Phác Đồ Điều Trị Viêm Khớp Dạng Thấp Bộ Y Tế (Mới Nhất)

Phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế đảm bảo nguyên tắc nhanh chóng, toàn diện, an toàn và tích cực. Người bệnh phải giảm thiểu tối đa những triệu chứng khó chịu, ngăn chặn rủi ro biến chứng, giúp bệnh nhân bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất. Theo thông tin y học mà Tuấn tôi được biết, phác đồ cơ bản sẽ có những nội dung được tôi nhắc đến trong bài viết sau.

Nguyên nhân gây bệnh và cơ chế bệnh sinh

Như những bài viết trước Tuấn tôi đã nhắc đến chứng viêm khớp dạng thấp. Đây là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây biến chứng nếu viêm nhiễm kéo dài mà bà con không phát hiện và chữa trị. Những bệnh nhân đến nhà thuốc Đỗ Minh Đường thường ở giai đoạn viêm khớp nặng, đã có dấu hiệu biến dạng.

Bệnh xảy ra do hệ thống miễn dịch hoạt động kém hiệu quả, tấn công những tế bào lành khiến khớp bị sưng viêm, bào mòn bao hoạt dịch, gây đau nhức khó chịu. Bên cạnh những triệu chứng tại khớp, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng toàn thân khác.

Viêm khớp dạng thấp diễn biến phức tạp theo 4 giai đoạn chính từ nhẹ đến nặng nề. Cho đến hiện nay chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây bệnh, tuy nhiên nhiều nghiên cứu cho thấy viêm khớp xảy ra là do liên quan đến di truyền.

Hệ thống miễn dịch tấn công những tế bào, mô lành thay vì tấn công tác nhân gây hại. Sự rối loạn này dẫn đến hiện tượng sưng viêm, đau nhức. Bà con nếu nhận thấy những biểu hiện bất thường ở khớp, kèm theo các triệu chứng lạ hãy nhanh chóng đi khám chữa sớm.

Bởi, tình trạng viêm khớp dạng thấp khi kéo dài không kiểm soát, viêm nhiễm lan rộng, biến chứng xảy ra gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng đời sống và sức khỏe. Một số tình trạng dị dạng, teo cơ khiến khớp cứng không thể cử động được như bình thường.

Chẩn đoán trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế

Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp theo phác đồ của Bộ Y tế dựa theo những kết luận lâm sàng và cận lâm sàng. Chi tiết:

Chẩn đoán lâm sàng

Bà con khi đến bệnh viện thăm khám sẽ được bác sĩ kiểm tra khớp. Ban đầu bệnh khởi phát từ từ, sau đó tiến triển ngày càng nặng nề, tăng dần các triệu chứng. Vị trí khớp tổn thương thường là những khớp nhỏ như khớp ngón tay, ngón chân, mắt cá, cổ chân rồi đến khớp vai, khớp háng,… các khớp lớn.

Dấu hiệu bất thường buổi sáng kéo dài khoảng 1 tiếng, triệu chứng cấp tính xen kẽ mạn tính. Khớp đau sưng nóng, tấy đỏ. Đợt bùng phát thường kèm theo đau nhức, sốt cao. Các trường hợp viêm khớp có tính chất đối xứng. Càng dần về giai đoạn muộn những triệu chứng càng nặng, xuất hiện dấu hiệu biến dạng khớp.

Chẩn đoán thăm dò

Tiến hành xét nghiệm chấn đoán cận lâm sàng. Những xét nghiệm thường quy bao gồm kiểm tra công thức máu, chức năng nội tạng, điện giải đồ, hiện tượng mỡ máu và xét nghiệm nước tiểu. Cụ thể:

• Thiếu máu, tốc độ máu lắng, nồng độ CRP tăng, nguyên nhân do viêm.
• Kiểm tra tự kháng thể yếu tố thấp, anti CCP kết quả dương tính.
• Chụp X quang phổi và các khớp.
• Các phương pháp thăm dò khác cũng được thực hiện chẳng hạn như kháng thể kháng nhân, siêu âm khớp, xét nghiệm dịch khớp, tầm soát lao tiềm ẩn, viêm gan,…

Chẩn đoán tiêu chuẩn

Tiêu chuẩn theo Hội thấp khớp học Hoa Kỳ 1987 (ACR):

• Hiện tượng cứng khớp buổi sáng: Xảy ra ở khớp hoặc khu vực quanh khớp vào buổi sáng. Diễn ra trong thời gian ít nhất 60 phút sau đó dần thuyên giảm.
• Viêm trên 3 vùng tại khớp: Trong 14 vùng của khớp có trên 3 vùng bị sưng phần mềm, xuất hiện dấu hiệu tràn dịch khớp. Vị trí thường gặp gồm khớp ngón gần, khớp cổ tay, bàn tay đến ngón tay, khớp gối, khuỷu tay, bàn chân, ngón chân. Đối xứng cả hai bên.
• Nốt dạng thấp: Dưới da xuất hiện những nốt nổi cộm bất thường. Chúng nằm trên vùng lôi xương hoặc tại mặt duỗi, vùng cạnh khớp. Quan sát được bằng mắt thường.
• Yếu tố huyết thanh: Nồng độ RF có sự biến động bất thường.
• Tổn thương X quang: Có sự bào mòn đầu xương, mất chất khoáng đầu xương.

