Quy Luật Âm Dương – Hiểu Để Sống Thọ, Khỏe Tự Nhiên

Bà con thân mến, Tuấn tôi làm nghề y mấy chục năm, càng học, càng chữa bệnh, càng thấm một điều: muốn khỏe, phải thuận tự nhiên. Mà “thuận tự nhiên” trong Đông y chính là thuận theo quy luật âm dương.

Âm dương không phải chuyện huyền bí xa xôi đâu, bà con ạ. Nó hiện hữu quanh ta, trong từng hơi thở, giấc ngủ, miếng ăn, ly nước. Mỗi vật, mỗi người, mỗi hiện tượng trong vũ trụ này đều có hai mặt âm và dương, tương sinh, tương khắc, giữ cho nhau thế cân bằng.

• Trời là dương, đất là âm.
• Ban ngày dương thịnh, ban đêm âm vượng.
• Nam thiên về dương, nữ thiên về âm.
• Mùa hè dương vượng, mùa đông âm thịnh.

Khi âm dương hài hòa, cơ thể con người khỏe mạnh, tinh thần sảng khoái, khí huyết lưu thông. Còn khi âm dương mất cân bằng, bệnh tật theo đó mà sinh ra.

Tuấn tôi vẫn nói với bệnh nhân của mình: “Cơ thể mình là tiểu vũ trụ. Vũ trụ ngoài kia ra sao, trong thân ta cũng y hệt như thế. Hiểu được âm dương, tức là hiểu cách vũ trụ vận hành, cũng là hiểu cách để chính mình sống lâu, sống khỏe.”

Khi âm dương lệch – bệnh sinh ra từ gốc

Cơ thể con người có âm (huyết, dịch, tạng) và dương (khí, công năng, hoạt động). Hai thứ này nương nhau mà tồn tại. Âm như đất, dương như trời; âm là căn bản, dương là động lực.

Nếu âm quá mạnh, dương yếu – cơ thể sẽ lạnh, tay chân lạnh, ăn uống kém, tiêu hóa chậm, người uể oải, hay buồn ngủ. Ngược lại, dương thịnh mà âm suy – người nóng nảy, miệng khô, táo bón, mất ngủ, bốc hỏa.

Tuấn tôi gặp không ít bà con mắc bệnh chỉ vì sống trái quy luật âm dương.

• Người làm đêm nhiều, ngủ ngày – dương bị tổn, âm không sinh.
• Ăn uống thất thường, dùng đồ cay nóng, rượu bia – dương bốc mà âm hư.
• Ngồi phòng điều hòa lạnh quanh năm, ít ra nắng – dương khí tắt dần.
• Lo nghĩ, buồn phiền – âm khí ứ trệ, tạng phủ suy yếu.

Thế nên, muốn chữa bệnh tận gốc, không thể chỉ “diệt triệu chứng” như y học hiện đại đang làm, mà phải điều âm dương cho cân. Đó chính là triết lý lớn nhất của Đông y.

Âm dương trong ăn uống – điều hòa từ bữa cơm hàng ngày

Bà con biết không, ăn uống chính là thuốc đầu tiên của con người. Mỗi món ăn, mỗi vị thảo mộc đều mang tính âm hoặc dương khác nhau. Biết chọn, biết phối, ta tự điều chỉnh âm dương mà chẳng cần đến thuốc.

• Người dương hư (hay lạnh, mệt mỏi) nên ăn đồ ấm như gừng, tỏi, thịt dê, thịt gà, quế, hồi, rượu vang đỏ, nước ấm.
• Người âm hư (nóng trong, khô miệng, mất ngủ) nên bổ bằng các món mát như đậu phụ, rau má, mướp đắng, củ sen, quả lê, nước cam, mật ong.
• Người khỏe mạnh thì cân bằng, “ăn đủ vị, dùng vừa phải”, tuyệt đối không thiên lệch quá về một bên.

Tuấn tôi vẫn dặn bà con khi đến khám: “Thuốc hay không bằng ăn hay. Ăn thuận âm dương, tự khắc bệnh chẳng sinh ra.”

Ngủ – là lúc âm sinh dương dưỡng

Nhiều người coi thường giấc ngủ, thức khuya vì công việc, vì giải trí, nhưng không biết rằng giấc ngủ là lúc cơ thể điều chỉnh âm dương tự nhiên nhất.

Ban ngày, dương khí hoạt động bên ngoài, giúp ta làm việc, vận động. Đến đêm, dương khí thu vào trong, âm khí nổi lên để nuôi dưỡng tạng phủ. Nếu bà con ngủ muộn, dùng điện thoại đến khuya, thì dương không kịp thu, âm không sinh, dẫn đến mất ngủ, nóng trong, suy nhược, lão hóa sớm.

