Châm cứu thoái hóa khớp gối sao cho hiệu quả?

Châm cứu là một phương pháp điều trị của Y học cổ truyền phương Đông được ứng dụng khá nhiều trong chữa trị các bệnh cơ xương khớp, trong đó có cả thoái hóa khớp gối nhằm hành khí, hoạt huyết giúp giảm đau nhanh. Vậy áp dụng phương pháp này sao cho tốt nhất, tôi sẽ giải thích rõ hơn trong bài viết sau.

Hiệu quả của châm cứu chữa thoái hóa hóa khớp gối

Như bà con đã biết, trong YHCT, nguyên nhân gây bệnh thoái hóa khớp là do đề kháng kém, tạo điều kiện cho các yếu tố ngoại tà phối hợp với nhau cùng xâm phạm đến kinh lạc ở cơ, khớp. Hậu quả là sự vận hành của khí huyết bị tắc nghẽn, gây ra sưng đau, hoặc tê, mỏi, nặng ở khớp xương. Một số trường hợp khác thì là do tuổi cao hoặc mắc bệnh lâu ngày khiến cho chính khí hư suy, các cơ quan chức năng của cơ thể suy yếu. Khí huyết bị giảm sút, không nuôi dưỡng được cân mạch sẽ làm cho khớp xương dần bị thoái hóa.

Vì vậy, khi chữa các bệnh về khớp nói chung và thoái hóa khớp gối nói riêng, YHCT sẽ tập trung hướng tới việc lưu thông khí huyết, đưa các yếu tố gây bệnh (phong hàn, thấp, nhiệt) ra ngoài, đồng thời tăng cường nuôi dưỡng gân xương, sụn khớp, giúp phòng chống tái phát bệnh. Để thực hiện được điều này thì ngoài việc sử dụng thuốc uống, các lương y, bác sĩ có thể sẽ dùng thêm các biện pháp vật lý như châm cứu, bấm huyệt,… để giúp nâng cao hiệu quả chữa bệnh. Đây là 2 trong những phương pháp phổ biến nhất thường được ứng dụng trong trị liệu vật lý cho người bị thoái hóa khớp.

Về bấm huyệt chữa thoái hóa khớp, tôi xin phép sẽ nói kỹ hơn cho bà con vào lần sau. Còn trong bài này, tôi sẽ chỉ tập trung tới phương pháp châm cứu. Thực chất đây là tên gọi chung của 2 phương pháp châm và cứu. Châm là dùng kim mảnh châm vào các huyệt vị. Cứu là dùng mồi ngải cứu ấm lên các huyệt để kích thích tạo sự phản ứng của cơ thể nhằm mục đích chữa bệnh. Sử dụng châm cứu trong điều trị thoái hóa khớp gối sẽ có tác dụng:

• Ức chế dẫn truyền cảm giác đau, giải phóng sự co cứng cơ.
• Kích thích cơ thể sản sinh morphin nội sinh, giúp giảm đau nhức.
• Tác động tới cung phản xạ thần kinh giúp cải thiện, nâng cao chức năng của các tạng phủ.
• Chống rối loạn thần kinh chức năng, đồng thời giúp phục hồi chức năng vận động của khớp gối.

Thời gian phát huy tác dụng của châm cứu phụ thuộc vào mức độ bệnh của từng trường hợp cụ thể. Có người sẽ cảm nhận rõ hiệu quả ngay sau khi châm cứu. Nhưng cũng có những người phải lưu kim lâu hơn và phải thực hiện châm cứu nhiều lần theo một liệu trình thì mới có kết quả. Châm cứu là phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối không cần dùng thuốc nên khá an toàn. Tuy nhiên, để thực hiện châm cứu hiệu quả thì cần lựa chọn cách châm phù hợp và phải được thực hiện đúng cách. Muốn vậy, bà con sẽ phải tiến hành thăm khám kỹ lưỡng, tìm hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh.

Cách châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối

Như tôi đã nói trong bài viết về thoái hóa khớp gối thực chất xảy ra do nhiều nguyên nhân. Với mỗi căn nguyên sẽ tương ứng với một thể bệnh. Các thầy thuốc, lương y, trị liệu viên sẽ dựa vào đặc điểm của từng thể bệnh mà đưa ra cách thức châm cứu phù hợp. Cụ thể:

Đối với thể thận khí hư, vệ ngoại bất cố, tà khí thừa cơ xâm nhập

Người mắc phải thể bệnh này sẽ có cảm giác đau nhức ở các khớp xương, đặc biệt là vùng lưng, gối. Khớp gối sưng, hạn chế vận động, người mệt mỏi, thở ngắn, sợ lạnh, chi lạnh, tiểu tiện nhiều lần, lưỡi bè to, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch trầm tế.

Pháp điều trị sẽ phải tập trung ích khí, dưỡng thận, khử tà, thông kinh lạc. Cách châm cứu như sau:

• Châm bổ: Các huyệt Thận du, Đại trường du, Mệnh môn, Túc tam lý, Huyết hải, Dương lăng tuyền…
• Châm tả: Các huyệt xung quanh khớp gối như Độc tỵ, Nội tất nhãn, Hạc đỉnh, Lương khâu… và các huyệt trừ phong như Phong long, Phong trì.

Trường hợp thận dương hư kiêm phong hàn hoặc phong hàn thấp thì dùng thủ pháp ôn châm hoặc cứu.

Đối với thể can thận âm hư

Người mắc thể bệnh này sẽ đau nhức khớp gối, lưng, cổ và tứ chi đau mỏi, hạn chế vận động, chân tay tê bì. Có thể có thêm triệu chứng đau đầu âm ỉ, ù tai hoa mắt, chóng mặt, ngủ ít, lưỡi hồng, rêu lưỡi mỏng, mạch huyền tế sác.

Pháp điều trị tập trung vào bổ can thận, thông kinh lạc. Cách châm cứu như sau:

• Châm bổ: Các huyệt Thận du, Đại trường du, Tam âm giao, Thái khê, Túc tam lý, Huyết hải, Dương lăng tuyền
• Châm tả: Các huyệt xung quanh khớp gối, gồm Hạc đỉnh, Nội tất nhãn, Ngoại tất nhãn, Lương khâu, A thị huyệt vùng quanh khớp.

Đối với thể khí trệ huyết ứ

Với thể bệnh này, người bệnh sẽ có biểu hiện sưng nóng khớp gối, khớp xương đau nhức, không lan, hạn chế vận động, chân tay tê bì. Có thể có thêm triệu chứng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, chất lưỡi hồng, có điểm ứ huyết, rêu lưỡi mỏng, mạch trầm sáp.

Pháp điều trị tập trung hành khí hoạt huyết, thông kinh lạc. Cách châm cứu như sau:

• Châm bổ: Các huyệt Cách du, Tam âm giao, Thái khê, Túc tam lý, Huyết hải, Dương lăng tuyền…
• Châm tả: Các huyệt xung quanh khớp đau, gồm Độc tỵ, Nội tất nhãn, Hạc đỉnh, A thị huyệt vùng quanh khớp gối.

Liệu trình: Mỗi lần điện châm, ôn châm hoặc cứu 15 – 30 phút, mỗi ngày châm 1 – 2 lần, châm liên tục 15 – 25 ngày/liệu trình.

Lưu ý, phương pháp châm cứu không được dùng cho các trường hợp sau:

• Người thiếu máu.
• Người mắc bệnh tim.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang trong kỳ kinh nguyệt.
• Cơ thể đang trong trạng thái suy nhược, vừa lao động mệt nhọc và bị đói.
• Người đang bị đau bụng cấp chưa xác định được nguyên nhân.
• Không sử dụng trong cấp cứu.

Quy trình châm cứu chữa thoái hóa khớp gối

Huyệt vị, kinh mạch trong cơ thể người rất phức tạp, đặc biệt là những huyệt đạo có liên quan tới hệ xương khớp. Nếu làm sai cách, kim châm không được diệt khuẩn, vô trùng, người bệnh có thể bị lây nhiễm chéo và bị tác dụng ngược. Chính vì vậy mà việc điều trị thoái hóa khớp gối bằng châm cứu cần được thực hiện bởi người có chuyên môn. Khuyến cáo bà con nên tìm tới các cơ sở khám chữa bằng YHCT uy tín để chữa bệnh hiệu quả. Dưới đây là quy trình 5 bước châm cứu chữa bệnh thoái hóa khớp ở Đỗ Minh Đường chúng tôi, được thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế, bà con có thể tham khảo:

Bước 1: Bác sĩ sẽ thăm khám cho bệnh nhân để xác định tiền sử mắc bệnh, tình trạng và mức độ bệnh.

Bước 2: Trên cơ sở kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị, lộ trình châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối cho bệnh nhân.

Bước 3: Bệnh nhân bắt đầu tiến hành trị liệu châm cứu:

• Bệnh nhân có thể châm cứu ở tư thế nằm hoặc ngồi theo hướng dẫn của trị liệu viên.
• Trị liệu viên xác định các huyệt đạo liên quan đến khớp gối và thực hiện sát trùng vùng da quanh huyệt đạo.
• Sử dụng loại kim thích hợp (đã được sát trùng và vô khuẩn) châm nhẹ qua da. Sau đó từ từ đẩy kim vào sâu bên trong cho đến khi “đắc khí”.
• Tùy từng trường hợp mà trị liệu viên có thể sử dụng thêm máy điện châm để tăng cường kích thích lên các huyệt đạo.
• Nhẹ nhàng rút kim châm ra khỏi huyệt đạo. Đồng thời tiến hành sát khuẩn da tại vùng huyệt đạo vừa châm.

Bước 4: Bệnh nhân nghỉ ngơi để tiếp tục theo dõi các phản ứng sau châm cứu.

Bước 5: Tái khám và châm cứu lần tiếp theo (nếu cần)

Những lưu ý trong quá trình châm cứu

Để quá trình điều trị thoái hóa khớp gối đạt hiệu quả cao, bà con cần kết hợp việc châm cứu với sử dụng thuốc uống phù hợp với từng thể bệnh. Song song với đó, bà con cũng cần chủ động thực hiện những biện pháp phòng ngừa, giúp kiểm soát bệnh hiệu quả như sau:

• Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh, đảm bảo cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, đặc biệt là canxi, vitamin… Nói không với rượu bia, thuốc lá vì chúng có thể kích thích các phản ứng viêm xảy ra.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh tăng cân quá mức khiến cho cơ thể nặng nề, gây áp lực lớn cho khớp gối, khiến cho quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.
• Tạo thói quen tập luyện thể dục, thể thao hàng ngày để khớp thường xuyên được vận động, tránh bị khô cứng, xơ hóa.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về châm cứu thoái hóa khớp gối, hi vọng bà con đã biết thêm về một phương pháp điều trị bệnh khác của Y học cổ truyền. Bộ môn châm cứu còn rất nhiều kiến thức chuyên sâu khác mà trong một bài viết khó nói trọn hết. Vì vậy bà con thắc mắc có thể gửi câu hỏi vào trang cá nhân Lương y Đỗ Minh Tuấn của tôi, tôi sẽ cố gắng giải đáp cho bà con.

Bài viết hữu ích cho bạn:

• Phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y hiệu quả
• Chế độ dinh dưỡng cho người bị thoái hóa khớp gối

Chia sẻ