Viêm Phế Quản Mãn Tính: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa

Viêm phế quản mãn tính là một bệnh lý hô hấp phổ biến, gây ho dai dẳng và khó thở kéo dài, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe bà con. Tuấn tôi nhận thấy nhiều người chủ quan, chỉ điều trị khi bệnh trở nặng, dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Nguyên nhân chủ yếu là do tiếp xúc lâu dài với khói bụi, ô nhiễm hoặc thói quen hút thuốc lá. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể làm suy giảm chức năng phổi và tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Việc điều trị cần kết hợp Đông – Tây y, cùng với lối sống lành mạnh để cải thiện triệu chứng. Trong bài viết này, Tuấn tôi sẽ chia sẻ chi tiết về dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả.

Viêm phế quản mãn tính là gì?

Viêm phế quản mãn tính là tình trạng viêm nhiễm kéo dài ở niêm mạc phế quản, gây ho dai dẳng, khạc đờm nhiều và khó thở. Bệnh thường kéo dài trên 3 tháng mỗi năm và tái diễn ít nhất 2 năm liên tiếp. Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển nặng, ảnh hưởng đến chức năng hô hấp.

Bà con thường nghĩ bệnh này chỉ gặp ở người cao tuổi hay người hút thuốc lá, nhưng thực tế, viêm phế quản mãn tính có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, đặc biệt là những người sống trong môi trường ô nhiễm, làm việc trong môi trường khói bụi hoặc có tiền sử viêm phổi, viêm đường hô hấp tái phát nhiều lần. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, bà con cần hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh, từ đó có biện pháp phòng ngừa phù hợp.

Vì sao bà con dễ mắc viêm phế quản mãn tính?

Bệnh không phải tự nhiên mà có, mà thường bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Tuấn tôi đã gặp rất nhiều bệnh nhân, mỗi người có một hoàn cảnh riêng, nhưng nhìn chung, nguyên nhân gây bệnh có thể chia thành hai nhóm: theo Y học hiện đại và Y học cổ truyền.

Nguyên nhân theo Y học hiện đại

Theo quan điểm Tây y, viêm phế quản mãn tính chủ yếu xuất phát từ các yếu tố kích thích kéo dài lên niêm mạc phế quản. Trong quá trình thăm khám, tôi nhận thấy một số nguyên nhân phổ biến như:

• Hút thuốc lá và khói thuốc thụ động: Đây là nguyên nhân hàng đầu, vì khói thuốc chứa hàng nghìn hóa chất độc hại, làm tổn thương phế quản và kích thích sản xuất đờm nhầy.
• Ô nhiễm môi trường: Bà con sống hoặc làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, hóa chất, khí độc hại rất dễ bị tổn thương niêm mạc đường hô hấp.
• Nhiễm trùng hô hấp tái phát: Những người hay bị viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, viêm phổi có nguy cơ cao tiến triển thành viêm phế quản mãn tính.
• Thời tiết thay đổi đột ngột: Không khí lạnh hoặc độ ẩm cao có thể kích thích cơn ho, làm bệnh trở nên trầm trọng hơn.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), suy giảm miễn dịch cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nguyên nhân theo Y học cổ truyền

Trong Đông y, viêm phế quản mãn tính thuộc phạm vi “đàm ẩm”, “phế nhiệt” hay “phế hư”. Bệnh khởi phát do sự mất cân bằng giữa các yếu tố âm dương, khí huyết trong cơ thể.

• Phong hàn xâm nhập: Bà con hay bị nhiễm lạnh do thời tiết hoặc ăn uống đồ lạnh nhiều sẽ làm tổn thương Phế khí, dẫn đến ho kéo dài, đờm nhiều.
• Đàm thấp tích tụ: Chế độ ăn uống không điều độ, sử dụng nhiều đồ ăn dầu mỡ, cay nóng làm tổn thương Tỳ, khiến sinh đàm, đờm ứ trệ trong phế quản gây ho dai dẳng.
• Khí huyết suy yếu: Người cao tuổi, người có sức đề kháng kém hoặc lao lực kéo dài dễ bị suy giảm chức năng Phế, từ đó không đủ sức đẩy ngoại tà ra ngoài, làm bệnh kéo dài.
• Can hỏa phạm Phế: Người thường xuyên căng thẳng, lo âu, mất ngủ dễ bị nóng trong, làm tổn thương Phế âm, dẫn đến ho kéo dài, khô họng.

