nhiên

• Uống nước lá vông trước khi ngủ
• Dùng trà tâm sen hoặc hoa nhài hãm nước uống
• Ngâm chân với nước ấm pha gừng và muối
• Dùng tinh dầu oải hương, tinh dầu bưởi để thư giãn
• Gối đầu bằng thảo dược (lá dâu tằm, lá vối)

Mẹo dân gian dễ làm, ít tốn kém, phù hợp với người mới mất ngủ hoặc thể nhẹ. Tuy nhiên, với người đã uống thuốc lâu ngày thì hiệu quả khá chậm, cần kiên trì.

Phác đồ Tây y trong điều trị mất ngủ kéo dài

Áp dụng khi mất ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, nhưng cần có sự kiểm soát y tế

• Thuốc benzodiazepin (diazepam, lorazepam)
• Thuốc không benzodiazepin (zolpidem, zaleplon)
• Thuốc kháng histamin (diphenhydramine)
• Nhóm chống trầm cảm (trazodone)
• Thuốc điều chỉnh melatonin (ramelteon)

Tôi thấy ưu điểm của Tây y là tác dụng nhanh, giúp ngủ tức thì. Nhưng nhược điểm rõ nhất là gây lệ thuộc, chóng mặt, suy giảm trí nhớ nếu dùng lâu. Bà con phải tuyệt đối theo chỉ dẫn bác sĩ, không tự ý dùng.

Cách tiếp cận bằng Đông y giúp phục hồi giấc ngủ từ gốc

Đây là con đường tôi vẫn luôn đồng hành cùng bà con suốt 20 năm qua

• Sử dụng bài thuốc dưỡng tâm, an thần từ thảo dược
• Xoa bóp bấm huyệt theo lộ trình kinh lạc
• Uống trà thuốc từ táo nhân, viễn chí, hoàng kỳ
• Cải thiện khí huyết, bổ can thận, điều hòa tâm tỳ
• Kết hợp châm cứu, cứu ngải để lưu thông khí huyết

Ưu điểm của Đông y là điều trị từ gốc, ít tác dụng phụ, có thể dùng lâu dài mà không lo lệ thuộc như thuốc Tây. Tuy nhiên, hiệu quả cần thời gian và liệu trình phù hợp theo cơ địa từng người. Với những người đã uống thuốc ngủ nhiều năm, Tuấn tôi khuyên nên kết hợp Đông – Tây y có kiểm soát để đảm bảo an toàn.

Lời khuyên từ Tuấn tôi

Tuấn tôi hiểu rằng mất ngủ là vấn đề rất đau đầu và kéo dài, ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe mà còn đến tâm lý, công việc hàng ngày của bà con. Vì vậy, Tuấn tôi muốn chia sẻ một số lời khuyên mà tôi đã tích lũy được trong suốt 20 năm kinh nghiệm làm nghề. Đây là những điều quan trọng mà bà con cần lưu ý khi đối diện với tình trạng mất ngủ kéo dài.

• Kiểm soát thời gian sử dụng thuốc: Nếu bà con đã dùng thuốc ngủ trong một thời gian dài, hãy nhớ rằng việc giảm liều phải được thực hiện dần dần, có sự giám sát của bác sĩ. Đừng ngừng thuốc đột ngột, sẽ gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể.
• Không lạm dụng thuốc an thần: Tuấn tôi khuyên bà con không nên quá phụ thuộc vào thuốc ngủ, vì dùng lâu dài sẽ gây lệ thuộc, thậm chí suy giảm trí nhớ và chức năng thần kinh. Hãy cố gắng điều chỉnh thói quen sinh hoạt và áp dụng các phương pháp tự nhiên trước khi dùng thuốc.
• Xây dựng thói quen ngủ lành mạnh: Đi ngủ và thức dậy vào giờ cố định, tránh ăn uống quá no trước khi ngủ, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử vào buổi tối. Điều này giúp cơ thể dần quen với nhịp sinh học tự nhiên.
• Chú ý đến chế độ ăn uống: Hạn chế đồ uống có cồn, cafein, và thực phẩm cay nóng. Bà con nên bổ sung thực phẩm giúp an thần, thư giãn như trà hoa cúc, táo nhân, và các món ăn dễ tiêu hóa.
• Tìm phương pháp thư giãn tâm lý: Stress là nguyên nhân chính gây mất ngủ, vì vậy hãy thử các bài tập thở, yoga, hoặc thiền để giảm bớt căng thẳng. Đôi khi, việc tâm trạng thoải mái sẽ giúp bà con dễ dàng chìm vào giấc ngủ hơn.

Bà con nào đang đối diện với tình trạng mất ngủ và lo ngại về việc uống thuốc ngủ có hại không, Tuấn tôi khuyên nên tìm hiểu kỹ về phương pháp điều trị và không tự ý sử dụng thuốc mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu cần tư vấn thêm, đừng ngần ngại liên hệ với tôi qua số điện thoại 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn.

**Lưu ý: Tác dụng của phương pháp có thể khác nhau tùy theo cơ địa, thể trạng và cách sử dụng của mỗi người. Các thông tin trên trang web chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho tư vấn chuyên môn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Bà con không nên tự ý áp dụng khi chưa được chuyên gia hướng dẫn.