Dị Ứng

Dị ứng là những phản ứng đặc dị của cơ thể khi tiếp xúc với các chất thông thường gây kích ứng hệ miễn dịch. Các triệu chứng dị ứng gây ra tình trạng ngứa ngáy, phát ban, nổi mẩn,... ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng. Trong bài viết này, tôi sẽ cung cấp các thông tin để bà con hiểu rõ hơn về các thông tin liên quan tới bệnh cũng như cách điều trị hiệu quả. 

Bà con cần biết dị ứng là các triệu chứng bị rối loạn mẫn cảm của hệ miễn dịch, đây là các phản ứng xảy ra để chống lại những chất gây dị ứng cho cơ thể. Dị ứng xảy ra nhanh chóng và có thể dự đoán trước được. 

Tình trạng dị ứng kích hoạt sự hoạt động quá mức của các tế bào bạch cầu lympho B và một loại kháng thể IgE, dẫn tới các phản ứng viêm phổ biến như sốt, chàm, ngộ độc thức ăn, phát ban,... 

Dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhầm một chất bình thường vô hại trở thành một mối xâm nhiễm nguy hiểm. Hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra các kháng thể chống lại các chất dị ứng và lưu lại trong máu. Khi bà con tiếp xúc với các chất gây dị ứng một lần nữa, các kháng thể sẽ giải phóng một số hóa chất của hệ thống miễn dịch như histamine và gây ra các tình trạng dị ứng. Những nguyên nhân gây dị ứng phổ biến bao gồm: 

• Các chất gây dị ứng trong không khí như lông động vật, phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc. 
• Một số loại thực phẩm như đậu phộng, hạt cây, lúa mỳ, đậu nành, cá, động vật có vỏ, trứng và sữa. 
• Côn trùng đốt, nọc độc của côn trùng
• Các loại thuốc, nhất là kháng sinh nhóm penicillin hoặc các nhóm thuốc tương tự gây ra dị ứng

Tôi thấy ai cũng có nguy cơ gặp phải tình trạng này. Nhưng những người tôi đề cập dưới đây thường có khả năng mắc bệnh cao hơn: 

• Gia đình có tiền sử mắc bệnh hen suyễn hoặc dị ứng. 
• Những người đã bị bệnh viêm mũi hoặc hen suyễn: Những đối tượng này có nguy cơ tái phát bệnh thường rất cao.
• Trẻ em có nguy cơ bị dị ứng cao hơn người lớn do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, còn yếu kém. Tuy nhiên, các triệu chứng bệnh sẽ giảm dần khi trẻ lớn lên. 
• Những người có sức đề kháng và hệ miễn dịch yếu kém. 

Các triệu chứng dị ứng sẽ phụ thuộc vào loại bệnh mà biểu hiện xuất hiện thường sẽ không giống nhau, cụ thể như sau: 

Dị ứng thức ăn

Đây là hiện tượng hệ thống miễn dịch phản ứng lại những chất chứa trong thực phẩm. Một số thực phẩm gây dị ứng như đậu nành, đậu phộng, sữa, tôm, bột ngọt, lúa mỳ,... đặc biệt là dị ứng hải sản.  Các triệu chứng dị ứng thức ăn sẽ xuất hiện ngay sau khi ăn phải các thức ăn và các đồ uống gây kích ứng như: 

• Ngứa râm ran trong cổ họng, miệng hoặc các khu vực khác. 
• Cơ thể mệt mỏi
• Cảm thấy buồn nôn
• Nổi mẩn ngứa, mề đay trên da
• Sưng tấy, mẩn đỏ 

Dị ứng thời tiết

Sự thay đổi đột ngột của điều kiện thời tiết và các yếu tố môi trường có thể gây ra dị ứng thời tiết nóng hoặc lạnh. Đây là bệnh dễ gặp và dễ tái phát. Các triệu chứng bệnh bao gồm: 

• Nổi mề đay, nổi mẩn đỏ, ngứa rát da, phát ban 
• Sốt
• Nghẹt mũi, chảy nước mũi
• Sưng mắt 

Dị ứng da

Dị ứng trên da có thể do da tiếp xúc trực tiếp với các dị nguyên gây bệnh. Các biểu hiện thường gặp như: 

