Bị Lòi Dom Sau Khi Sinh: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Chữa

Tuấn tôi từng gặp rất nhiều bà con sau sinh rơi vào tình trạng bị lòi dom sau khi sinh mà không biết nên xử lý ra sao cho đúng cách. Không chỉ gây đau rát, chảy máu mỗi lần đi ngoài, tình trạng này còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày, khiến việc chăm con thêm vất vả. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ kỹ càng về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và những hướng điều trị phù hợp nhất để bà con có thể chủ động cải thiện sức khỏe tại nhà mà không phải quá lo lắng.

Bị lòi dom sau khi sinh là gì?

Tuấn tôi thấy rất nhiều bà con, đặc biệt là chị em sau sinh, thường hay nhầm lẫn giữa lòi dom với táo bón thông thường. Thực tế, đây là một tình trạng bệnh lý rõ ràng, nếu không hiểu kỹ sẽ dễ để nặng thêm.

Lòi dom sau sinh, còn gọi là sa búi trĩ sau sinh, là tình trạng phần tĩnh mạch vùng hậu môn bị phình giãn, sa ra ngoài sau quá trình sinh nở. Bệnh xảy ra do áp lực từ tử cung tăng lên trong thai kỳ, khiến hệ thống mạch máu ở trực tràng bị chèn ép, lâu ngày hình thành búi dom (búi trĩ). Sau khi sinh, nếu chị em phải rặn nhiều khi đi đại tiện hoặc chăm con sai tư thế, tình trạng sa búi dom càng nghiêm trọng hơn.

Tình trạng này không chỉ gây đau rát, chảy máu khi đi ngoài mà còn làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, khiến việc chăm sóc con nhỏ sau sinh thêm phần mệt mỏi.

Vì sao lại bị lòi dom sau sinh?

Nhiều chị em không hiểu rõ nguyên nhân nên chỉ xử lý triệu chứng bên ngoài, dẫn đến bệnh tái phát nhiều lần. Dưới đây là phân tích chi tiết của Tuấn tôi từ hai góc nhìn: Y học hiện đại và Y học cổ truyền.

Nguyên nhân theo Y học hiện đại

Theo y học hiện đại, các yếu tố cơ học và sinh lý đóng vai trò chính trong việc gây lòi dom sau sinh. Tuấn tôi tổng hợp các nguyên nhân thường gặp như sau:

• Tăng áp lực ổ bụng trong thai kỳ: Khi mang thai, tử cung phát triển to dần làm tăng áp lực lên vùng chậu và trực tràng.
• Táo bón kéo dài: Phụ nữ sau sinh thường ít vận động, chế độ ăn thiếu chất xơ khiến việc đi tiêu trở nên khó khăn, dễ phải rặn mạnh.
• Sinh con qua đường âm đạo: Quá trình rặn đẻ kéo dài làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
• Thay đổi nội tiết tố: Hormone thay đổi ảnh hưởng đến nhu động ruột, làm tăng nguy cơ táo bón và sa búi trĩ.
• Chế độ sinh hoạt không hợp lý: Nằm nhiều, ngồi lâu, ít vận động sau sinh là nguyên nhân khiến máu ứ trệ tại vùng hậu môn.

Trong quá trình thăm khám, Tuấn tôi từng gặp rất nhiều chị em có cơ địa bình thường, nhưng chỉ vì sinh nở không đúng tư thế, hoặc rặn quá mức mà dẫn đến lòi dom nặng. Việc thiếu kiến thức về chăm sóc hậu sản khiến tình trạng này ngày càng phổ biến.

Nguyên nhân theo Y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, lòi dom được xếp vào nhóm chứng “trĩ lậu” hay “trĩ sa”, với cơ chế bệnh sinh xuất phát từ mất cân bằng tạng phủ, đặc biệt là Tỳ và Đại tràng. Dưới đây là phân tích của Tuấn tôi dựa trên kinh nghiệm điều trị thực tế:

• Tỳ khí hư nhược: Sau sinh, cơ thể người phụ nữ bị hao tổn khí huyết, đặc biệt là Tỳ khí. Tỳ chủ thăng thanh, khi bị hư yếu không thể nâng đỡ được nội tạng, dẫn đến sa trĩ.
• Khí trệ huyết ứ: Việc rặn sinh quá mức làm khí trệ, huyết không lưu thông, sinh ứ trệ tại vùng hậu môn, từ đó hình thành búi trĩ và dễ sa ra ngoài.
• Táo bón do huyết hư: Phụ nữ sau sinh thường bị huyết hư, cơ thể khô nóng, sinh táo bón kéo dài, khi rặn nhiều làm tổn thương mạch lạc hậu môn, dẫn đến lòi dom.
• Lao lực sau sinh: Việc chăm con thiếu nghỉ ngơi, lo lắng quá mức cũng khiến chính khí suy giảm, khí hư hạ hãm – đây là yếu tố dễ dẫn đến sa trĩ.

