Bệnh Trĩ

Tuấn tôi gặp rất nhiều bà con tìm đến vì tình trạng bệnh trĩ kéo dài khiến sinh hoạt bị đảo lộn, ăn uống khó khăn, đi đứng cũng khổ sở. Bệnh lý này tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được xử lý kịp thời. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ cụ thể về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết sớm, cũng như các hướng điều trị hiệu quả, dễ áp dụng tại nhà mà bà con có thể tham khảo để chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

Bệnh trĩ là gì? 

Nhiều bà con vẫn thường nhầm lẫn bệnh trĩ là tình trạng “rụng búi trĩ” đơn thuần, nhưng thực tế bệnh này phức tạp hơn nhiều. Tuấn tôi gặp không ít trường hợp đến thăm khám trong tình trạng nặng do ngại ngùng giấu bệnh, để lâu dẫn đến chảy máu nhiều, thậm chí viêm nhiễm hậu môn.

Theo góc nhìn của Tây y, bệnh trĩ là hiện tượng các đám rối tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị giãn quá mức, tạo thành búi trĩ. Tình trạng này xảy ra khi máu khó lưu thông, dẫn đến căng phồng mạch máu và gây sưng đau. Trong khi đó, y học cổ truyền gọi đây là “trĩ lậu”, nằm trong nhóm chứng “huyết ứ”, liên quan đến rối loạn lưu thông khí huyết, đặc biệt ở phần hạ tiêu.

Bệnh trĩ được phân thành ba dạng chính:

• Trĩ nội: Búi trĩ nằm bên trong ống hậu môn, thường gây chảy máu khi đi đại tiện nhưng ít đau.
• Trĩ ngoại: Búi trĩ lộ rõ bên ngoài hậu môn, dễ gây đau, ngứa, thậm chí viêm nhiễm nếu không vệ sinh đúng cách.
• Trĩ hỗn hợp: Là sự kết hợp của cả hai loại trĩ nội và ngoại, thường khiến người bệnh khó chịu nhiều hơn.

Triệu chứng bệnh trĩ

Tuấn tôi từng tiếp nhận một ca bệnh của chú Đạt, 56 tuổi, làm nghề lái xe đường dài. Vì công việc phải ngồi nhiều, lại thường xuyên ăn uống thất thường nên chú bị trĩ nội độ 3, đến khi chảy máu ồ ạt mới chịu đến khám. Bà con đừng như chú Đạt, vì phát hiện sớm sẽ giúp điều trị nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Triệu chứng khởi phát thường gặp

Bà con nên chú ý các dấu hiệu sớm dưới đây, bởi đây là giai đoạn bệnh còn nhẹ, dễ điều chỉnh lối sống và can thiệp hiệu quả:

• Chảy máu sau khi đi vệ sinh: Máu tươi nhỏ giọt hoặc thấm trên giấy vệ sinh, không lẫn trong phân.
• Cảm giác nặng tức hậu môn: Nhất là sau mỗi lần đi đại tiện hoặc khi ngồi lâu.
• Khó chịu vùng hậu môn: Ngứa ngáy, hơi rát, cảm giác ẩm ướt, thường xuyên muốn đi đại tiện.

Triệu chứng đặc trưng khi bệnh tiến triển nặng

Khi bệnh chuyển sang mức độ trung bình hoặc nặng, bà con sẽ thấy rõ ràng hơn các dấu hiệu sau:

• Sa búi trĩ ra ngoài: Ở giai đoạn đầu, búi trĩ có thể tự co lên, nhưng lâu dần phải dùng tay đẩy vào hoặc không thể đẩy được nữa.
• Đau khi đi vệ sinh: Cảm giác đau rát dữ dội, đặc biệt khi búi trĩ bị viêm hoặc có huyết khối.
• Chảy máu nhiều, kéo dài: Máu có thể thành tia, chảy thành giọt liên tục sau khi đại tiện.
• Viêm nhiễm, tiết dịch hậu môn: Vùng hậu môn sưng đỏ, có thể kèm dịch tiết gây ẩm ướt, hôi và ngứa nhiều.

Tuấn tôi chia sẻ điều này để bà con hiểu rằng, càng chần chừ thì càng khổ. Bệnh trĩ không phải là “chuyện nhỏ”, cũng không phải ai mắc là do ăn cay hay ngồi nhiều, mà còn liên quan đến nhiều yếu tố về khí huyết, chức năng tiêu hóa theo Đông y. Nếu phát hiện sớm, việc điều trị sẽ nhẹ nhàng, nhanh phục hồi và ít tốn kém hơn rất nhiều.