• Viêm da dị ứng hay chàm: Đây là tình trạng viêm da nhưng không lây nhiễm, da bị khô, ngứa, đôi khi chảy dịch do bị trầy xước. 
• Viêm da tiếp xúc: Nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy ngay sau khi tiếp xúc với các dị nguyên. 
• Nổi mề đay, phát ban: Ngứa, đau, khu vực bị ảnh hưởng có thể đỏ hoặc sưng. 
• Viêm họng: Họng có thể bị viêm gây đau
• Mắt sưng
• Cảm giác nóng rát hoặc châm chích trên da

Dị ứng thuốc

Một số nhóm thuốc dễ gây ra tình trạng dị ứng như: aspirin, salycylate, penicillin… Khi uống phải các loại thuốc có chứa nhóm hoạt chất này làm cơ thể xuất hiện các phản ứng kích ứng. Các biểu hiện dị ứng kháng sinh thường gặp như: khô miệng, sưng mắt, sưng mặt, ngứa da, bụng có cảm giác cồn cào, nổi mẩn phát ban.

Dị ứng mỹ phẩm, nước hoa

Da nhạy cảm rất dễ kích ứng với các loại mỹ phẩm, sữa rửa mặt, nước hoa, kem chống nắng,... Các triệu chứng xuất hiện đột ngột sau khi tiếp xúc với dị nguyên. Những triệu chứng thường gặp là nổi mẩn, ngứa da, nổi ban đỏ, cảm giác châm chích, bong tróc, khô da, nổi mụn nước nhỏ hoặc mụn sưng viêm,... 

Dị ứng cơ địa nổi mề đay

Đây là loại dị ứng dễ gặp nhất. Tình trạng này có liên quan tới sự gia tăng histamin trong cơ thể, phản ứng của hệ miễn dịch với các tác nhân gây bệnh. Các triệu chứng bệnh như: nổi mẩn, phát bạn, ngứa da, cảm giác châm chích, khó chịu. Thậm chí bệnh có thể gây sốc phản vệ, bội nhiễm, phù mạch nguy hiểm và đe dọa tới tính mạng của người bệnh.

Dị ứng gây ra các triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng tới cuộc sống, sinh hoạt của người bệnh. Tôi thấy có nhiều người phải đối mặt với nguy cơ biến chứng nguy hiểm như sốc phản vệ, bội nhiễm da, phù mạch. 

Hầu hết các trường hợp sốc phản vệ đều liên quan tới thực phẩm nhưng bất kỳ chất gây dị ứng nào cũng có thể dẫn tới các triệu chứng như: 

• Hẹp đường thở đột ngột
• Tăng nhịp tim
• Sưng lưỡi và miệng 

Những biến chứng này có thể đe dọa sức khỏe cũng như tính mạng của người bệnh. Do đó, khi có các biểu hiện của dị ứng, bà con cần hết sức thận trọng và chủ động thăm khám bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp. 

Bác sĩ sẽ thăm khám, xem xét các triệu chứng bạn đã gặp phải. Căn cứ vào các biểu hiện này, bác sĩ sẽ xác định loại bệnh và mức độ bệnh. Và để chắc chắn chính xác nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện các biện pháp này:

• Xét nghiệm các phản ứng trên da: Phương pháp này giúp đánh giá sự hiện diện của dị nguyên. Thông thường, như tôi biết, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện các xét nghiệm da đầu tiên do kết quả nhanh hơn các xét nghiệm khác. 
• Xét nghiệm máu: Đây là phương pháp thử nghiệm mật độ kháng thể IgE có trong huyết thanh. 
• Test lẩy da: Phương pháp này cho da tiếp xúc với các dị nguyên để theo dõi phản ứng trên da và xác định chính xác dị nguyên. 
• Test huyết thanh: Bác sĩ sẽ tiêm huyết thanh dưới da để xác định dị nguyên gây mề đay trên 6 tuần chưa rõ nguyên nhân. 

Việc xác định đúng và chính xác các dị nguyên giúp quá trình điều trị trở nên dễ dàng hơn.

Một trong những cách điều trị và ngăn ngừa bệnh hiệu quả đó là tránh xa các tác nhân gây bệnh. Nhưng khi người bệnh bị dị ứng với những chất truyền dẫn trong không khí thì việc tránh tiếp xúc sẽ rất khó. 

