Học Từ Những Cây Thuốc, Sống Như Những Cây Thuốc

Bà con ạ, Tuấn tôi đến nay cũng có 20 năm gắn bó với y học cổ truyền, gắn bó với cây thuốc nam rồi, nhanh thật đó. Với tôi, mỗi cây thuốc không chỉ là liều thuốc chữa bệnh, mà còn là người thầy dạy cách sống, mỗi loại thảo dược đều mang trong mình những bài học quý giá về cách sống. 

Triết lý sống từ đặc tính của thảo dược: Kiên nhẫn, bền bỉ, âm thầm cống hiến

Trước hết, nói về KIÊN NHẪN, tôi muốn bà con hình dung đến cây rau má – một loại thảo dược giản dị mà ai trong chúng ta cũng từng bắt gặp. Rau má mọc thấp, lặng lẽ trải rộng dưới bóng râm hay bên bờ ruộng, chẳng cần đất màu mỡ, chẳng đòi hỏi sự chăm bón cầu kỳ. 

Nhưng để trở thành vị thuốc thanh nhiệt, giải độc, giúp mát gan, sáng da, rau má phải kiên nhẫn trải qua bao ngày tháng. Có khi trời hạn, nó khô héo, lá úa vàng; có khi mưa dầm, nó bị ngập úng, rễ ngậm nước. Vậy mà chỉ cần một chút nắng, một chút đất, rau má lại xanh trở lại, như chưa từng chịu khổ. 

Tôi thường nghĩ, nếu con người học được sự kiên nhẫn ấy – biết chờ đợi qua những ngày giông bão, không vội vàng oán thán khi gặp khó khăn – thì tâm hồn ta sẽ nhẹ nhàng hơn biết bao. Kiên nhẫn của rau má không phải là sự bất động, mà là sức sống tiềm tàng, là niềm tin rằng sau cơn mưa, trời sẽ sáng, sau gian khó, đời sẽ lại bình yên.

Trong nghề y, tôi cũng học được điều này. Có những bài thuốc phải sắc hàng giờ, có những bệnh nhân phải điều trị hàng tháng, hàng năm mới hồi phục. Nếu không kiên nhẫn, làm sao tôi giữ được cái tâm của người thầy thuốc?

Tiếp theo, nói về BỀN BỈ, tôi muốn kể cho bà con nghe về cây bạch truật – một vị thuốc quen thuộc trong Đông y, giúp kiện tỳ, hóa thấp, chữa đầy bụng, tiêu hóa kém. Bạch truật thường mọc ở những vùng đất khô cằn, nơi nắng gắt thiêu đốt, nước chẳng dư dả. Vậy mà rễ nó vẫn đâm sâu, thân nó vẫn đứng vững, tích tụ dược tính qua bao mùa khắc nghiệt. 

Có lần, tôi đến một vùng đồi ở Bắc Giang, thấy người dân trồng bạch truật giữa đất sỏi khô. Họ kể, dù hạn hán cả tháng, cây vẫn sống, vẫn cho rễ tốt. Tôi tự hỏi: Điều gì khiến một cây cỏ nhỏ bé như vậy bền bỉ đến thế? Đó là bản năng sinh tồn, là ý chí không khuất phục trước nghịch cảnh.

Từ bạch truật, tôi học được rằng bền bỉ không phải là sự phô trương sức mạnh, mà là khả năng âm thầm chịu đựng và thích nghi. Con người cũng vậy. Cuộc sống có lúc như đất khô, chẳng cho ta chút hy vọng, nhưng nếu ta bền bỉ như bạch truật, biết bám rễ sâu vào lòng tin, biết tìm chút dưỡng chất từ những điều nhỏ bé, thì chẳng có khó khăn nào là không vượt qua. Trong nghề y, tôi từng gặp những bệnh nhân tưởng chừng không còn hy vọng, nhưng họ vẫn kiên trì uống thuốc, vẫn tin vào thầy thuốc và rồi sức khỏe dần hồi phục. 