Tuấn tôi nhận thấy, nhiều bệnh nhân chỉ quan tâm đến yếu tố bên ngoài mà quên mất rằng chính nội tạng suy yếu mới là gốc rễ khiến bệnh dai dẳng. Do đó, việc điều trị không chỉ đơn thuần là dùng thuốc, mà cần kết hợp bồi bổ khí huyết, điều hòa âm dương để Phế hoạt động tốt hơn, từ đó kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Nhận diện triệu chứng viêm phế quản mãn tính để không bỏ lỡ dấu hiệu nguy hiểm

Trong 20 năm khám, chữa bệnh viêm phế quản mãn tính, Tuấn tôi từng gặp hàng ngàn trường hợp với các triệu chứng khác nhau. Có người chỉ ho nhẹ, có người lại ho dữ dội kéo dài không dứt. Bà con nhiều khi chủ quan, nghĩ rằng đó chỉ là cảm cúm thông thường mà không hay biết bệnh đang âm thầm tiến triển. Dưới đây là những triệu chứng điển hình mà bà con cần lưu ý:

• Ho dai dẳng kéo dài, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi thay đổi thời tiết.
• Khạc đờm nhiều, đờm có thể trong, vàng hoặc xanh tùy theo mức độ viêm nhiễm.
• Khó thở, đặc biệt khi gắng sức hoặc tiếp xúc với khói bụi, không khí lạnh.
• Tức ngực, cảm giác nặng ngực, khó chịu, đôi khi đau nhẹ vùng ngực khi ho nhiều.
• Thở khò khè hoặc rít, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi thời tiết lạnh.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược, thiếu năng lượng do hệ hô hấp hoạt động kém hiệu quả.
• Sốt nhẹ hoặc sốt kéo dài, gặp ở những trường hợp bệnh có nhiễm khuẩn kèm theo.

Nếu bà con gặp phải những triệu chứng trên kéo dài hơn 3 tháng, tái phát liên tục ít nhất 2 năm thì rất có thể đã mắc viêm phế quản mãn tính. Lúc này, không nên chần chừ mà cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Biến chứng viêm phế quản mãn tính

Bà con chớ chủ quan, dù viêm phế quản mãn tính không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng để lâu, không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Mới hôm qua, Tuấn tôi khám cho một bác trai 58 tuổi, trước đây chỉ bị ho khan và khạc đờm nhưng chủ quan không chữa. Sau 5 năm, bệnh tiến triển nặng, bác khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi và được chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Đây là một trường hợp điển hình cho thấy sự nguy hiểm của viêm phế quản mãn tính nếu không kiểm soát tốt.

Dưới đây là những biến chứng bà con có thể gặp phải:

• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD): Tổn thương phổi không thể phục hồi, gây suy giảm chức năng hô hấp.
• Suy hô hấp: Giảm oxy trong máu, khó thở nghiêm trọng, nguy cơ cần hỗ trợ thở máy.
• Viêm phổi tái phát: Phế quản bị viêm lâu ngày khiến vi khuẩn dễ xâm nhập, làm tăng nguy cơ viêm phổi.
• Giãn phế quản: Thành phế quản bị tổn thương, mất đàn hồi, gây khó thở và tăng tiết đờm nhầy.
• Tăng áp lực động mạch phổi: Phổi làm việc quá tải khiến tim phải bơm máu nhiều hơn, dẫn đến suy tim phải.

Bệnh càng để lâu càng khó kiểm soát, vì vậy bà con cần nhận diện sớm triệu chứng để điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm này.

Làm sao để điều trị viêm phế quản mãn tính hiệu quả?

Tuấn tôi thường nhấn mạnh rằng, để điều trị hiệu quả, bà con cần hiểu rõ các phương pháp điều trị sao cho phù hợp với tình trạng bệnh. Hiện nay, có ba hướng chính: dùng thuốc Tây y, áp dụng mẹo dân gian và điều trị bằng Đông y. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng, bà con cần cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn.

Thuốc Tây trị viêm phế quản mãn tính

Với những trường hợp viêm phế quản mãn tính nặng, Tây y là lựa chọn phổ biến để kiểm soát triệu chứng. Bà con có thể được chỉ định một số nhóm thuốc sau:

• Thuốc giãn phế quản: Salbutamol, Theophylline giúp mở rộng đường thở, giảm khó thở.
• Thuốc kháng viêm corticosteroid: Dexamethasone, Prednisolone giảm viêm nhiễm niêm mạc phế quản.
• Thuốc long đờm, tiêu nhầy: Acetylcysteine, Bromhexine giúp đẩy đờm ra ngoài dễ dàng hơn.
• Kháng sinh: Dùng khi có nhiễm khuẩn, phổ biến như Amoxicillin, Azithromycin.

