Trĩ Nội Độ 1

Tham vấn chuyên môn bởi:

GĐ chuyên môn hệ thống Đỗ Minh Đường

XEM THÊM TƯ VẤN

Tuấn tôi thấy nhiều bà con khi bị trĩ nội độ 1 thường chủ quan vì nghĩ bệnh nhẹ, không đáng lo. Nhưng thực tế, nếu không điều trị đúng cách ngay từ đầu, búi trĩ sẽ dễ phát triển nặng hơn, gây nhiều phiền toái trong sinh hoạt. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ giúp bà con hiểu rõ về dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân gây bệnh, cũng như những cách điều trị hiệu quả và an toàn ngay tại nhà. Hy vọng những chia sẻ từ kinh nghiệm nghề y của Tuấn tôi sẽ giúp bà con có hướng xử lý kịp thời, tránh để bệnh tiến triển khó lường.

Trĩ nội độ 1 là gì?

Bà con mình nhiều khi nghe đến trĩ là nghĩ ngay tới hình ảnh búi trĩ sa ra ngoài, đau rát, chảy máu. Nhưng thực tế, trĩ nội độ 1 là giai đoạn rất sớm, nếu được phát hiện và xử lý đúng cách thì hoàn toàn có thể kiểm soát tốt mà không cần đến can thiệp phẫu thuật.

Theo y học hiện đại, trĩ nội độ 1 là tình trạng giãn tĩnh mạch ở phần trên đường lược trực tràng, nơi búi trĩ chưa sa ra ngoài ống hậu môn. Bệnh ở mức độ này thường khó phát hiện nếu bà con không chú ý kỹ, vì biểu hiện còn nhẹ và chưa gây cảm giác quá khó chịu.

Trong Đông y, trĩ được xếp vào phạm trù “hậu môn sang” và cho rằng nguyên nhân sâu xa đến từ tỳ vị hư yếu, khí huyết kém lưu thông, nhiệt tích ở đại tràng làm cho huyết ứ tụ tại hậu môn sinh ra búi trĩ. Tuy nhiên, Tuấn tôi xin nhấn mạnh là phần này chỉ bàn đến định nghĩa, còn nguyên nhân Tuấn tôi sẽ giải thích kỹ hơn ở phần sau nếu bà con quan tâm.

Dấu hiệu trĩ nội độ 1

Đừng vì chủ quan với các dấu hiệu dưới đây mà khiến bệnh tiến triển nặng hơn.

Triệu chứng khởi phát

Chảy máu sau khi đi vệ sinh: máu tươi dính trên giấy vệ sinh hoặc lẫn trong phân, thường nhỏ giọt chứ không thành tia.
Cảm giác khó chịu, cộm nhẹ trong hậu môn: tuy chưa có búi trĩ sa ra ngoài nhưng bà con sẽ có cảm giác vướng víu sau mỗi lần đi đại tiện.
Táo bón nhẹ kéo dài: dấu hiệu này xuất hiện thường xuyên, nhất là khi bà con ăn uống không điều độ, ít rau xanh, uống ít nước.
Đôi khi có hiện tượng ngứa hoặc rát nhẹ vùng hậu môn: biểu hiện thoáng qua, nhiều người dễ bỏ qua.

Bà con ăn uống không điều độ, ít rau xanh, uống ít nước sẽ bị táo bón kéo dài

Triệu chứng đặc trưng dễ nhận biết

Máu tươi xuất hiện lặp lại nhiều lần sau khi đi đại tiện: đây là dấu hiệu dễ thấy nhất của trĩ nội độ 1 mà Tuấn tôi gặp ở hơn 80% trường hợp.
Không sờ thấy búi trĩ sa ra ngoài: bà con lưu ý, nếu đã sờ thấy cục lòi ra ngoài là có thể đã chuyển sang độ 2 rồi.
Không đau nhiều nhưng khó chịu kéo dài: chính điều này làm bà con dễ lơ là vì thấy bệnh “không hành” mình.

Tuấn tôi khuyên bà con, chỉ cần thấy một trong những dấu hiệu trên kéo dài trên 1 tuần thì nên đi khám sớm để xác định tình trạng. Bệnh nhẹ mà để lâu là nguy cơ chuyển sang các mức độ nặng hơn, khi đó điều trị sẽ tốn nhiều công sức và thời gian hơn.

Vì sao bà con bị trĩ nội độ 1?