Giờ ngủ lý tưởng nhất, theo Đông y, là trước 23h. Khi ấy, âm khí bắt đầu thịnh, cơ thể cần yên tĩnh để hồi phục. Ngủ đủ, ngủ sâu – đó chính là liều thuốc dưỡng sinh rẻ nhất, quý nhất mà không nơi nào bán được.

Tập luyện – khơi dậy dòng khí dương

Âm dương không thể tự điều mà không có sự vận động. Tuấn tôi khuyên bà con, mỗi ngày nên dành ít nhất 30 phút vận động nhẹ, vừa sức.

Không cần phải tập nặng hay đổ mồ hôi ướt áo. Chỉ cần đi bộ, xoa bóp, khí công, thái cực quyền, hoặc dưỡng sinh – đều giúp khí huyết lưu thông, tạng phủ được nuôi dưỡng, tinh thần thư thái.

Khi vận động, dương khí được khơi dậy, âm khí cũng được điều hòa. Người ít vận động thì khí trệ, huyết ứ, tinh thần trì trệ, dễ sinh bệnh.

Tuấn tôi vẫn bảo: “Người sống lâu không phải người uống nhiều thuốc, mà là người biết thở sâu, ăn vừa, ngủ sớm, vận động điều hòa.”

Tâm – nơi bắt đầu và kết thúc của mọi cân bằng

Trong triết học Đông y, tâm chính là chủ của các tạng. Khi tâm an, âm dương tự cân. Khi tâm loạn, âm dương đảo lộn, bệnh tật kéo về.

Nhiều người đến khám, Tuấn tôi nhìn thấy ngay, bệnh bắt đầu từ tâm. Có người huyết áp cao vì tức giận quá lâu. Có người dạ dày đau vì lo nghĩ, stress. Có người mất ngủ vì sợ hãi, bất an.

Vì thế, Tuấn tôi luôn dặn bà con: “Dưỡng thân chưa đủ, phải dưỡng tâm.”

Tâm an thì huyết mạch thông, khí dương vững, âm huyết đầy. Càng tuổi cao, càng cần buông bớt, nghĩ ít lại, sống thuận – ắt sống lâu.

Sống thuận âm dương – bí quyết trường thọ không cần thuốc

Người xưa nói: “Âm bình dương mật, tinh thần nãi trị”. Tức là khi âm dương bình hòa, tinh thần và sức khỏe sẽ được duy trì.

Tuấn tôi tổng kết lại cho bà con mấy điều đơn giản mà ai cũng có thể thực hành ngay hôm nay:

• Ngủ sớm – dậy sớm. Ban đêm để âm dưỡng, ban ngày để dương phát.
• Ăn theo mùa. Mùa nào thức ấy, hạn chế đồ công nghiệp, nhiều chất bảo quản.
• Giữ ấm bụng, ấm chân. Dương khí bắt đầu từ hạ tiêu; chân lạnh là thân hàn.
• Uống nước ấm. Tránh nước đá, đồ lạnh khiến tỳ vị tổn thương, dương khí bị hãm.
• Vận động nhẹ mỗi ngày. Dưỡng dương không gì bằng tập luyện điều độ.
• Giữ tâm an, tránh nóng giận. Tâm tĩnh thì thân an, thân an thì bệnh chẳng đến.

Những điều này nghe tưởng đơn giản, nhưng chính là bí quyết dưỡng sinh nghìn năm của người xưa, và cũng là nền tảng để mọi bài thuốc Đông y phát huy hiệu quả.

Lời kết – Hiểu âm dương, sống thuận tự nhiên

Bà con ạ, Đông y không chỉ là thang thuốc, mà là cả một triết lý sống. Hiểu quy luật âm dương, tức là học cách sống hài hòa với thiên nhiên, với chính cơ thể mình.

Tuấn tôi vẫn nói: “Không có thuốc nào chữa được người cứ sống trái quy luật. Nhưng người biết thuận âm dương thì chính họ đã là thầy thuốc của bản thân rồi.”

Muốn sống thọ, khỏe mạnh, đừng chỉ chạy theo thuốc bổ, thực phẩm chức năng. Hãy bắt đầu từ nhịp sống cân bằng – ăn thanh, ngủ sớm, tâm an, khí thuận.

Đó là con đường dưỡng sinh giản dị mà Tuấn tôi luôn tâm niệm, cũng là điều tôi mong bà con thấu hiểu để sống khỏe tự nhiên, sống vui trọn vẹn từng ngày.