Vì sao bà con dễ mắc bệnh trĩ? Những lý do không thể bỏ qua

Bà con đừng nghĩ bệnh trĩ là do ăn cay hay ngồi lâu mà ra, thực tế nguyên nhân sâu xa phức tạp hơn nhiều. Tuấn tôi chia sẻ chi tiết dưới góc nhìn cả Tây y lẫn Đông y để bà con hiểu rõ và chủ động phòng tránh.

Theo Y học hiện đại, các yếu tố chính gây nên bệnh trĩ thường bao gồm:

• Táo bón mạn tính: Rặn nhiều khi đại tiện làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, lâu dần làm giãn tĩnh mạch, hình thành búi trĩ.
• Ngồi lâu, đứng nhiều: Bà con làm văn phòng, lái xe, giáo viên… nếu duy trì tư thế lâu sẽ làm máu khó lưu thông ở vùng chậu, dễ gây trĩ.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ, uống ít nước: Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến khiến đại tiện khó khăn, táo bón và hình thành bệnh trĩ.
• Mang thai và sinh nở: Phụ nữ mang thai chịu áp lực lớn vùng chậu, lại hay táo bón, cộng với việc rặn khi sinh khiến tĩnh mạch hậu môn bị tổn thương.
• Lười vận động: Cuộc sống hiện đại khiến nhiều người ít vận động, khiến tuần hoàn máu trì trệ và dễ gây trĩ.
• Béo phì, thừa cân: Trọng lượng cơ thể lớn gây áp lực vùng hậu môn – trực tràng, tăng nguy cơ mắc bệnh.

Theo Y học cổ truyền, Tuấn tôi thấy bệnh trĩ hình thành chủ yếu do các yếu tố sau:

• Khí trệ huyết ứ tại vùng hạ tiêu: Khi khí huyết vận hành không thông, bị ứ trệ ở phần dưới cơ thể sẽ sinh ra bệnh. Đây là căn nguyên mà Đông y rất chú trọng.
• Tỳ vị hư yếu: Sau khi nghiên cứu chuyên sâu, Tuấn tôi khẳng định rằng tỳ là gốc sinh huyết. Khi tỳ yếu, chức năng vận hóa kém, sinh ra thấp nhiệt và dẫn tới trĩ.
• Nhiệt độc tích tụ tại đại tràng: Do ăn nhiều đồ cay nóng, rượu bia hoặc lao động nặng nhọc mà sinh nhiệt tích ở đại tràng, gây ra đau rát, chảy máu hậu môn.
• Thấp nhiệt kết tụ: Đây là thể bệnh phổ biến theo Đông y, thường gặp ở người ăn nhiều thịt, ít rau, sinh khí nóng trong và gây viêm nhiễm hậu môn.
• Huyết nhiệt: Nhiều người trẻ tuổi mắc trĩ sớm do huyết nhiệt làm mạch máu sung huyết, dẫn đến chảy máu khi đi ngoài.

Trong quá trình điều trị, Tuấn tôi nhận thấy không ít bà con ban đầu tưởng mình chỉ bị nóng trong người, mua thuốc giải nhiệt về uống, nhưng vì không hiểu căn nguyên sâu xa nên bệnh không khỏi, thậm chí nặng hơn. Đông y nhấn mạnh sự cân bằng khí huyết, và với trĩ thì điều trị phải điều hòa cả bên trong lẫn bên ngoài mới hiệu quả lâu dài.

Những ai dễ mắc bệnh trĩ? Bà con có trong nhóm này không?

Có những đối tượng rất dễ bị trĩ, chỉ cần một vài thói quen không hợp lý là bệnh có thể phát triển nhanh chóng. Tuấn tôi liệt kê để bà con tự so mình vào xem có thuộc nhóm nguy cơ không nhé.