Tiêu chuẩn Hội Thấp khớp học Hoa Kỳ + Liên đoàn chống Thấp khớp châu Âu (2910): Đánh giá những trường hợp viêm khớp phát hiện ở giai đoạn sớm. Bệnh nhân có ít nhất 1 khớp bị viêm bao hoạt dịch lân sàng, viêm không do bệnh lý. Cụ thể:

Tổn thương khớp 0 – 5 điểm:

• 1 khớp lớn: 0
• 2-10 khớp lớn: 1
• 1-3 khớp nhỏ: 2
• 4-10 khớp nhỏ: 3
• Trên 10 khớp: 5

Huyết thanh học 0 – 3 điểm:

• Kết quả RF, anti CCP cho ra âm tính: 0
• Một trong RF hay anti CCP dương tính thấp: 2
• Một trong RF hay anti CCP dương tính cao: 3

Ngoài ra còn tiêu chuẩn đáp ứng viêm thấp đánh giá từ 0 – 1 điểm, bao gồm CRP, VS bình thường hoặc bất bình thường. Thời gian có triệu chứng dưới 6 tuần là 0 điểm, hơn 6 tuần là 1 điểm. Nếu điểm số cộng lại lớn hơn 6, chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt viêm khớp dạng thấp với các bệnh lý có triệu chứng liên quan như lupus ban đỏ, thoái hóa khớp, gout, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp do vảy nến, do virus hay do nhiễm trùng.

Phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế

Sau khi đã đưa ra kết luận chính xác về tình trạng bệnh lý của bệnh nhân, bác sĩ sẽ tiến hành xây dựng phác đồ điều trị tương ứng. Mỗi đối tượng sẽ được áp dụng giải pháp riêng, phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Dưới đây là phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế cơ bản nhất bà con tham khảo:

Nguyên tắc điều trị

Về nguyên tắc, Bộ Y tế đưa ra những chỉ định dưới đây:

• Đảm bảo điều trị phải nhanh chóng, mang lại hiệu quả tích cực và toàn diện nhất cho người bệnh.
• Đầy lùi bệnh và kiểm soát hoạt tính của bệnh về mức thấp nhất.
• Dựa vào mục tiêu, kiểm soát bệnh chặt chẽ, theo dõi diễn biến của bệnh và hiệu quả điều trị bệnh theo phác đồ.
• Dùng corticoid trong trường hợp đợi kết quả của thuốc DMARD, sau thời gian này liều dùng thuốc được giảm dần và ngưng hẳn.
• Chỉ định DMARD những loại thuốc cổ điển, đơn thuần hoặc dạng phối hợp như Methotrexate khi có kết quả chấn đoán.
• Những trường hợp bệnh nhân nặng, có diễn biến nhang chóng với tiên lượng xấu cân nhắc dùng thuốc sinh học.

Thuốc dùng trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế

Sử dụng thuốc hoặc dùng các biện pháp chữa trị tương ứng với tình trạng sức khỏe của người bệnh. Thuốc dùng trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế gồm:

Thuốc kháng viêm: Mục đích kiểm soát triệu chứng:

• Corticosteroid: Dùng trung bình mỗi ngày từ 20-40mg, sử dụng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch. Nâng liều trường hợp nặng, lượng cao hơn gấp 2-3 lần so với bình thường, sử dụng ngắn ngày không lạm dụng quá 1 tuần. Sau đó tùy tình trạng chuyển về lượng ban đầu. Bệnh nhân đáp ứng trị tiệu giảm lượng thuốc xuống mức thấp nhất để duy trì hoặc ngưng thuốc khi có thể. Dùng dạng tiêm tại chỗ sẽ tiêm tại nội khớp.
• Thuốc kháng viêm không Steroid: Chọn thuốc trong nhóm NSAID theo cơ địa, tình trạng bệnh lý. Các thuốc gồm Celecoxib, Meloxicam, Etoricoxib, Diclofenac, Piroxicam,… Liều dùng kê theo phác đồ cụ thể của mỗi bệnh nhân.

Thuốc chống thấp cổ điển: Mục tiêu làm chậm sự tiến triển của bệnh, dùng trong thời gian dài và kết hợp theo dõi các triệu chứng trong suốt quá trình sử dụng. Các loại gồm Methotrexate (liều thấp nhất 7,5mg/tuần, cao nhất 25mg/tuần), Sulfasalazine (500mg/ngày, tăng 500mg mỗi tuần), Leflunomide (10-20mg/ngày), Hydroxychloroquin (200-400ng/ngày, dùng không quá 5mg/kg).