Sau đây, tôi sẽ gợi ý một số cách điều trị dị ứng được mọi người áp dụng, cụ thể như sau: 

Dùng thuốc Tây

Khi tới thăm khám và điều trị dị ứng, các bác sĩ sẽ chẩn đoán, làm một số xét nghiệm để xác định rõ nguyên nhân gây ra bệnh và kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng bệnh của bà con. Tôi thấy một số loại thuốc thường được kê đó là: 

• Thuốc kháng sinh

Loại thuốc này có tác dụng ngăn chặn tế bào mast giải phóng histamine, giảm tình trạng ngứa ngáy. Thuốc kháng histamine có 2 thế hệ đó là: thế hệ H1 có sẵn tại hiệu thuốc và là thuốc không kê toa, thế hệ H2 ít gây buồn ngủ và được dùng dưới sự chỉ định của bác sĩ. 

• Thuốc cortiocosteroid

Đây là thuốc kháng viêm có tác dụng ngăn chặn tình trạng viêm nhiễm, hỗ trợ điều trị bệnh. Thuốc được bào chế dưới nhiều hình thức khác nhau như: thuốc xịt mũi, thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ, kem dưỡng ẩm, dạng uống và tiêm (chỉ dùng trong trường hợp dị ứng nặng)

• Thuốc chống sung huyết

Thuốc có tác dụng giảm tình trạng nghẹt mũi. Nhưng bạn chỉ nên dùng thuốc trong thời gian ngắn do khi lạm dụng thuốc có thể khiến tình trạng nghẹt mũi nặng hơn. Đặc biệt những người bị bệnh tuyến tiền liệt nặng hoặc bệnh tim, cao huyết áp, cần hết sức thận trọng khi sử dụng một số loại thuốc chống sung huyết. 

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân một số loại thuốc sau đây: 

• Cetirizine (Zyrtec)
• Loratadine ( Claritin )
• Natri cromolyn (Gastrocrom)
• Thuốc kháng leukotriene (Zyflo, Singular)

Mặc dù, thuốc tây giúp cải thiện các triệu chứng nhanh chóng nhưng người bệnh cần hết sức thận trọng do thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ ảnh hưởng tới sinh hoạt của bà con. Vì vậy, tôi khuyên người bệnh cần thăm khám và dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc và sử dụng tại nhà. 

Mẹo dân gian

Từ xưa tới nay, ông bà chúng ta đã sử dụng những loại cây quanh nhà để điều trị dị ứng và cho tới nay tôi vẫn thấy những cách làm này mang lại hiệu quả chữa bệnh cao. Một số mẹo dân gian bà con có thể áp dụng đó là: 

• Nha đam trị dị ứng: Dùng 1 nhánh nha đam đem gọt bỏ vỏ, rửa sạch và cắt khúc nhỏ. Đắp nha đam lên mặt khoảng 15 - 20 phút và rửa lại bằng nước sạch. Bà con áp dụng cách chữa dị ứng da mặt từ nha đam  này từ 2 - 3 lần/tuần giúp mềm, sáng da và cải thiện các triệu chứng bệnh. 
• Bột yến mạch trị dị ứng: Cho một chén bột yến mạch vào chậu nước ấm nhỏ và hòa tan. Dùng nước này để xoa lên vùng da bị dị ứng và massage nhẹ nhàng từ 3 - 5 phút. Kiên trì áp dụng cách làm này mỗi ngày để giảm đau rát và bong tróc do dị ứng gây nên.
• Khổ qua: Dùng 2 trái khổ qua, bổ đôi, bỏ ruột, rửa sạch và ngâm nước muối khoảng 10 phút. Đem thái mỏng, xay nhuyễn và đắp lên mặt trong khoảng 15 phút rồi rửa lại bằng nước ấm. Áp dụng cách làm này 2 - 3 lần/tuần và áp dụng tới khi triệu chứng bệnh giảm dần. 
• Chữa dị ứng bằng lá khế: Đem rửa sạch 100g lá khế rồi ngâm trong nước muối khoảng 20 phút và vớt ra để ráo. Vò nát lá khế rồi cho vào đun sôi với 2 lít nước trong khoảng 15 phút. Khi nước sôi để lửa nhỏ. Khi nước lá khế bớt nóng dùng để tắm và dúng lá xát nhẹ lên vùng da bị ngứa. Thực hiện trong khoảng 15 phút và dùng khăn lau khô người. Tắm với nước lá khế khoảng 3 đến 4 lần/ tuần để tình trạng dị ứng được thuyên giảm.