• Người làm việc văn phòng hoặc tài xế: Ngồi quá lâu, ít đi lại khiến máu vùng hậu môn khó lưu thông, dễ sinh trĩ.
• Phụ nữ mang thai và sau sinh: Áp lực vùng chậu tăng cao, cộng thêm táo bón kéo dài trong thai kỳ khiến tĩnh mạch giãn nở, hình thành trĩ.
• Người hay táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài: Cả hai tình trạng này đều làm tổn thương niêm mạc hậu môn và kích thích hình thành búi trĩ.
• Người lớn tuổi: Cơ thể suy yếu, chức năng tỳ vị giảm, khí huyết không đều, dễ gây huyết ứ và sinh bệnh.
• Người thường xuyên dùng rượu bia, đồ cay nóng: Thói quen này khiến nhiệt độc tích tụ trong cơ thể, kích thích đại tràng gây viêm nhiễm vùng hậu môn.
• Người thừa cân, béo phì: Trọng lượng lớn đè nén vùng hậu môn – trực tràng, cản trở lưu thông máu.
• Người ít vận động, lười tập thể dục: Không vận động làm cho khí huyết trì trệ, tuần hoàn máu kém, rất dễ phát sinh trĩ.

Tuấn tôi thường thấy bà con rơi vào bệnh trĩ một cách “âm thầm”, đến khi nặng mới biết. Mà điều trị giai đoạn sớm thì nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Bà con cứ xem kỹ lại xem mình có trong các nhóm kể trên không để chủ động phòng ngừa nhé.

Biến chứng bệnh trĩ bà con không nên xem thường

Tuấn tôi hay nói vui với bà con rằng, bệnh trĩ không giết ai ngay tức khắc, nhưng để lâu thì “giày vò không tha”. Nhẹ thì phiền toái khi đi lại, nặng thì ảnh hưởng cả sức khỏe lẫn tinh thần. Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà Tuấn tôi từng chứng kiến ở nhiều ca bệnh để bà con hiểu rõ và không chủ quan.

• Chảy máu kéo dài gây thiếu máu: Nhiều bà con cứ nghĩ máu ít thì không sao, nhưng nếu để lâu, tình trạng mất máu mạn tính có thể gây hoa mắt, chóng mặt, suy nhược, đặc biệt ở người cao tuổi.
• Sa nghẹt búi trĩ: Khi búi trĩ sa ra ngoài mà không thể tự co lại, máu lưu thông bị cản trở gây phù nề, đau đớn dữ dội, thậm chí hoại tử nếu không xử lý kịp thời.
• Nhiễm trùng hậu môn: Vùng hậu môn luôn ẩm ướt, nếu búi trĩ bị xây xát sẽ dễ nhiễm khuẩn, gây áp xe hậu môn, rò hậu môn – những biến chứng cần can thiệp y tế sớm.
• Tắc mạch trĩ ngoại: Một số bà con đột ngột thấy đau nhức, sưng tím hậu môn – đó có thể là dấu hiệu của huyết khối trong búi trĩ ngoại, cần xử lý sớm để tránh nhiễm trùng.
• Ảnh hưởng tâm lý, chất lượng cuộc sống: Tuấn tôi gặp nhiều người bệnh tự ti, ngại giao tiếp, sống trong cảnh “sợ nhà vệ sinh”, mất ngủ triền miên vì đau rát mỗi tối. Những điều tưởng chừng nhỏ nhặt ấy lại gây ảnh hưởng lớn đến tinh thần người bệnh.

Bà con nên nhớ, bệnh càng kéo dài thì nguy cơ biến chứng càng cao, mà lúc đó điều trị cũng vất vả, tốn kém hơn. Nên nếu thấy có dấu hiệu nghi ngờ thì đi khám sớm giúp Tuấn tôi nhé.

Chẩn đoán bệnh trĩ: Làm sao để xác định đúng bệnh, đúng mức độ?

Các phương pháp chẩn đoán bệnh trĩ phổ biến hiện nay bao gồm cả Tây y và Đông y. Tuấn tôi chia sẻ chi tiết để bà con hiểu được lộ trình khám bệnh bài bản như thế nào.

Theo Y học hiện đại, một số kỹ thuật thường dùng trong chẩn đoán trĩ là:

• Thăm khám bằng mắt thường và kiểm tra trực tràng
• Nội soi ống hậu môn
• Soi trực tràng – đại tràng
• Chụp X-quang hoặc cắt lớp nếu nghi ngờ biến chứng sâu hơn

Còn theo Y học cổ truyền, Tuấn tôi và các lương y trong hệ thống nhà thuốc Đỗ Minh Đường sẽ chẩn đoán bằng những phương pháp riêng biệt, mang tính đặc trưng của Đông y. Cụ thể:

• Vọng: Quan sát sắc mặt, dáng đi, cách đi đứng, biểu hiện vùng hậu môn.
• Văn: Lắng nghe lời kể, tiếng thở, cách người bệnh mô tả triệu chứng.
• Vấn: Hỏi chi tiết về thời gian bị bệnh, tính chất phân, tần suất đi tiêu, chế độ ăn uống, sinh hoạt, tiền sử bệnh lý, cảm xúc và thể trạng chung.
• Thiết: Dựa vào kỹ thuật bắt mạch và sờ nắn, Tuấn tôi có thể cảm nhận tình trạng khí huyết, hư thực của tạng phủ, từ đó đánh giá sơ bộ thể bệnh trĩ là do khí hư, huyết ứ, nhiệt độc hay thấp nhiệt gây nên.