Lưu ý khi dùng:

• Không lạm dụng thuốc giãn phế quản vì có thể gây nhờn thuốc, tim đập nhanh.
• Corticosteroid có thể gây loãng xương, tăng huyết áp nếu dùng lâu dài.
• Kháng sinh chỉ sử dụng khi có chỉ định, tránh tình trạng kháng kháng sinh.

Ưu điểm: Giảm triệu chứng nhanh, đặc biệt trong giai đoạn cấp tính.

Nhược điểm: Chỉ kiểm soát triệu chứng tạm thời, không chữa tận gốc, dễ tái phát.

Mẹo dân gian chữa viêm phế quản mãn tính

Nhiều bà con chuộng các bài thuốc dân gian vì dễ làm, nguyên liệu tự nhiên. Một số mẹo phổ biến gồm:

• Gừng, mật ong: Giúp làm ấm phế quản, giảm ho hiệu quả.
• Lá hẹ hấp đường phèn: Giảm viêm họng, tiêu đờm tốt.
• Nghệ và sữa ấm: Giảm viêm, tăng cường đề kháng.
• Xông hơi lá bạch đàn: Giúp thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi.

Ưu điểm: An toàn, lành tính, phù hợp với người bệnh nhẹ.

Nhược điểm: Hiệu quả chậm, cần kiên trì, không thay thế được thuốc điều trị.

Đông y điều trị viêm phế quản mãn tính

Trong Đông y, viêm phế quản mãn tính thuộc chứng “đàm ẩm” hoặc “phế hư”. Nguyên tắc điều trị là loại bỏ đàm thấp, bổ phế khí, phục hồi tạng phủ để trị bệnh từ gốc. Tuấn tôi thường dùng các bài thuốc kết hợp nhiều thảo dược như: Bách bộ, Cát cánh, Tang bạch bì giúp giảm ho, tiêu đờm; Hoàng kỳ, Nhân sâm tăng cường sức đề kháng.

Mới đây, Tuấn tôi có điều trị cho một cô bác 62 tuổi, mắc viêm phế quản mãn tính hơn 10 năm. Cô đã thử nhiều loại thuốc nhưng bệnh vẫn tái phát liên tục, nhất là khi trời lạnh. Sau khi dùng bài thuốc nam của Tuấn tôi trong 3 tháng, kết hợp với chế độ ăn uống, luyện tập hợp lý, bệnh dứt điểm hoàn toàn, không còn ho hay khó thở. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả lâu dài của Đông y.

Lời khuyên từ Tuấn tôi

Tuấn tôi khuyên bà con khi phát hiện các triệu chứng viêm phế quản mãn tính nên thăm khám càng sớm càng tốt. Bệnh để lâu có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Việc tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, thầy thuốc sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, tránh tái phát và hạn chế tác dụng phụ không mong muốn.

• Tìm đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác.
• Không tự ý mua thuốc điều trị khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
• Kiên trì theo phác đồ điều trị, không bỏ dở giữa chừng.
• Kết hợp điều trị với chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý.
• Tránh tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại, giữ gìn môi trường sống trong lành.
• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, nhất là vùng cổ, ngực.
• Bỏ thuốc lá nếu đang hút, tránh xa khói thuốc.
• Uống đủ nước để làm loãng đờm, giúp phế quản thông thoáng.
• Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn giàu vitamin C, A, E.
• Luyện tập thể dục thường xuyên để cải thiện chức năng hô hấp.

Viêm phế quản mãn tính là bệnh lý hô hấp cần được kiểm soát kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Việc chủ động nhận diện triệu chứng, tuân thủ điều trị và có lối sống lành mạnh sẽ giúp bà con bảo vệ sức khỏe đường hô hấp tốt hơn. Nếu bà con cần tư vấn chi tiết hơn về tình trạng bệnh của mình, có thể liên hệ trực tiếp với Tuấn tôi qua:

• Hotline: 0984 650 816
• Nhắn tin qua fanpage: Lương y Đỗ Minh Tuấn
• Địa chỉ phòng khám: Số 37A, ngõ 97 Văn Cao, phường Liễu Giai, quận Ba Đình, Hà Nội.

Chia sẻ