Nhiều bà con thường thắc mắc với Tuấn tôi rằng: “Tôi ăn uống bình thường, không táo bón, sao vẫn bị trĩ nội độ 1?”. Câu hỏi này không ít, và thực tế là bệnh hình thành do tổng hòa nhiều yếu tố, cả từ lối sống hiện đại lẫn khí huyết nội tạng theo góc nhìn Đông y.

Theo y học hiện đại, trĩ nội độ 1 hình thành bởi những nguyên nhân sau:

Thói quen đi đại tiện không đúng giờ, nhịn đại tiện lâu ngày khiến phân khô cứng, phải rặn nhiều khi đi vệ sinh.
Chế độ ăn uống thiếu chất xơ, rau xanh, uống ít nước khiến bà con dễ bị táo bón kéo dài.
Ngồi nhiều, ít vận động, nhất là với người làm văn phòng, tài xế, thợ may, thợ cơ khí…
Tăng áp lực ổ bụng do mang thai, béo phì hoặc thường xuyên lao động nặng.
Lạm dụng rượu bia, đồ ăn cay nóng khiến niêm mạc hậu môn bị kích ứng, gây viêm nhiễm và giãn tĩnh mạch.

Theo y học cổ truyền, Tuấn tôi phân tích nguyên nhân theo ba nhóm chính sau:

Tỳ khí hư yếu: Tuấn tôi thấy nhiều bà con thể trạng yếu, ăn uống kém, dễ bị rối loạn tiêu hóa là nhóm dễ mắc trĩ. Tỳ hư làm khí không đủ để nâng đỡ tạng phủ, dẫn đến sa trực tràng, hình thành búi trĩ.
Huyết ứ ở đại tràng: Khi huyết vận hành kém, không thông suốt thì sinh ra tình trạng huyết ứ tụ ở vùng hậu môn, lâu ngày hình thành búi trĩ. Những người hay bị táo bón, hoặc có bệnh gan mạn tính, rất dễ gặp tình trạng này.
Phong nhiệt tích tụ: Bà con nào hay ăn cay, nóng, uống rượu bia nhiều thì dễ sinh nhiệt ở đại tràng. Nhiệt bốc xuống hậu môn, kết hợp với thấp độc sẽ gây sung huyết, viêm tĩnh mạch, tạo điều kiện cho búi trĩ phát triển.

Tuấn tôi thường kết hợp khám tứ chẩn (vọng – văn – vấn – thiết) để xác định chính xác căn nguyên theo từng thể bệnh của từng người.

Ai dễ mắc trĩ nội độ 1?

Tuấn tôi nhận thấy một số nhóm bà con dễ rơi vào nguy cơ mắc trĩ nội độ 1 hơn những người khác. Nếu bà con mình thuộc các nhóm dưới đây thì nên chủ động theo dõi sức khỏe hậu môn trực tràng, đi khám định kỳ hoặc điều chỉnh lối sống sớm.

Người làm công việc ngồi lâu ít vận động: nhân viên văn phòng, lái xe, thợ may, thợ cơ khí.
Phụ nữ mang thai và sau sinh: do áp lực ổ bụng tăng và thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến tĩnh mạch hậu môn.
Người cao tuổi: do chức năng tạng phủ, đặc biệt là tỳ vị suy giảm theo thời gian, dễ dẫn tới khí hư, huyết ứ.
Người có chế độ ăn uống thiếu chất xơ: ăn ít rau, uống ít nước, thường xuyên sử dụng thực phẩm cay nóng, dầu mỡ.
Người hay bị táo bón hoặc tiêu chảy mạn tính: làm tăng áp lực lên vùng hậu môn trực tràng, gây giãn tĩnh mạch.
Người béo phì, ít vận động thể chất: trọng lượng cơ thể gây áp lực lên hệ thống tĩnh mạch vùng chậu và hậu môn.
Người thường xuyên dùng rượu bia, thuốc lá: dễ gây nóng trong, làm hư tổn niêm mạc đại tràng và hậu môn.

Tuấn tôi nhấn mạnh rằng, việc xác định đúng nhóm đối tượng nguy cơ sẽ giúp bà con chủ động phòng ngừa, tránh để bệnh phát triển sang độ nặng hơn, gây khó khăn trong điều trị.