Cuối cùng, nói về SỰ ÂM THẦM CỐNG HIẾN, tôi muốn nhắc đến cây đinh lăng – một cây thuốc thân thuộc trong vườn nhà người Việt. Đinh lăng chẳng kiêu sa như hoa hồng, chẳng cao lớn như cây đa, nhưng lại mang đến bao giá trị mà ta ít để ý.

 Lá đinh lăng nấu canh bổ dưỡng, giúp an thần; rễ làm thuốc chữa đau nhức, mệt mỏi; thậm chí cành khô còn được dùng để nhóm bếp. Nó lớn lên qua năm tháng, chẳng đòi hỏi sự chú ý, chẳng mong được khen ngợi. Người ta chỉ nhớ đến đinh lăng khi cần, nhưng hiếm ai nghĩ rằng, để có được những chiếc lá xanh, những củ rễ chắc, nó đã âm thầm cống hiến biết bao tinh hoa.

Tôi thường tự nhủ, sống như đinh lăng là sống với tấm lòng rộng mở, cho đi mà không cần đáp trả. Trong nghề y, tôi cũng học theo tinh thần ấy. Mỗi ngày, tôi khám bệnh, kê đơn, đôi khi chẳng ai biết đến công sức phía sau, nhưng tôi vẫn làm, vì đó là sứ mệnh. 

Có lần, một bệnh nhân đến cảm ơn tôi sau nhiều năm khỏi bệnh, anh ấy nói: “Tôi chẳng biết thầy đã làm gì, chỉ biết uống thuốc thầy kê mà khỏe”. Tôi cười, nghĩ thầm: “Như cây đinh lăng thôi, chẳng cần ai biết, miễn là giúp được người”. Sự âm thầm cống hiến không phải là yếu đuối, mà là sức mạnh của lòng vị tha, của cái tâm trong sáng.

Bà con thấy đấy, từ rau má, bạch truật đến đinh lăng, mỗi cây thuốc đều mang một câu chuyện, một bài học. Kiên nhẫn giúp ta vượt qua thời gian, bền bỉ giúp ta vượt qua nghịch cảnh và âm thầm cống hiến giúp ta tìm thấy ý nghĩa trong những điều giản dị. Nếu ta sống được như những cây thuốc ấy, chẳng phải cuộc đời sẽ nhẹ nhàng và đáng quý hơn sao?

Sống linh hoạt như cây thuốc – Ứng dụng trong nghề y và đời sống

Ngoài kiên nhẫn, bền bỉ và âm thầm cống hiến, Tuấn tôi còn học được từ cây thuốc thêm nhiều bài học sâu sắc khác: sự linh hoạt, khiêm nhường và gắn kết cộng đồng. Những phẩm chất này không chỉ là triết lý sống, mà còn là kim chỉ nam trong hành trình làm nghề y, nghiên cứu bài thuốc và lan tỏa giá trị y học cổ truyền của tôi.

Trước tiên, nói về sự linh hoạt, tôi muốn bà con hình dung đến cây cỏ lau mọc ven sông. Nó chẳng chọn được đất tốt, chẳng tránh được gió mạnh, nhưng thân mềm dẻo, nghiêng mình theo gió mà không gãy. Khi nước dâng, nó ngả nghiêng, khi nước rút, nó lại vươn lên. Cây cỏ lau dạy tôi rằng, sống linh hoạt không phải là yếu đuối, mà là biết uyển chuyển để tồn tại và phát triển. 

Trong nghề y, tôi áp dụng điều này mỗi ngày. Mỗi bệnh nhân đến với tôi mang một cơ địa khác nhau, một câu chuyện khác nhau. Người thì bệnh nặng cần thuốc mạnh, người thì chỉ cần điều dưỡng nhẹ nhàng. Có người tin tưởng tuyệt đối vào Đông y, có người còn do dự vì quen dùng thuốc Tây. 

Tôi không thể cứng nhắc áp một bài thuốc gia truyền cho tất cả, mà phải linh hoạt điều chỉnh, lắng nghe cơ thể họ, hiểu hoàn cảnh họ, rồi mới kê đơn. Mỗi bệnh nhân là một đơn thuốc phù hợp với thể trạng và mức độ bệnh của họ, chẳng ai giống ai cả nên bà con đừng nói với tôi là “Tôi cũng mắc bệnh như thế mà sao đơn thuốc của tôi lại nhiều hơn họ”. Sống như cỏ lau, tôi học cách nghiêng mình trước những thử thách, nhưng không bao giờ đánh mất gốc rễ của nghề y gia truyền.

Tiếp theo, nói về sự khiêm nhường, tôi học được từ cây trần bì – vỏ quýt khô, một vị thuốc giản đơn nhưng đầy giá trị trong Đông y. Ai ngờ cái vỏ quýt ta thường bỏ đi lại có thể hóa thấp, kiện tỳ, trị ho, đầy hơi? Trần bì chẳng phô trương, nhưng giá trị của nó nằm ở sự khiêm tốn ấy. 

Trong công việc, tôi cũng cố gắng giữ lòng khiêm nhường như vậy. Dù dòng họ Đỗ Minh đã hơn 150 năm làm nghề, dù tôi đã giúp nhiều người khỏe mạnh, tôi vẫn luôn tự nhủ: y học là biển cả, tôi chỉ là người nhặt nhạnh vài viên sỏi. Khiêm nhường giúp tôi không ngừng học hỏi, từ sách vở cổ, từ thiên nhiên và cả từ chính những bệnh nhân. Với tôi, khiêm nhường không chỉ là đức tính, mà còn là cách để giữ tâm sáng, giữ nghề trong sạch.

Cuối cùng, nói về sự gắn kết cộng đồng, tôi học từ cây sả – một loại thảo dược quen thuộc trong vườn nhà người Việt. Sả mọc thành bụi, từng cây sát bên nhau, rễ đan xen, cùng nhau chống chọi với gió sương. Một cây sả đơn lẻ chẳng đủ sức, nhưng cả bụi sả lại tỏa hương thơm, xua đuổi côn trùng, làm thuốc giải cảm. Từ sả, tôi nhận ra rằng, sống như cây thuốc là sống gắn kết, sẻ chia. 

Trong nghề y, tôi không làm việc một mình. Tôi có những người nông dân trồng thuốc (những người đang trực tiếp chăm sóc cho những vườn thuốc và khu bảo tồn dược liệu của Đỗ Minh Đường), những cộng sự hỗ trợ và những bệnh nhân tin tưởng gửi gắm sức khỏe. Mỗi người là một cây sả trong bụi sả lớn, cùng nhau tạo nên sức mạnh. 

Tôi luôn tâm niệm, làm nghề y không chỉ là chữa bệnh, mà còn là lan tỏa giá trị của y học cổ truyền đến cộng đồng. Vì thế, tôi có lập các hội nhóm về sức khỏe để thường xuyên chia sẻ các kiến thức về y học đến bà con. Hy vọng những bài viết tôi chia sẻ trên đó sẽ giúp ích được cho mọi người. Sự gắn kết ấy không chỉ giúp người dân khỏe mạnh, mà còn giữ gìn tinh hoa y học của cha ông, để cây thuốc không chỉ là thuốc, mà còn là cầu nối giữa con người với nhau.

LỜI KẾT CỦA TUẤN TÔI

Bà con thân mến, những bài học từ cây thuốc đã trở thành cách tôi sống và làm việc mỗi ngày. Có lần, một bệnh nhân hỏi tôi: “Lương y làm nghề này có mệt không?”. Tôi cười, đáp: “Mệt chứ, nhưng nhìn cây thuốc mà xem, chúng mọc lên giữa gió sương, vẫn xanh tốt, vẫn cho đời tinh hoa. Tôi học từ chúng, nên chẳng ngại mệt”.

Với tôi, sống như cây thuốc là sống có gốc rễ – gốc rễ của cái tâm, của lòng yêu nghề và của sự hòa hợp với thiên nhiên. Mỗi ngày, tôi vẫn miệt mài sắc thuốc, vẫn cẩn thận chọn từng lá, từng rễ, để những giá trị từ cây thuốc không chỉ chữa lành thân thể, mà còn chữa lành cả tâm hồn.

Cảm ơn tất cả bà con đã luôn dõi theo và tin tưởng Tuấn tôi!

Chia sẻ