Tuấn tôi từng chữa cho một số bà mẹ sau sinh vài tháng, do không được bồi bổ đúng cách, cơ thể yếu, lại thường xuyên thức khuya chăm con, ăn uống sơ sài nên dễ rơi vào tình trạng tỳ hư – huyết hư phối hợp. Chính điều này là căn nguyên sâu xa dẫn đến tình trạng búi dom sa ra ngoài, dai dẳng mãi không dứt. Do đó, việc bồi bổ khí huyết và phục hồi tạng phủ là yếu tố then chốt trong điều trị lòi dom theo Đông y.

Triệu chứng bị lòi dom sau khi sinh

Trong 20 năm khám, chữa bệnh bị lòi dom sau khi sinh, Tuấn tôi từng gặp hàng ngàn trường hợp với các triệu chứng khác nhau. Có chị em nhận biết sớm nên điều trị kịp thời, nhưng cũng không ít người vì chủ quan mà để bệnh kéo dài dai dẳng, ảnh hưởng lớn tới sức khỏe và chất lượng sống. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu sẽ giúp bà con chủ động hơn trong việc xử lý.

Dưới đây là những triệu chứng thường gặp:

• Cảm giác căng tức, cộm ở hậu môn sau mỗi lần đại tiện
• Xuất hiện búi trĩ nhỏ lòi ra ngoài, ban đầu có thể tự co lại được
• Chảy máu tươi khi đi đại tiện, máu nhỏ giọt hoặc dính trên giấy vệ sinh
• Ngứa ngáy, ẩm ướt vùng hậu môn
• Đau rát hậu môn, đặc biệt khi rặn hoặc ngồi lâu
• Cảm giác như chưa đi tiêu hết sau mỗi lần đại tiện
• Trường hợp nặng búi trĩ sa hẳn ra ngoài và không tự co vào được, phải dùng tay đẩy vào

Biến chứng bị lòi dom sau khi sinh

Bà con chớ chủ quan, dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng để lâu, chủ quan không khám chữa sẽ đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng. Mới hôm qua, Tuấn tôi tiếp nhận một chị bệnh nhân 33 tuổi, sinh con được 6 tháng. Ban đầu chỉ bị sa nhẹ, nhưng vì ngại thăm khám nên để hơn 4 tháng không điều trị. Đến lúc tới gặp Tuấn tôi thì búi trĩ đã sa hẳn ra ngoài, viêm loét, chảy máu và bốc mùi hôi, ảnh hưởng nặng tới sinh hoạt cá nhân và chăm con nhỏ.

Dưới đây là những biến chứng thường gặp nếu bà con không điều trị kịp thời:

• Viêm nhiễm hậu môn: Do búi dom sa ra ngoài thường xuyên tiếp xúc với phân và môi trường ẩm ướt
• Hoại tử búi trĩ: Búi trĩ bị nghẹt, máu không lưu thông dẫn đến hoại tử
• Thiếu máu mạn tính: Do chảy máu kéo dài sau mỗi lần đi tiêu
• Rối loạn tiêu hóa: Cảm giác đau rát khiến người bệnh sợ đi tiêu, dẫn đến táo bón kéo dài
• Ảnh hưởng tâm lý: Gây mất tự tin, căng thẳng kéo dài, đặc biệt ở chị em sau sinh vốn đã nhạy cảm
• Giảm chất lượng sống: Cảm giác đau, ngứa và bất tiện trong sinh hoạt khiến người bệnh mệt mỏi, ảnh hưởng tới việc chăm sóc con và công việc hằng ngày

Tuấn tôi luôn nhấn mạnh, việc điều trị sớm và đúng cách không chỉ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả mà còn tránh được hàng loạt biến chứng nguy hiểm như trên.

Phương pháp điều trị bị lòi dom sau khi sinh

Tuấn tôi thường nhấn mạnh rằng, để điều trị hiệu quả, bà con cần hiểu rõ các phương pháp điều trị sao cho phù hợp với tình trạng bệnh của mình. Dưới đây là các hướng điều trị phổ biến hiện nay.

Điều trị bằng thuốc tây

Đối với cách điều trị này, Tuấn tôi khuyến cáo bà con chú ý dùng đúng nhóm thuốc và theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

• Thuốc giảm đau, chống viêm: Paracetamol, ibuprofen giúp giảm đau rát hậu môn, hạn chế viêm sưng
• Thuốc bôi trĩ: Proctolog, Titanoreine có tác dụng làm co búi trĩ, giảm ngứa, kháng viêm tại chỗ
• Thuốc làm mềm phân: Lactulose, Duphalac hỗ trợ đại tiện dễ dàng, giảm áp lực hậu môn
• Thuốc co mạch: Nhóm thuốc này giúp làm nhỏ kích thước búi trĩ, thường có trong các loại thuốc bôi tại chỗ
• Kháng sinh (nếu có nhiễm trùng): Dùng theo chỉ định khi có dấu hiệu viêm nhiễm búi trĩ

Lưu ý khi sử dụng:

• Không dùng kéo dài quá 7-10 ngày nếu không có chỉ định từ bác sĩ
• Phụ nữ đang cho con bú cần tham khảo kỹ trước khi dùng
• Không tự ý kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc

Đánh giá:

• Ưu điểm: Tác dụng nhanh, giảm triệu chứng rõ rệt sau vài ngày
• Nhược điểm: Không điều trị tận gốc, dễ tái phát nếu ngừng thuốc, có thể gây nhờn thuốc hoặc rối loạn tiêu hóa

Sử dụng mẹo dân gian

Tuấn tôi nhận thấy nhiều bà con vẫn truyền tai nhau áp dụng mẹo dân gian để chữa lòi dom tại nhà. Tuy nhiên, cần hiểu rõ công dụng của từng mẹo để áp dụng đúng cách.