Biến chứng trĩ nội độ 1

Trĩ nội độ 1 tuy là giai đoạn nhẹ, nhưng Tuấn tôi khẳng định nếu bà con không điều trị sớm thì rất dễ dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Trong quá trình điều trị, tôi từng gặp rất nhiều ca bệnh ban đầu chỉ là độ 1 nhưng sau vài tháng chủ quan không chữa đã tiến triển sang độ nặng hơn, thậm chí phải can thiệp y tế.

Sa búi trĩ: khi không kiểm soát tốt, búi trĩ sẽ ngày càng to và sa ra ngoài hậu môn mỗi lần đi đại tiện, chuyển sang độ 2, độ 3 rất nhanh.
Thiếu máu do chảy máu kéo dài: bà con nào bị chảy máu hậu môn trong thời gian dài sẽ dễ dẫn đến tình trạng hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, giảm tập trung do thiếu sắt.
Viêm nhiễm hậu môn: búi trĩ bị cọ xát liên tục khiến vùng niêm mạc hậu môn dễ bị tổn thương, nhiễm trùng, gây đau rát, sưng viêm.
Nứt kẽ hậu môn, áp xe hậu môn: khi phân cứng và bệnh trĩ kéo dài sẽ làm rách da vùng hậu môn, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm.
Tâm lý ngại ngùng, mất tự tin: bà con bị trĩ thường cảm thấy khó chịu, tự ti khi sinh hoạt hàng ngày, thậm chí né tránh chuyện vợ chồng.

Tuấn tôi luôn nhắc bà con, điều trị trĩ nội độ 1 không khó, quan trọng là phát hiện sớm và chữa đúng cách. Đừng để một căn bệnh đơn giản trở thành nỗi ám ảnh cả đời chỉ vì chậm trễ và chủ quan.

Cách chẩn đoán trĩ nội độ 1 hiện nay

Các phương pháp chẩn đoán trĩ nội độ 1 phổ biến hiện nay bao gồm một số cách tiếp cận của y học hiện đại. Đây là những kỹ thuật giúp xác định vị trí, mức độ tổn thương và loại trĩ:

Soi hậu môn – trực tràng
Nội soi đại tràng
Khám lâm sàng bằng tay kết hợp quan sát niêm mạc hậu môn
Xét nghiệm máu nếu nghi ngờ thiếu máu do chảy máu trĩ kéo dài

Tuy nhiên, với kinh nghiệm hơn hai mươi năm điều trị bằng y học cổ truyền, Tuấn tôi luôn ưu tiên phương pháp tứ chẩn Đông y để đánh giá bệnh lý trĩ, đặc biệt là trong giai đoạn sớm như trĩ nội độ 1.

Vọng (quan sát): Tuấn tôi quan sát sắc mặt, thần khí, dáng đi và đặc điểm của vùng hậu môn nếu cần thiết.
Văn (nghe): Lắng nghe giọng nói, cách bà con mô tả triệu chứng để đoán tình trạng khí huyết.
Vấn (hỏi bệnh): Hỏi kỹ về thói quen ăn uống, đại tiện, sinh hoạt, tiền sử bệnh tiêu hóa.
Thiết (bắt mạch): Đây là phương pháp Tuấn tôi đặc biệt coi trọng. Chỉ bằng việc bắt mạch, tôi có thể đánh giá được tạng phủ nào đang mất cân bằng, từ đó suy ra nguyên nhân gây trĩ như tỳ hư, khí trệ hay huyết ứ.

Trĩ nội độ 1 điều trị sao cho đúng?

Việc lựa chọn đúng phương pháp điều trị trĩ nội độ 1 ngay từ đầu sẽ giúp bà con cải thiện nhanh tình trạng, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng và tiết kiệm thời gian, chi phí điều trị. Tuấn tôi xin chia sẻ chi tiết các phương pháp phổ biến hiện nay để bà con tham khảo và hiểu rõ ưu – nhược điểm của từng cách.

Điều trị bằng thuốc Tây

Một số loại thuốc Tây hiện nay được kê đơn cho bà con bị trĩ nội độ 1 có tác dụng giảm đau, cầm máu và tăng cường độ bền thành mạch.

Thuốc bôi tại chỗ: Proctolog, Titanoreine, Hydrocortisone giúp giảm sưng, đau, ngứa vùng hậu môn.
Thuốc uống: Daflon, Ginkor Fort có tác dụng tăng sức bền tĩnh mạch, giảm phù nề.
Thuốc giảm đau: Paracetamol, Diclofenac được kê khi triệu chứng gây khó chịu nặng.