Thuốc DMARDs sinh học: Dùng cho đối tượng viêm khớp nặng, không thích ứng điều trị bằng DMARDs, người chưa dùng DMARD dạng cổ điển, tiên lượng xấu. Thuốc sinh học trước khi dùng phải kiểm tra, xét nghiệm sàng lọc cẩn thận. Bệnh nhân có cơ địa đáp ứng dùng thuốc sẽ được chỉ định can thiệp dùng loại thuốc này. Một số loại:

• Tocilizumab: Truyền tĩnh mạch 4-8mg/kg/1 lần/tháng, tiêm dưới da 165mg/1-2 tuần 1 lần.
• Etanercept: Tiêm dưới da 25mg/2 lần/tuần.
• Infliximab: Truyền tĩnh mạch 3-5mg/kg theo hướng dẫn.
• Rituximab: Dùng 500-1000mg tiêm tĩnh mạch 2 tuần 1 liều.

Và các thuốc khác với chỉ định tương ứng theo mức độ viêm và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Thuốc DMARDs tổng hợp phân tử nhỏ: Dùng phối hợp hoặc theo đơn trị liệu, dạng viên uống mỗi ngày 2 viên.

Bên cạnh dùng thuốc, bệnh nhân viêm khớp dạng thấp được chỉ dẫn biện pháp phục hồi bằng cách ngưng thuốc lá, kết hợp tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng khớp, phòng các trường hợp viêm loét,…

Phòng ngừa biến chứng, tác dụng phụ

Theo dõi phòng tránh biến chứng. Thông báo bác sĩ nếu nhận thấy cơ thể có biểu hiện lạ khi dùng thuốc hoặc khi áp dụng các phương pháp can thiệp trong phác đồ. Ngăn chặn nguy cơ loãng xương, thiếu chất trong thời gian điều trị.

Theo dõi trong quá trình điều trị và sau điều trị

Bệnh nhân được theo dõi trong suốt quá trình điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế. Bác sĩ sẽ theo dõi các vấn đề lâm sàng và cận lâm sàng. Tiến hành xét nghiệm, kiểm tra mức độ đáp ứng điều trị sau 2-3 tháng/lần, tùy từng trường hợp.

Trường hợp viêm nặng, tổn thương nghiêm trọng được theo dõi những chỉ số đánh giá cần thiết khác. Chỉ định điều trị tích cực ngay giai đoạn đầu và dùng thuốc sinh học khi cần thiết.

Lưu ý về phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế

Như vậy tôi đã cung cấp đến cho bà con phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế. Nội dung bên trên là những hiểu biết của tôi trong quá trình làm nghề và trao đổi những tiến bộ Y học hiện đại.

Tùy từng trường hợp bệnh lý và sức khỏe của bà con mà phác đồ sẽ có các điều chỉnh cần thiết sao cho phù hợp nhất. Bà con cần lưu ý thêm:

• Phác đồ không phải là cách điều trị chuẩn xác áp dụng cho tất cả các trường hợp. Tùy tình hình sức khỏe của bệnh nhân mà hướng điều trị sẽ được cân nhắc lựa chọn và chỉ định. Do đó, bà con không nên tự ý mua thuốc trong phác đồ tôi đã đề cập, bởi chúng có thể gây biến chứng, tác dụng phụ nếu dùng sai cách.
• Khi được chỉ định phác đồ điều trị riêng, bà con cần tuân thủ nghiêm chỉnh theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu bà con có thắc mắc cần liên hệ trực tiếp với bác sĩ đang theo điều trị để được giải đáp, tư vấn cụ thể, phù hợp.
• Bà con nếu đang dùng những thực phẩm chức năng, thuốc uống khác cũng cần khai báo để được bác sĩ hướng dẫn cách dùng kết hợp thuốc điều trị viêm khớp. Điều này là rất cần thiết để bà con tránh tình trạng tương tác thuốc ảnh hưởng đến sức khỏe và quá trình điều trị.
• Thuốc hay các phương pháp điều trị được chỉ định theo thứ tự tương ứng với lộ trình, bà con không nên tự ý thay đổi thuốc, ngưng dùng thuốc hay kết hợp thuốc một cách bừa bãi.
• Sống lành mạnh và khoa học, ăn uống đầy đủ, loại bỏ những thói quen có hại cho xương khớp và sức khỏe trong thời gian điều trị. Hạn chế trường hợp thói quen không lành mạnh làm cản trở quá trình chữa trị viêm khớp dạng thấp.
• Trường hợp bà con muốn kết hợp dùng thuốc Đông y điều trị bệnh có thể tham khảo ý kiến bác sĩ. Hoặc bà con có thể liên hệ với Tuấn tôi để được giải đáp, hỗ trợ. Dùng kết hợp thuốc đúng cách sẽ mang lại hiệu quả tích cực và an toàn cho sức khỏe của bà con.

Như vậy, phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế cơ bản đã được tôi cung cấp bên trên. Đây chỉ là phác đồ tham khảo, tùy từng trường hợp mà thuốc, thứ tự điều trị và cách thức sẽ có sự thay đổi nhất định. Bà con nên chọn địa chỉ y tế uy tín để khám chữa và tuân thủ theo hướng dẫn để sớm đẩy lùi bệnh tật, bảo vệ an toàn sức khỏe.

Chia sẻ