Tôi thường nói vui với bà con rằng, “bắt mạch là như nhìn qua cửa sổ tâm hồn” – chỉ cần đúng cách, thì có thể hiểu rõ căn nguyên bên trong. Nhờ vậy, việc kê thuốc, điều trị cũng sát với tình trạng của từng người.

Tại nhà thuốc Đỗ Minh Đường, mọi bệnh nhân đều được thăm khám kỹ lưỡng theo nguyên tắc tứ chẩn, phân thể bệnh cụ thể để có hướng xử lý phù hợp. Không ai giống ai, nên Tuấn tôi luôn nhấn mạnh việc khám phải kỹ, hỏi phải sâu, nhìn phải rõ để điều trị trúng đích, tránh lan man, mất thời gian và công sức của bà con.

Phương pháp điều trị bệnh trĩ

Tuấn tôi luôn nhấn mạnh với bà con rằng, lựa chọn phương pháp điều trị đúng từ đầu sẽ giúp rút ngắn thời gian hồi phục, giảm nguy cơ biến chứng và tiết kiệm chi phí điều trị. Dưới đây là những hướng điều trị phổ biến mà bà con hay lựa chọn hiện nay.

Điều trị bệnh trĩ bằng thuốc Tây

Dù tiện lợi và mang lại tác dụng nhanh, nhưng thuốc Tây trong điều trị bệnh trĩ chỉ nên dùng ngắn hạn và theo chỉ định.

• Một số nhóm thuốc thường dùng:
  • Thuốc đặt hậu môn (như Proctolog, Titanoreine): giảm viêm, làm co búi trĩ.
  • Thuốc bôi ngoài (như Hydrocortisone, Lidocaine): giảm đau, chống ngứa.
  • Thuốc uống (như Daflon, Venotonics): giúp tăng trương lực thành mạch, hỗ trợ điều trị từ bên trong.
• Ưu điểm: Hiệu quả giảm triệu chứng nhanh, tiện dùng.
• Nhược điểm: Không tác động vào nguyên nhân gây bệnh, dùng lâu dễ nhờn thuốc, gây tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, viêm niêm mạc.

Bà con biết không, Tuấn tôi từng gặp một bệnh nhân áp dụng đủ loại thuốc uống, thuốc đặt, thậm chí cả thuốc ngoại, mà sau vài tháng búi trĩ vẫn sa ra ngoài. Khi đến gặp tôi, bác than trời vì chảy máu mỗi lần đi vệ sinh, vừa đau vừa sợ. Trường hợp như vậy không hiếm, vì thuốc Tây không giải quyết được căn nguyên sâu xa của bệnh.

Điều trị bệnh trĩ bằng mẹo dân gian

Dân gian ta từ lâu đã có nhiều bài thuốc truyền miệng để xử lý bệnh trĩ tại nhà, nhưng hiệu quả thế nào thì còn phụ thuộc nhiều yếu tố.

• Một số mẹo phổ biến:
  • Ngâm hậu môn với nước lá trầu không, lá diếp cá, lá lốt: có tác dụng sát khuẩn, giảm ngứa và sưng đau.
  • Đắp trực tiếp rau diếp cá giã nát vào vùng trĩ: giúp làm mát và co búi trĩ.
  • Uống nước ép rau diếp cá hoặc nước nghệ: giúp thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa, làm mát cơ thể.
• Ưu điểm: Rẻ tiền, dễ thực hiện, nguyên liệu sẵn có.
• Nhược điểm: Hiệu quả thấp với người bệnh nặng, không xử lý được căn nguyên bên trong, dễ bị nhiễm trùng nếu không vệ sinh kỹ.

Kể cho bà con nghe, mới tuần trước đây tôi gặp một cô tầm ngoài năm mươi tuổi, bị trĩ nội độ ba. Cô ấy chia sẻ là dùng mẹo ngâm lá diếp cá hơn nửa năm trời, lúc đầu thấy đỡ ngứa, nhưng sau đó vẫn chảy máu đều, búi trĩ ngày càng to. Lúc đó cô mới tìm đến tôi để điều trị bằng Đông y.