• Ngâm hậu môn với nước ấm pha muối: Giúp giảm đau, sát khuẩn nhẹ vùng hậu môn
• Đắp lá trầu không, lá diếp cá: Có tính kháng viêm, sát khuẩn, giảm sưng búi trĩ
• Ăn rau lang, mồng tơi, đu đủ: Tăng cường chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa, hạn chế táo bón
• Sử dụng nghệ tươi giã đắp: Tác dụng làm lành tổn thương ngoài da

Đánh giá:

• Ưu điểm: Dễ áp dụng, nguyên liệu sẵn có, ít tốn kém
• Nhược điểm: Hiệu quả không ổn định, chỉ có tác dụng hỗ trợ triệu chứng nhẹ, không thay thế điều trị y khoa

Điều trị bằng Đông y

Theo kinh nghiệm của Tuấn tôi, điều trị lòi dom sau sinh bằng Đông y là hướng tiếp cận an toàn, hiệu quả lâu dài và đặc biệt phù hợp với thể trạng sau sinh của chị em. Đông y coi trọng việc điều hòa khí huyết, phục hồi tạng phủ, nâng chính khí để đẩy lùi bệnh từ căn nguyên.

Cơ chế điều trị dựa trên phép bổ trung ích khí, hoạt huyết tiêu trệ, lương huyết chỉ huyết và cố sáp hậu môn. Các vị thuốc thường dùng như đương quy, hoàng kỳ, bạch truật, chỉ xác, địa du, phòng phong,… vừa giúp co búi trĩ, vừa phục hồi thể trạng sau sinh hiệu quả.

Tuấn tôi từng điều trị cho một chị bệnh nhân 35 tuổi, sinh con thứ hai được 4 tháng thì bị lòi dom, táo bón kéo dài, búi trĩ sa hẳn ra ngoài phải dùng tay đẩy mới vào được. Chị chia sẻ đã dùng thuốc tây, bôi đủ loại gel, áp dụng cả mẹo dân gian nhưng không đỡ. Sau khi đến khám tại nhà thuốc, tôi kê cho chị phác đồ điều trị bằng bài thuốc gia truyền Đỗ Minh Đường, kết hợp thuốc uống và ngâm rửa. Sau khoảng 2 tháng, búi trĩ co lại rõ rệt, đại tiện dễ dàng hơn, tình trạng đau rát cũng hết. Đến nay đã hơn 1 năm chị không bị tái lại, thể trạng phục hồi tốt, sức khỏe ổn định để chăm con.

Với y học cổ truyền, điều trị không chỉ là chữa triệu chứng mà còn nuôi dưỡng gốc rễ sức khỏe bên trong. Đây cũng là ưu điểm khiến ngày càng nhiều bà con tin tưởng lựa chọn Đông y để xử lý các vấn đề hậu sản như lòi dom.

Lời khuyên từ Tuấn tôi

Tuấn tôi khuyên bà con khi phát hiện các triệu chứng bị lòi dom sau khi sinh nên thăm khám càng sớm càng tốt. Việc để lâu không chỉ khiến bệnh tiến triển nặng mà còn gây ra những biến chứng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sinh hoạt hằng ngày. Trong quá trình điều trị, điều quan trọng là bà con phải tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ hoặc thầy thuốc, không tự ý ngừng thuốc hay thay đổi phương pháp khi chưa có hướng dẫn chuyên môn.

Để phòng ngừa hiệu quả tình trạng này sau sinh, Tuấn tôi khuyên bà con nên chú ý các điểm sau:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây để tăng cường chất xơ và hạn chế táo bón
• Uống đủ nước mỗi ngày, ít nhất từ 1.5 – 2 lít nước
• Tập luyện nhẹ nhàng sau sinh để khí huyết lưu thông, hạn chế ứ trệ vùng chậu
• Tránh rặn mạnh khi đi vệ sinh, không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh
• Nghỉ ngơi đầy đủ, không thức khuya, tránh lao lực khi chăm con
• Không nên dùng thuốc bừa bãi, đặc biệt khi đang cho con bú
• Tái khám định kỳ nếu từng có tiền sử bị trĩ, bị lòi dom trong thai kỳ

Việc phát hiện và điều trị sớm bị lòi dom sau khi sinh không chỉ giúp bà con thoát khỏi nỗi khó chịu hàng ngày mà còn phòng ngừa những hệ lụy lâu dài cho sức khỏe. Nếu bà con đang gặp phải tình trạng này hoặc cần tư vấn, có thể gọi tới số 0963 302 349, nhắn tin qua fanpage Lương y Đỗ Minh Tuấn.

Câu hỏi liên quan

Chia sẻ