Mặc dù các mẹo dân gian này chỉ giúp giảm tình trạng ngứa ngáy, khó chịu không có tác dụng điều trị khỏi bệnh do sử dụng các nguyên liệu có dược tính thấp, không điều trị dứt điểm căn nguyên gây bệnh. Nhiều trường hợp lạm dụng hoặc áp dụng sai cách khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. 

Chữa bằng Đông y

Theo các tài liệu YHCT tôi nghiên cứu, dị ứng là tình trạng có liên quan tới sự rối loạn hệ miễn dịch, chức năng tạng phủ suy yếu làm cho các tác nhân ngoài môi trường tấn công và gây bệnh. 

Đông y được xem là giải pháp hiệu quả và an toàn, điều trị bệnh tận gốc, chú trọng điều dưỡng từ bên trong cơ thể và mang lại hiệu quả lâu dài, phòng ngừa tái phát. 

Một số bài thuốc bà con có thể áp dụng đó là: 

• Bài thuốc 1: Bà con chuẩn bị các thành phần 90g ngải cứu, 6g hoa tiêu, 6g hùng hoàng, 30g phòng phong. Đem rửa sạch các nguyên liệu trên rồi cho vào nồi sắc cùng với 300ml nước trong vòng 15 phút. Xông thuốc ở vùng da bị mẩn ngứa, dị ứng trong vài phút. Sau đó lấy nước để ngâm rửa vùng da bị tổn thương. 
• Bài thuốc 2: Thành phần bao gồm: 30g đương quy, 30g khổ sâm, 20g bạc hà, 10g băng phiến, 20g sà sàng tử, 30g hoàng tinh, 20g bạch tiên trì, 15g hoa tiêu, 30g thấu cốt tử thảo, 30g địa phu tử. Rửa sạch các nguyên liệu trên và sắc cùng với 500ml nước trong vòng 20 phút. Bỏ bã, hòa thuốc cùng với nước nguội cho ấm ấm. Ngâm rửa vùng da bị dị ứng, tổn thương trong nước thuốc. 
• Bài thuốc 3: Chuẩn bị các thành phần 30g kinh giới, 20g cam thảo, 15g phèn chi, 20g xà sàng tử, 30g khổ sâm, 30g đại phi dương, 20g đại hoàng, 30g đại phu tử, 20g địa du. Sắc các vị thuốc trên cùng 400ml nước trong vòng 20 phút. Bỏ bã và giữ lại phần nước thuốc. Hòa thêm nước nguội vào nước thuốc. Ngâm rửa vùng da bị mẩn ngứa trong nước thuốc. Ngâm khoảng 20 - 30 phút thì rửa sạch lại với nước mát. 

Để phòng ngừa và kiểm soát triệu chứng dị ứng hiệu quả, bà con cần chú ý tránh tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh, cụ thể như sau: 

• Loại bỏ những thực phẩm gây kích ứng. Nếu bà con không biết bản thân dị ứng với thực phẩm nào, nên thực hiện chế độ ăn loại trừ. 
• Dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ để loại bỏ bụi bẩn, nấm mốc trong nhà. 
• Không nên tiếp xúc với động vật, tắm rửa vật nuôi thường xuyên. 
• Vào thời điểm phấn hoa nở rộ nên đóng kín cửa chính và cửa sổ. 
• Tắm rửa, vệ sinh cơ thể sạch sẽ để loại bỏ bụi bẩn từ ngoài môi trường. 
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung các loại trái cây, rau củ, các loại quả hạch 
• Uống đủ lượng nước mỗi ngày giúp làm mỏng dịch nhầy trong mũi do dị ứng. 

Trên đây tôi đã cung cấp những thông tin liên quan tới dị ứng. Mong rằng qua bài viết này, bà con đã hiểu rõ hơn về bệnh dị ứng cũng như cách điều trị bệnh. Khi thấy xuất hiện các triệu chứng dị ứng, người bệnh cần chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế để có phương pháp điều trị kịp thời.