Tuấn tôi khẳng định luôn, nếu bà con muốn khỏi bệnh thật sự, không tái đi tái lại thì phải điều trị vào gốc – tức là xử lý từ bên trong, điều chỉnh khí huyết, khôi phục chức năng tạng phủ. Có như vậy mới dứt điểm được.

Điều trị bệnh trĩ bằng thuốc Nam

Sau hơn hai mươi năm nghiên cứu chuyên sâu về y học cổ truyền, tôi khẳng định với bà con là thuốc Nam điều trị bệnh trĩ hiệu quả, dứt điểm vì nó tác động vào căn nguyên gây bệnh. Đông y không chỉ điều trị triệu chứng, mà quan trọng hơn là bồi bổ khí huyết, phục hồi tạng phủ, làm mạnh hệ tiêu hóa, điều hòa nhu động ruột và đưa máu về lưu thông bình thường tại vùng hậu môn.

Tuấn tôi đang sử dụng bài thuốc gia truyền của dòng họ Đỗ Minh – một bài thuốc tôi gìn giữ và phát triển qua nhiều đời. Bài thuốc gồm ba chế phẩm chính: thuốc đặc trị trĩ, thuốc bổ gan giải độc và thuốc nhuận tràng. Cơ chế của bài thuốc này là:

• Thanh nhiệt, giải độc: Giúp loại bỏ thấp nhiệt tích tụ trong đại tràng – yếu tố gốc rễ theo Đông y gây nên bệnh trĩ.
• Hoạt huyết, hành khí: Làm lưu thông khí huyết, giảm ứ trệ vùng hậu môn, từ đó giúp co búi trĩ tự nhiên.
• Bổ tỳ vị, dưỡng huyết: Khôi phục chức năng tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón – nguyên nhân quan trọng khiến bệnh tái phát.

Lời khuyên của Tuấn tôi dành cho bà con bị bệnh trĩ

Từ kinh nghiệm hơn hai mươi năm điều trị bệnh trĩ cho bà con khắp mọi miền, Tuấn tôi đúc kết rằng: muốn chữa khỏi thật sự, không tái phát thì phải hiểu rõ bệnh, chọn đúng cách điều trị và tuân thủ nghiêm túc trong suốt quá trình. Dưới đây là những điều bà con nhất định phải nhớ:

• Khi nào cần đi khám ngay: Nếu bà con thấy mình đi đại tiện ra máu nhiều, búi trĩ sa hẳn ra ngoài không tự co lại được, hoặc cảm giác đau rát, ngứa ngáy dữ dội, chớ nên chủ quan. Đây là dấu hiệu bệnh chuyển nặng, cần được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt.
• Để phòng ngừa bệnh trĩ, bà con nhớ giúp tôi là: ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ nước; tập thói quen đi đại tiện đều đặn mỗi ngày, không rặn quá sức; hạn chế ngồi lâu một chỗ, nên đứng dậy đi lại sau mỗi giờ làm việc.
• Lưu ý trong quá trình điều trị, Tuấn tôi luôn nhắc đi nhắc lại với người bệnh rằng:
  • Thuốc có tốt đến đâu mà bà con dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem thì hiệu quả sẽ chẳng có, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi.
  • Không nên bỏ dở giữa chừng dù thấy triệu chứng có giảm. Trĩ là bệnh mãn tính, điều trị phải kiên trì, đều đặn mới hết gốc được.
  • Trong quá trình dùng thuốc, bà con cũng cần tránh ăn đồ cay nóng, hạn chế rượu bia, tránh thức khuya, stress kéo dài vì những yếu tố đó đều làm bệnh nặng thêm.
• Trong quá trình tư vấn, tôi luôn khuyên bà con rằng, nếu từng dùng mẹo hay thuốc tây mà không khỏi thì cũng đừng nản. Quan trọng là mình hiểu đúng bệnh, biết cách chăm sóc bản thân thì bệnh trĩ hoàn toàn có thể được kiểm soát và chữa khỏi bằng hướng đi đúng đắn.

Bà con nào đang gặp vấn đề về bệnh trĩ, chưa biết nên điều trị theo hướng nào, cứ mạnh dạn liên hệ với Tuấn tôi. Tôi luôn sẵn lòng lắng nghe và đồng hành cùng bà con trong hành trình chữa bệnh. Bà con có thể gọi điện tới số 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn. Đừng ngần ngại, vì sức khỏe là điều quý giá nhất.