Ưu điểm: giảm triệu chứng nhanh chóng, dễ sử dụng.
Nhược điểm: không điều trị được căn nguyên, dễ tái phát nếu ngưng thuốc, có thể gây tác dụng phụ như đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa.

Điều trị trĩ nội độ 1 bằng mẹo dân gian

Nhiều bà con hay truyền tai nhau mẹo dân gian để chữa trĩ, đặc biệt là ở giai đoạn đầu như độ 1. Một số cách phổ biến Tuấn tôi hay nghe bệnh nhân nhắc đến như:

Ngâm hậu môn bằng nước lá trầu không hoặc lá chè xanh: sát khuẩn nhẹ, giảm viêm.
Dùng rau diếp cá giã nát đắp hậu môn hoặc uống nước cốt rau diếp cá: làm mát, hỗ trợ tiêu viêm.
Uống nước ép đu đủ xanh hoặc ăn khoai lang luộc hàng ngày: hỗ trợ tiêu hóa, tránh táo bón.

Ưu điểm: dễ làm, nguyên liệu sẵn có, ít tốn kém.
Nhược điểm: hiệu quả phụ thuộc cơ địa, không trị được gốc bệnh, dễ mất thời gian và công sức.

Điều trị trĩ nội độ 1 bằng Đông y

Hai mươi năm nghiên cứu chuyên sâu về y học cổ truyền, tôi khẳng định với bà con rằng: thuốc nam điều trị bệnh hiệu quả vì nó có cơ chế tác động toàn diện – vừa xử lý triệu chứng bên ngoài, vừa điều chỉnh chức năng tạng phủ bên trong. Đông y coi bệnh trĩ là hệ quả của khí huyết bị rối loạn, tỳ vị hư tổn và nhiệt độc tích tụ, vì vậy cần dùng thuốc để:

Bổ tỳ vị, nâng cao chính khí để giữ huyết, chống sa búi trĩ.
Hành khí hoạt huyết, tiêu ứ giảm sưng đau, làm tan búi trĩ.
Thanh nhiệt, giải độc, mát gan, nhuận tràng để ngăn táo bón và giảm viêm hậu môn.

Bà con mình nếu đang bị trĩ nội độ 1 thì hãy cân nhắc kỹ trước khi chọn phương pháp điều trị. Càng điều trị sớm, đúng hướng, cơ hội khỏi bệnh càng cao và sức khỏe càng được bảo vệ trọn vẹn.

Lời khuyên của Tuấn tôi dành cho bà con bị trĩ nội độ 1

Tóm lại, trĩ nội độ 1 là giai đoạn nhẹ nhưng nếu bà con chủ quan thì rất dễ dẫn tới những biến chứng phức tạp hơn. Việc điều trị đúng cách và kịp thời không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn phòng ngừa bệnh tái phát hiệu quả. Dưới đây là những điều Tuấn tôi luôn nhấn mạnh mỗi khi tư vấn cho bệnh nhân:

Khi thấy dấu hiệu như chảy máu sau khi đi vệ sinh, táo bón kéo dài, cảm giác cộm nhẹ vùng hậu môn… thì bà con nên đi thăm khám càng sớm càng tốt, đừng để “lợn lành thành lợn què”.
Trong quá trình tư vấn, Tuấn tôi luôn khuyên bà con rằng: thuốc có tốt đến đâu mà dùng không đúng liều, không chú ý kiêng khem thì hiệu quả cũng bằng không, rồi bệnh lại hoàn bệnh mà thôi.
Khi điều trị trĩ nội độ 1, bà con nên kiêng các món cay nóng, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, rượu bia và thuốc lá. Ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước, tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày.
Để phòng ngừa bệnh, bà con nhớ giúp tôi là đừng ngồi lâu quá một chỗ, nên đứng dậy vận động sau khoảng mỗi tiếng làm việc, đặc biệt với người làm văn phòng.
Với bà con lớn tuổi hoặc có cơ địa yếu, Tuấn tôi khuyên nên giữ thói quen đại tiện vào một giờ cố định trong ngày, tránh rặn mạnh hay nhịn quá lâu.
Nếu đã điều trị bằng Tây y hoặc mẹo dân gian mà không cải thiện, bà con nên cân nhắc chuyển sang Đông y

Bà con nếu đang băn khoăn hoặc chưa biết bắt đầu điều trị từ đâu, cứ liên hệ với Tuấn tôi qua ba cách: