Người bị thoái hóa khớp nên ăn gì, kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe?

Vai trò của dinh dưỡng đối với người bị thoái hóa khớp

Như tôi đã từng giải thích với bà con, cơ thể con người là một thực thể có đầy đủ Âm – Dương, Ngũ – Hành. Nếu cơ thể bị mất cân bằng m – Dương, các tạng phủ trong cơ thể không được nuôi dưỡng, chính khí ngày càng hư suy sẽ tạo điều kiện cho ngoại tà xâm phạm và sinh ra bệnh tật. Mà nguyên nhân gây mất cân bằng có thể đến từ nhiều yếu tố. Sự mất quân bình âm dương trong ăn uống hàng ngày là một phần của quá trình đó.

Chính vì thế, muốn giúp cơ thể giữ được thế cân bằng, không ốm đau bệnh tật, không đẩy nhanh tiến trình lão hóa thì việc đơn giản nhất mà bà con có thể thực hiện là xây dựng thực đơn ăn uống hợp lý cho mình. Đặc biệt là khi thân đang mang bệnh thì việc cung cấp cho cơ thể nguồn dưỡng chất đầy đủ, hợp lý sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ điều trị, làm bệnh nhanh khỏi hơn.

Đối với những người đang bị thoái hóa khớp cũng không ngoại lệ. Thậm chí, chế độ ăn uống còn được xếp vào một phần của phác đồ điều trị bệnh. Vậy, người bị bệnh thoái hóa khớp nên ăn gì, kiêng ăn gì để giúp nuôi dưỡng các tế bào sụn khớp, dịch khớp tốt nhất? Sau đây, tôi sẽ đưa ra một vài thông tin gợi ý giúp bà con tự xây dựng được thực đơn hoàn chỉnh, phù hợp với khẩu vị của mình mà vẫn đảm bảo tăng cường sức khỏe, cải thiện các triệu chứng bệnh.

Bị thoái hóa khớp nên ăn gì tốt cho sức khỏe?

Thông thường, khi quá trình thoái hóa khớp xảy ra, cơ thể sẽ bắt đầu sản sinh ra các phần tử gọi là gốc tự do. Chúng sẽ góp phần vào các phản ứng gây viêm và dần dần phá hủy toàn bộ tế bào trong cơ thể, bao gồm cả những tế bào sụn khớp.

Vì vậy, khi bị thoái hóa khớp, người bệnh nên bổ sung những thực phẩm có chứa nhiều chất chống oxy hóa. Mục đích là để bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do, chống lại quá trình trình oxy hóa và làm giảm tình trạng viêm đau, giúp mô khỏe mạnh và tái tạo tế bào xương.

Nhóm thực phẩm giàu vitamin

Nói đến nguồn cung cấp chất chống oxy hóa thì đứng đầu là các loại thực phẩm có chứa nhiều vitamin. Đặc biệt là các loại vitamin A, B12, C, D, K là những vitamin có khả năng giúp nâng cao hệ miễn dịch, giảm viêm đau, tăng cường khả năng hấp thu canxi, làm chậm quá trình thoái hóa khớp rất tốt. Cụ thể:

• Vitamin A: Có tác dụng chống oxy hóa, tăng cường hệ miễn dịch, giúp sửa chữa mô, tốt cho sự hình thành của xương. Tuy nhiên vitamin A được bổ sung thông qua các thực phẩm có chứa nhiều chất Beta- carotene như thịt bò, thịt bê, gan gà, trứng, các loại rau củ quả có màu đậm (dưa hấu, cà rốt, khoai lang, rau bina…), các sản phẩm từ sữa (sữa chua, bơ, phô mai…).
• Vitamin B12: Có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của tủy xương và cột sống. Vitamin B12 có thể được tìm thấy trong trứng, cá, thịt đỏ, thịt gia cầm, các sản phẩm từ sữa, trứng.

• Vitamin C: Là một dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của collagen, giúp hình thành nên các tế bào xương và mô sụn. Đồng thời làm lành các tổn thương gây ra bởi dây chằng, đĩa đệm, giữ cho xương và các mô khác của cơ thể trở nên khỏe mạnh. Vitamin C có nhiều trong trái cây như dâu tây, quả kiwi, cam, ổi, bưởi, cà chua… và các loại rau như bông cải xanh, rau bina, ớt đỏ và xanh, khoai lang, khoai tây…
• Vitamin D: Là thành phần cần thiết giúp hấp thu canxi tốt hơn – xây dựng và duy trì một hệ xương chắc khỏe. Vitamin D không có trong nhiều trong các loại thực phẩm hàng ngày. Mọi người chỉ có thể bổ sung vitamin D từ sữa, ngũ cốc và các loại cá béo như cá hồi, cá thu và cá mòi…
• Vitamin K: Được sử dụng kết hợp với canxi giúp xương chắc khỏe. Những thực phẩm có chứa nhiều vitamin K là bông cải xanh, rau bina, rau quế tây, dầu oliu, cần tây, măng tây, dưa chuột, đinh hương, trứng, trái cây sấy khô…

Người thoái hóa khớp nên ăn gì – Thực phẩm chứa canxi

Canxi có vai trò quan trọng như thế nào đối với hệ xương khớp của con người thì ai cũng rõ cả rồi. Đối với trẻ nhỏ thì canxi giúp tăng cường, phát triển chiều cao. Với người lớn thì canxi giúp xương chắc khỏe, phòng ngừa tình trạng loãng xương, giảm đau nhức và làm nhanh lành các tổn thương xương khớp. Vì vậy nếu hỏi thoái hóa khớp nên ăn gì, thì câu trả sẽ không thể không nói đến những thực phẩm giàu canxi như tôm, cua, cá, ốc, vừng, đậu nành, mộc nhĩ, rau ngót…

Và một loại thực phẩm không thể không nói đến là các loại sữa và chế phẩm từ sữa như sữa chua, pho mát… Người Việt mình, đặc biệt là những người lớn tuổi thường không có thói quen uống sữa. Tuy nhiên nếu không bổ sung nhóm thực phẩm này hàng ngày thì bà con đã bỏ qua một nguồn cung cấp canxi, protein, vitamin, các chất khoáng dồi dào, với chất lượng cao và dễ hấp thu. Nhưng cũng khuyên bà con nên dùng các loại sữa ít đường, ít béo để tránh tăng cân và hạn chế mắc các bệnh lý nền khác.

Nhóm axit béo omega-3

Omega-3 là một loại axit béo không no vô cùng thiết yếu cho cơ thể và đặc biệt rất tốt cho những người bị bệnh thoái hóa xương khớp. Các axit này giúp giảm mức độ của protein phản ứng C (CRP) và interleukin-6, là những tác nhân gây nên tình trạng viêm. Nhiều bệnh nhân thoái hóa khớp có định lượng CRP cao, khiến cơn đau khớp cũng như tình trạng sưng phù đầu khớp gia tăng.

Vì vậy, bổ sung omega-3 hàng ngày có thể giúp ngăn chặn tình trạng viêm, bảo vệ sụn khớp khỏi bị phá hủy, giảm các triệu chứng viêm khớp, cứng khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp, đồng thời bảo vệ sức khỏe tim mạch. Những thực phẩm giàu omega-3 giúp mà bà con có thể đưa vào bữa ăn hàng ngày của mình là:

• Các loại cá như cá thu, cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá mòi, hàu…
• Các loại hạt như hạt óc chó, hạt điều, hạt chia…
• Các sản phẩm từ đậu nành.
• Các loại rau có màu xanh đậm.

Trên thực tế còn có rất nhiều loại nhóm thực phẩm khác mà người bệnh thoái hóa khớp có thể bổ sung ăn uống. Nhưng đây là 3 nhóm quan trọng và thiết yếu nhất mà bà con nhất định phải có trong bữa ăn hàng ngày để giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh lý của mình.

Thoái hóa khớp nên kiêng ăn gì để không làm bệnh nặng hơn?

Trong chế độ dinh dưỡng thì không chỉ chú ý tới các thực phẩm nên ăn mà những thực phẩm nên kiêng kỵ cũng cần được chú ý. Lý do là vì chúng có thể kích thích các phản ứng viêm xảy ra, đồng thời thúc đẩy quá trình lão hóa sụn khớp, khiến cho người bệnh bị đau đớn hơn. Hơn thế, một số nhóm thực phẩm có hại nếu được thu nạp trong thời gian dài còn có thể khiến cơ thể giảm hẳn khả năng hấp thụ vitamin D, canxi, khiến cho xương khớp trở nên lỏng lẻo, dễ gãy, nhanh bị lão hóa. Và dưới đây là những thực phẩm mà người thoái hóa khớp không nên ăn:

Những đồ ăn nhiều dầu mỡ

Đồ ăn có chứa nhiều dầu mỡ, chất béo có thể khiến cơ thể tăng cân nhanh. Mà như bà con đã biết, thừa cân, béo phì là một trong những nguyên nhân dẫn tới thoái hóa xương khớp phổ biến. Không những vậy, các chất béo bão hòa này còn làm gia tăng các phản ứng viêm xảy ra, khiến cho tình trạng viêm đau do thoái hóa trở nên trầm trọng hơn. Cụ thể, một số axit béo có xu hướng lắng đọng ở mô sụn khiến sụn khớp bị suy yếu, xơ hóa và giảm đàn hồi theo thời gian.

Vì vậy, nếu không muốn sức khỏe chuyển biến theo hướng tiêu cực, người bị thoái hóa khớp nên giảm thiểu tối đa các loại đồ có chứa nhiều dầu mỡ như các món ăn chiên rán, xào, đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp… Thay vào đó, bà con có thể chuyển sang ăn những thực phẩm dạng luộc, hấp…

Thực phẩm nhiều đường hoặc nhiều muối

Không chỉ riêng người bị bệnh thoái hóa khớp mà với tất cả các bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại Nhà thuốc Đỗ Minh Đường, nơi tôi công tác thì tôi đều khuyên họ tập thói quen ăn nhạt. Giảm thiểu tối đa lượng đường, lượng muối trong bữa ăn hàng ngày. Lý do là các loại thực phẩm chứa nhiều muối, đường (đồ hộp, thức ăn nhanh, bánh kẹo, nước ngọt có gas…) có khả năng kích thích các phản ứng viêm đau ở ổ khớp và đẩy nhanh quá trình lão hóa của da, xương khớp và một số bộ phận khác của cơ thể.

Đặc biệt ăn quá nhiều muối có thể kích thích thận tăng đào thải clorua, tăng bài tiết canxi và các khoáng chất cần thiết của cơ thể ra ngoài. Vì vậy, thói quen ăn mặn có thể khiến mật độ xương bị suy giảm, đồng thời gia tăng nguy cơ nứt gãy khớp xương và kích thích cơn đau bùng phát mạnh. Điều này đã có quá nhiều nghiên cứu khẳng định rồi, tôi không nói thêm nữa.

Nhìn chung thì việc đột ngột thay đổi một thói quen đã ăn mòn từ xưa tới nay thì rất khó. Nhưng bà con có thể tập dần dần, mỗi ngày giảm một ít. Điều này không những tốt cho xương khớp mà còn phòng tránh các bệnh mạn tính nguy hiểm khác như tiểu đường, huyết áp, tim mạch…

Đồ uống có chứa chất kích thích

Một nhóm thực phẩm nữa mà người bị thoái hóa khớp cần đặc biệt kiêng kỵ, thậm chí là loại bỏ trong chế độ ăn uống hàng ngày của mình đó là các loại đồ uống có chứa chất kích thích. Bao gồm 2 loại phổ biến, được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống là:

• Cà phê: Chất caffeine trong cà phê có thể làm giảm khả năng hấp thụ canxi, magie, kẽm, sắt của cơ thể. Điều này đặc biệt không tốt cho những người lớn tuổi. Lý do là bởi khi tuổi tác ngày một cao thì khả năng hấp thụ canxi của con người vốn cũng sẽ dần dần giảm xuống. Điều này khiến cho người già thường dễ bị loãng xương, thoái hóa xương khớp.
• Bia rượu: Sử dụng rượu bia thường xuyên có thể làm giảm khả năng đào thải axit uric trong máu, đồng thời kích thích các phản ứng viêm, làm gia tăng tình trạng sưng viêm, đau nhức ở khớp bị thoái hóa. Bia rượu còn khiến cho các mao mạch bị tổn thương, khiến sụn khớp và xương không được nuôi dưỡng đầy đủ. Vì vậy, quá trình tái tạo khớp sẽ bị gián đoạn. Ngoài ra, rượu bia còn gây tổn hại cho gan, hại dạ dày, góp phần gây ra bệnh tim mạch.

Vì những lý do này, mà trong quá trình điều trị bệnh thoái hóa xương khớp, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ lời dặn của bác sĩ về việc kiêng cữ các loại đồ uống có chứa chất kích thích này. Nếu không sẽ rất khó có thể chữa bệnh được.

Bà con cũng cần phải lưu ý, thoái hóa khớp xảy ra do nhiều nguyên nhân. Để ngăn ngừa bệnh tiến triển cần phải sinh hoạt điều độ. Không chỉ chú trọng tới dinh dưỡng, quan tâm tới việc thoái hóa khớp nên ăn gì, không nên ăn gì mà con phải biết ăn như thế nào, với lượng bao nhiêu là hợp lý. Đồng thời, phải kết hợp cả việc vận động, tập thể dục đều đặn hàng ngày để tăng sức bền, độ dẻo dai, linh hoạt xương khớp.

Đừng bỏ qua bài viết này:

• Thông tin chi tiết về 3 phương pháp điều trị thoái hóa khớp hiện nay